UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

liturgiczny

Chronologizacja

1788, Jacek Idzi Przybylski, Dyssertacya o kunszcie pisania u starożytnych..., polona.pl

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. liturgiczny
liturgiczny
liturgiczny
liturgiczne
liturgiczna
D. liturgicznego
liturgicznego
liturgicznego
liturgicznego
liturgicznej
C. liturgicznemu
liturgicznemu
liturgicznemu
liturgicznemu
liturgicznej
B. liturgicznego
liturgicznego
liturgiczny
liturgiczne
liturgiczną
N. liturgicznym
liturgicznym
liturgicznym
liturgicznym
liturgiczną
Ms. liturgicznym
liturgicznym
liturgicznym
liturgicznym
liturgicznej
W. liturgiczny
liturgiczny
liturgiczny
liturgiczne
liturgiczna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. liturgiczni
liturgiczni
liturgiczne
liturgiczne
D. liturgicznych
liturgicznych
liturgicznych
liturgicznych
C. liturgicznym
liturgicznym
liturgicznym
liturgicznym
B. liturgicznych
liturgicznych
liturgicznych
liturgiczne
N. liturgicznymi
liturgicznymi
liturgicznymi
liturgicznymi
Ms. liturgicznych
liturgicznych
liturgicznych
liturgicznych
W. liturgiczni
liturgiczni
liturgiczne
liturgiczne

Pochodzenie

Od: liturgia

1. związany z liturgią - obrzędami

Definicja

związany z liturgią - obrzędami

Połączenia

  • kult, obrządek, obrzęd, ruch, ryt; aspekt, charakter, podział, porządek; akt, ceremoniał, pogrzeb; chór, cykl, dramat, hymn, śpiew, tekst, utwór; język; kielich, sprzęt, stół; kodeks; kolor, strój; czas, kalendarz, rok, okres

Cytaty

1.a kalendarz

Definicja

dotyczący liturgii

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  sakralny

Połączenia

  • aspekt, charakter; cykl, kalendarz, okres; kodeks, podział, porządek, ryt liturgiczny; odnowa, reforma; funkcja, komisja, praktyka, tradycja liturgiczna; cele, przeznaczenie; obowiązki, przepisy liturgiczne

Cytaty

W latach pięćdziesiątych wprowadza się w życie z inspiracji Rzymu szereg doniosłych reform liturgicznych: wprowadzenie języków narodowych do rytuału, modyfikacja przepisów dotyczących postu eucharystycznego, reforma mszału rzymskiego (po raz pierwszy od 1570 r.), wprowadzenie mszy wieczornych.

źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996

Jak wynika z tytułów kompozycji bądź dedykacji, duża grupa mszy została skomponowana niewątpliwie z myślą o przeznaczeniu liturgicznym.

źródło: NKJP: Stanisław Dąbek: Twórczość mszalna kompozytorów polskich XX wieku : 1900-1995, 1996

Będziemy starać się, ażeby wspaniałe tradycje liturgiczne Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy zostały w bazylice wawelskiej utrzymane, owszem - żeby coraz bardziej wiązały duchowieństwo i wiernych całej Archidiecezji.

źródło: NKJP: Michał Rożek: Serce Polski, Dziennik Polski - Magazyn, 1998-10-16

Dla chrześcijan wschodnich święto Objawienia Pańskiego zajmuje w kalendarzu liturgicznym szczególne miejsce, będące kulminacją okresu bożonarodzeniowego.

źródło: NKJP: (BH): Święto Jordanu, Dziennik Polski - Podkarpacie, 2003-01-20

Każde wydarzenie z Twojego życia przekształciło się w misterium, które nieustannie głosimy i rozważamy, stało się treścią uroczystości wielkich okresów liturgicznych.

źródło: NKJP: Tadeusz Loska SJ: Wszystkie moje źródła są w Tobie : nabożeństwa eucharystyczne : godziny święte-spotkania modlitewne, 1999

1.b obrzęd

Definicja

mający charakter liturgii

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  sakralny

Połączenia

  • akt, ceremoniał, kult, obrządek, obrzęd, pogrzeb, ruch liturgiczny; ceremonia, modlitwa, msza, procesja, uroczystość liturgiczna; nabożeństwo, spotkanie, święto, wspomnienie liturgiczne; czynności liturgiczne

Cytaty

Liturgia Kościoła to sam Chrystus kroczący drogą ogromnego miłosierdzia poprzez czasy i wieki, aby każdego obdarzyć swymi darami, kto poprzez sakramenty św. i obrzędy liturgiczne zbliża się do Niego.

źródło: NKLP: Tadeusz Loska SJ: Wszystkie moje źródła są w Tobie : nabożeństwa eucharystyczne : godziny święte-spotkania modlitewne, 1999

Chrztu świętego połączonego z ceremoniami liturgicznymi i nakazanymi obrzędami zawsze udzielało się w świątyni, gdzie znajduje się chrzcielnica.

źródło: NKJP: Chrzest królewiczów, Dziennik Polski - Pejzaż, 2004-04-10

W trosce o odnowę liturgii wprowadzono języki ojczyste, aby słowo stało się zrozumiałe dla ogółu uczestników i wskazywało na znaczenie znaków i czynności liturgicznych.

źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996

Obowiązkowym rytuałem świątecznym stała się urządzana po mszy świętej procesja na cmentarzu, podczas której duchowni śpiewali modlitwy liturgiczne i psalmy oraz odmawiali Ojcze Nasz.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Obyczaje w Polsce : od średniowiecza do czasów współczesnych : praca zbiorowa, 2004

Wielkanoc, czyli „Zatik” świętowana jest wspólnie z wiernymi obrządku łacińskiego. Wszystkie ważne święta liturgiczne obchodzone są w niedzielę.

źródło: NKJP: G. Czerwińska: O kościele ormiańskim, Tygodnik Ciechanowski, 2007-05-06

1.c sztuka

Definicja

związany z tematyką liturgii

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  sakralny

Połączenia

  • dramat, utwór liturgiczny; sztuka liturgiczna; zabytki liturgiczne

Cytaty

Przekazanie do rabczańskiego Muzeum im. Orkana 79 zabytków liturgicznych z czasów, kiedy „stary” kościółek był czynnym obiektem sakralnym (lata 1606-1908) - natchnęło szefa placówki, Jana Fudalę, do przywrócenia w tym obiekcie życia duchowego.

źródło: NKJP: (ASZ): Ślub góralski i ceperski, Dziennik Polski - Podhale, 2000-12-05

Dramat liturgiczny towarzyszył obrzędowi mszy św. i uzupełniał go inscenizacjami odpowiednich fragmentów Pisma świętego, odgrywanych w kościele lub na przykościelnym placu.

źródło: NKJP: Jerzy Ziomek: Renesans, 1973

Najwięcej kandydatów zdawało na teologię dla świeckich (85 osób na 75 miejsc), filozofię (79/45), historię Kościoła (55/40) oraz na sztukę liturgiczną (53/15).

źródło: NKJP: Magdalena Simm: Jedna trzecia z indeksami, Dziennik Polski - Nauka, 2001-07-16

2. związany z liturgią - mszą

Definicja

związany z liturgią - mszą

Cytaty

2.a kielich

Definicja

używany podczas liturgii

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  sakralny

Połączenia

  • język, tekst; kielich, sprzęt, stół liturgiczny; akcesoria, naczynia, przedmioty; księgi liturgiczne

Cytaty

Jan Paweł II zostawia w darze dla katedry najczęściej albę, mszał, kielich liturgiczny.

źródło: NKJP: Papież na Wawelu, Dziennik Polski - Magazyn, 1999-05-21

Antoni rozłożył na stole przyniesione w koszyku Pismo Święte i naczynia liturgiczne. – Módlmy się – zaintonował cicho.

źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005

Kościół unicki (greckokatolicki) uznał zwierzchnictwo papieża i przyjął część katolickich dogmatów wiary. Zachował jednak własną, wschodnią obrzędowość, tradycje i język liturgiczny.

źródło: NKJP: „Przykazanie nowe daję wam byście się wzajemnie miłowali”, Dziennik Polski - Kraj, 1999-06-11

Od roku 1670 święto Aniołów Stróżów (Angeli Custodis) obchodzono - już 2 października - w całym Kościele, a stosowane w tym dniu teksty liturgiczne wyrażają głęboką wiarę w istnienie aniołów stróżów, pomocnym ludziom w ich ziemskiej wędrówce.

źródło: NKJP: Aniele stróżu mój..., Dziennik Polski - Pejzaż, 2003-10-04

Zachowane do dzisiaj najstarsze księgi liturgiczne pochodzą z piętnastego i szesnastego wieku.

źródło: NKJP: Zygmunt Rola: Tajemnice Ostrowa Tumskiego, 2000

2.b kolor

Definicja

towarzyszący liturgii

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  sakralny

Połączenia

  • kolor, hymn, strój, śpiew liturgiczny; monodia, muzyka, tkanina liturgiczna; paramenty, pieśni, szaty liturgiczne

Cytaty

Chorał gregoriański ­ podstawowy gatunek muzyki liturgicznej Kościoła katolickiego, jako materiał mszy wielogłosowej był wykorzystywany w sposób najbardziej twórczy w okresie renesansu.

źródło: NKJP: Stanisław Dąbek:Twórczość mszalna kompozytorów polskich XX wieku : 1900-1995, 1996

Obrazy, rzeźby, naczynia i liturgiczne szaty wraz z brzmieniem organów, śpiewem młodzieżowych grup, kościelnymi pieśniami tworzą specyficzny świat sztuki, bogaty i silnie działający na naszą wyobraźnię.

źródło: NKJP: Andrzej Warzecha: W domu Bożym, Dziennik Polski - Dom, 2003-02-19

111 kardynałów w uroczystych strojach liturgicznych zebrało się w sali książęcej Pałacu Apostolskiego.

źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Watykan bez tajemnic, 1997

Prezentem dla parafii od rodziców dzieci, przystępujących do komunii, były cztery ornaty w kolorach liturgicznych (zielonym, fioletowym, czerwonym i białym), opatrzone symbolem jubileuszu roku 2000.

źródło: NKJP: (ALG): Ornaty w prezencie, Dziennik Polski - Kraków, 2000-05-22-

Wczorajszy koncert był ostatnim z trwającego od stycznia cyklu „Siedem Tradycji” - prezentującego różne śpiewy liturgiczne.

źródło: NKJP: (AMS): Msza dla 8 śpiewaków, Dziennik Polski - Małopolska, 2000-08-28

2.c służba

Definicja

związany z posługą w liturgii

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  sakralny

Połączenia

  • chór liturgiczny; asysta, służba liturgiczna; schole liturgiczne

Cytaty

Liturgiczna służba ołtarza w naszej parafii liczy obecnie 86 chłopców: 76 ministrantów i 10 lektorów, a do nowej grupy kandydatów już zgłaszają się nowi chętni.

źródło: NKJP: Listy, opinie, wyjaśnienia, Dziennik Polski - Podhale, 2003-03-25

Asysta liturgiczna składała się z osób niepełnosprawnych.

źródło: NKJP: (TYM): Wspólne dźwiganie krzyża, Dziennik Polski - Kraków, 2003-05-28

Dzisiaj w Dworze Zieleniewskich w Trzebini odbędzie się koncert kolęd. Wystąpią: chór mieszany „Echo” z Trzebini (dyrygent - Jerzy Chłopek) oraz Chór Liturgiczny Parafii Podwyższenia Krzyża św. z Płazy (dyrygent - Wiesław Ciuła).

źródło: NKJP: Kolędowanie chórów, Dziennik Polski - Kraków, 1999-01-27

Data ostatniej modyfikacji: 24.06.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj