UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zapowiednik

Chronologizacja

1809, Friedrich August Ludwig von Burgsdorff, Rękoksiąg lasowy, t. 1, tłum. i oprac. F.J. Nałęcz Kobierzycki, books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zapowiednik	zapowiedniki
D.	zapowiednika	zapowiedników
C.	zapowiednikowi	zapowiednikom
B.	zapowiednik	zapowiedniki
N.	zapowiednikiem	zapowiednikami
Ms.	zapowiedniku	zapowiednikach
W.	zapowiedniku	zapowiedniki

1. wojny

Definicja

przest.

zdarzenie lub zjawisko takie, że w związku z tym, iż nastąpiło i na podstawie obserwacji wcześniejszych takich zdarzeń ludzie mogą sądzić, że nastąpi w przyszłości określone inne zdarzenie lub zjawisko

Pochodzenie

Zob. zapowiedź

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zapowiednia, zapowiedź

Cytaty

Impulsy z powodu ogromnego zużycia energii, byłyby nadawane w krótkich seriach co jakiś czas np. kilka dni - tak by domniemywani mieszkańcy układu na pewno zauważyli; byłyby one zapowiednikiem sygnału radiowego z właściwą wiadomością [...].

źródło: NKJP: Internet

Martwiłem się szczególnie o moich przyjaciół oraz ich rodaków w chwilach historycznych tąpnięć: gdy wybuchła pomarańczowa rewolucja, w trakcie pamiętnych walk na kijowskim Majdanie podczas rewolucji godności, po zajęciu przez Rosjan Krymu. Dziś widać, że były to tylko zapowiedniki wojny, która być może jest końcem bezpiecznego świata, w jakim przyzwyczailiśmy się żyć.

źródło: Sebastian Duda: Jeszcze do was, bracia Ukraińcy, uśmiechnie się los, Więź, 2002 (wiez.pl)

Składnia

zapowiednik

CZEGO

2. w zdaniu

Definicja

jęz.

wyraz lub grupa wyrazów, który wprowadza zdanie podrzędnie złożone

Noty o użyciu

Używane jako termin językoznawczy i różnie definiowane w zależności od założeń teoretycznych danego opisu języka.

Pochodzenie

Zob. zapowiedź

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Cytaty

Ale tak jak to ostatnie jest uściślane przez wprowadzenie zapowiednika „pod warunkiem”: „Przyjdę do ciebie pod warunkiem, jeśli wyzdrowieję” (poprawnie: „Przyjdę do ciebie pod warunkiem, że wyzdrowieję”), tak i spójniki „bo”, „gdyż”, „ponieważ” poprzedza się formą „dlatego”.

źródło: NKJP: Jan Miodek: Odwieczny spór spójnikow, Dziennik Zachodni, 2008-08-22

Jego synonimem jest jak gdyby, a w zdaniu nadrzędnym bardzo często towarzyszy mu zapowiednik „tak”, który zgodnie z regułami interpunkcji może również znaleźć się w zdaniu podrzędnym i poprzedzać jakby (tak jakby).

źródło: Anna Majewska-Tworek, Monika Zaśko-Zielińska: Funkcje wyrazów o postaci „jakby” w nieoficjalnych i oficjalnych wypowiedziach mówionych. Na podstawie badań korpusowych, LingVaria nr 1, 2020 (journals.akademicka.pl)

Kwestia interpretowania zapowiedników zaimkowych w zdaniach względnych oraz zaimków pytajnych jako wyrażeń kataforycznych nie jest jednoznaczna.

źródło: NKJP: Ewa Szkudlarek: Wskaźniki nawiązania we współczesnych tekstach polskich (na materiale współczesnej nowelistyki polskiej), 2002

3. rezerwat

Definicja

teren będący pod specjalną ochroną ze względu na zachowane cechy przyrodnicze, gatunki zwierząt i roślin w Federacji Rosyjskiej i krajach byłego ZSRR

Pochodzenie

ros. заповедник

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ochrona i zanieczyszczenie środowiska

Cytaty

W połowie lat siedemdziesiątych muzeum przeobrażono w zapowiednik, czyli w rezerwat ścisły.

źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Wilczy notes, 2007

W rejonie jeziora Bajkał znajduje się pięć głównych obszarów chronionej przyrody (w tym trzy zapowiedniki oraz dwa parki narodowe) o łącznej powierzchni ponad 17 tysięcy km²

źródło: NKJP: Internet

Na Białorusi utworzono zapowiednik, w którym jest wielka bioróżnorodność.

źródło: Krzysztof Wojciechowski: Przyroda jest silniejsza niż człowiek. Rozmowa z prof. Stefanem Stojko, Dzikie Życie, 2007 (dzikiezycie.pl)

Data ostatniej modyfikacji: 18.06.2024