Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *šьja 'szyja, kark'
1. część ciała
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- chuda, cienka, długa, gruba, krótka, mocna, prosta, smukła; piękna; wyciągnięta, wygięta szyja
- szyja kobiety, mężczyzny; żyrafy; średniej długości
- głowa i szyja, twarz i szyja; głowa, szyja i pierś
- nasada; długość, linia; boczna, lewa, prawa, spodnia strona; powierzchnia; kręcz, rak, rana, uszkodzenie; operacja szyi; do połowy szyi; na końcu, na wysokości szyi; w kierunku, w obrębie szyi; z tyłu szyi
- cios nożem w szyję
- zapięty, zapinany pod szyję
- zapięty pod szyją
- szyja boli; kręci głową
- wyciągać szyję
- założyć coś na szyję; całować, pocałować kogoś w szyję; chwycić kogoś, objąć/obejmować kogoś (rękoma) za szyję
- rozpiąć/rozpinać coś pod szyją, wiązać krawat pod szyją
- mieć coś, nosić coś, zawiesić coś na szyi; klepać, poklepać (konia) po szyi
- blisko szyi; po szyję
Cytaty
Byłem w Pogorzelicy nad naszym morzem. Oczy i szyja mnie rozbolały od rozglądania się za cudami natury. źródło: NKJP: Henryk Wilkocki: Zbieramy na piwo, Gazeta Wyborcza, 1995-07-18 |
|
Podobnie wiele przystosowawczych cech zwierząt i roślin zdawało się mieć charakter celowy. Tutaj klasycznym przykładem jest szyja żyrafy. źródło: NKJP: Michał Tempczyk: Teoria chaosu a filozofia, 1998 |
|
Kormoran jest ptakiem pokaźnej postury [...]. Upierzenie ma czarne z zielonkawym połyskiem. Policzki i podgardle są białe, szyja przyprószona siwizną. źródło: NKJP: Krzysztof Filcek: Na spacer z lornetką, Gazeta Wyborcza - Weekend, 1992-07-24 |
|
Przegrana drużyna zajmie czwartą lokatę, na szyjach zwyciężczyń zawisną medalowe trofea. źródło: NKJP: (MS): O krok od medalu, Dziennik Polski, 2003-04-25 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | szyja |
szyje |
|
D. | szyi |
szyi |
neut |
szyj |
char | ||
C. | szyi |
szyjom |
|
B. | szyję |
szyje |
|
N. | szyją |
szyjami |
|
Ms. | szyi |
szyjach |
|
W. | szyjo |
szyje |
2. butli
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Cytaty
[...] patrzyłem na różne gwiazdki oraz na butelkę z wygiętą szyją, wstawioną do armaty reklamowej z ceną złotych czterysta [...]. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997 |
|
Szyja butli, na którą się zakłada zawór, musi być wzmocniona i wykonana sposobem nawalcowania. źródło: Internet |
|
Groby często wyposażano w naczynia, najczęściej puchary o esowatym profilu oraz amfory z niską szeroką szyją i dwoma uchami. źródło: NKJP: MelancholieBot: Kultura ceramiki sznurowej, Wikipedia.pl, 2009-05-17 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | szyja |
szyje |
|
D. | szyi |
szyi |
neut |
szyj |
char | ||
C. | szyi |
szyjom |
|
B. | szyję |
szyje |
|
N. | szyją |
szyjami |
|
Ms. | szyi |
szyjach |
|
W. | szyjo |
szyje |
Składnia
+ | szyja | + |
CZEGO
|
3. w murach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli
Połączenia
- szyja bramna
Cytaty
Zbudowany na planie koła o średnicy 24,4 metra, jest gotycką budowlą z siedmioma wieżyczkami i otworami dla artylerii w dolnej części murów. Dawniej połączony był z Bramą Floriańską długą szyją, a otaczała go wypełniona wodą fosa. źródło: NKJP: Barbakan za 3 złote, Dziennik Polski, 1999-07-05 |
|
W XVII wieku na 100 domów znajdujących się w centrum miasta 80 miało wejście do podziemi. W zachowanych dokumentach grodzkich owe wejścia nazywane były szyjami murowanymi. źródło: NKJP: Ala z: Podziemia credowe w Chełmie, Wikipedia.pl, 2009-03-27 |
|
W szyjach bastionów wznoszono czasami piętrowe budowle obronne o narysie kołowym - wieże artyleryjskie, w których rozmieszczano baterie artylerii fortecznej. źródło: NKJP: Ryszard Henryk Bochenek: Twierdza Jasna Góra, 1997 |
|
Zgodnie z przewidywaniami pod warstwą ziemi znaleziono tzw. nawarstwienie kulturowe [...]. Spod ziemi wyłoniły się także fragmenty murów obronnych z 1333 roku i tzw. „szyja bramna” - korytarz jednej z czterech bram miejskich. źródło: NKJP: Wojciech Gęgotek: Zakopali wykopalisko, Gazeta Wyborcza, 1993-10-12 |
|
Skrzydło wsch. jest flankowane pięciokondygnacyjnymi wieżami. Pośrodku tego skrzydła znajduje się brama przejazdowa, z wysuniętą tzw. szyją bramną. źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | szyja |
szyje |
|
D. | szyi |
szyi |
neut |
szyj |
char | ||
C. | szyi |
szyjom |
|
B. | szyję |
szyje |
|
N. | szyją |
szyjami |
|
Ms. | szyi |
szyjach |
|
W. | szyjo |
szyje |
Składnia
+ | szyja | + |
JAKA
|