UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rtęć

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rtęć
rtęci
rtęcie
D. rtęci
rtęci
C. rtęci
rtęciom
B. rtęć
rtęci
rtęcie
N. rtęcią
rtęciami
Ms. rtęci
rtęciach
W. rtęci
rtęci
rtęcie

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

psł. rъtǫtь

Definicja

metal, który jako jedyny ma postać ciekłą w normalnej temperaturze, charakteryzujący się srebrzystą barwą i właściwościami trującymi, wykorzystywany dawniej w termometrach jako wskaźnik wysokości temperatury

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  substancja

Połączenia

  • metaliczna, rozlana rtęć
  • rtęć i chrom; kadm i rtęć
  • ilość, kilogram, zawartość; kropla, kulka, słup, słupek; izotop, tlenek, związek rtęci
  • zatrucie rtęcią
  • zawierać rtęć

Cytaty

W piątek wieczorem trójka jego dzieci przyniosła z pobliskich zakładów mleczarskich pojemnik po serku, a w nim rtęć. – Było jej sporo, jakieś czterdzieści dekagramów – opowiada Bernard [...]. Do szpitala na obserwację trafiło siedmioro dzieci, które dotykały rtęci.

źródło: NKJP: (DN, GREG): Zabawy z rtęcią, Dziennik Zachodni, 2004-05-05

[...] przy tej metodzie wydobywania rtęć znajduje się w ciągłym obiegu i nie ma potrzeby jej ciągłego uzupełniania. Sprawdźmy firmę dostarczającą rtęć, ważne jakiej jest czystości ich surowiec, ile naprawdę jej wożą. Jak wiadomo, w tym kraju nie ma pokładów rtęci, trzeba ją przywozić prawdopodobnie z Mozambiku.

źródło: NKJP: Antoni Kapelański: Wielki Koneser, 2006

Skonstruował on niewielki, kieszonkowy detektor pozwalający mierzyć zawartości związków siarki w naszym oddechu. Kiedy dmuchamy weń, związki siarkowe reagują ze znajdującymi się w urządzeniu związkami rtęci, co powoduje fluorescencję.

źródło: NKJP: Krzysztof Szymborski: Sygnały, Wiedza i Życie, nr 4, 2000

Frazeologizmy

czerwona rtęć
Data ostatniej modyfikacji: 11.04.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj