UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zagryźć

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zagryzę
 zagryziemy
2 os. zagryziesz
 zagryziecie
3 os. zagryzie
 zagryzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zagryzłem
+(e)m zagryzł
 zagryzłam
+(e)m zagryzła
 zagryzłom
+(e)m zagryzło
 zagryźliśmy
+(e)śmy zagryźli
 zagryzłyśmy
+(e)śmy zagryzły
2 os. zagryzłeś
+(e)ś zagryzł
 zagryzłaś
+(e)ś zagryzła
 zagryzłoś
+(e)ś zagryzło
 zagryźliście
+(e)ście zagryźli
 zagryzłyście
+(e)ście zagryzły
3 os. zagryzł
 zagryzła
 zagryzło
 zagryźli
 zagryzły

bezosobnik: zagryziono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zagryźmy
2 os. zagryź
 zagryźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zagryzłbym
bym zagryzł
 zagryzłabym
bym zagryzła
 zagryzłobym
bym zagryzło
 zagryźlibyśmy
byśmy zagryźli
 zagryzłybyśmy
byśmy zagryzły
2 os. zagryzłbyś
byś zagryzł
 zagryzłabyś
byś zagryzła
 zagryzłobyś
byś zagryzło
 zagryźlibyście
byście zagryźli
 zagryzłybyście
byście zagryzły
3 os. zagryzłby
by zagryzł
 zagryzłaby
by zagryzła
 zagryzłoby
by zagryzło
 zagryźliby
by zagryźli
 zagryzłyby
by zagryzły

bezosobnik: zagryziono by

bezokolicznik: zagryźć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zagryzłszy

gerundium: zagryzienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zagryziony

odpowiednik aspektowy: zagryzać

Pochodzenie

Zob. gryźć

1. usta

Definicja

mocno zacisnąć zęby na czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

  • zagryźć usta, wargi, wąsy; zęby

Cytaty

Płyn, którym [...] przemywał ranę, piekł jakby ktoś sypał sól. Kalias zagryzł wargi i zacisnął pięści.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa,1996

[...] borykała się w milczeniu z tratwą, chcąc wyrwać jedną z poprzeczek - by przynajmniej tą niezdarną bronią odeprzeć napastnika. Zagryzła wargi chyba do krwi. Twarz miała białą, ale groźną.

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa,1995

[...] zagryzł ustnik maski, bo ocierał mu przy gwałtownych podrzutach wewnętrzną powierzchnię warg.

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Niezwyciężony,1995

Kazali nam wchodzić pojedynczo do umywalni - opowiada Marek. - Tam musiałem położyć się na wcześniej przygotowanym taborecie i zagryźć zęby na kawałku deski. Dostałem kilkanaście uderzeń w tyłek.

źródło: NKJP: Fala za falą, Dziennik Polski - Pejzaż, 2000-07-01

Składnia

bez ograniczeń + zagryźć +
CO + (na CZYM)

2. wino serem

Definicja

zjeść coś po zjedzeniu lub wypiciu czegoś innego, zwłaszcza po wypiciu alkoholu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Połączenia

  • zagryźć chlebem, serem

Cytaty

Opróżnił do dna kieliszek, zagryzł chlebem i w zamyśleniu popijał herbatę, gdy od strony kuchni wszedł na salę mężczyzna.

źródło: NKJP: Alfons Filar: Śladami tatrzańskich kurierów,1995

Za stołem siedzi przekupa. To zagryzie kiszonym ogórkiem, to machinalnie spędzi muchy; po czym wróci do haftowania znanych nam już skądinąd proporców.

źródło: NKJP: Marian Pankowski: Ksiądz Helena,1996

Wyznam na koniec, że ja sam po wyjściu z teatru wolałbym chyba udać się rozochoconym gronem do przyteatralnej ciepłej knajpki, gdzie po udanej „Halce” można by bryndzą i oscypkiem zagryźć kilka kieliszków śliwowicy [...].

źródło: NKJP: Piotr Bikont: Gazeta Wyborcza, 1997-04-04

Alkohol podany przez gospodarza [...] smakował ogniskiem, ale zagryziony pajdą kanciastego chleba dał się przełknąć.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2006

Składnia

bez ograniczeń + zagryźć +
(CO) + CZYM

3. wilk owcę

Definicja

gryząc spowodować czyjąś śmierć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

  • drapieżnik, kot, pies, rottweiler, wilk zagryzł kogoś; zwierzę zagryzło kogoś
  • zagryźć człowieka, chłopczyka, dziecko, dziewczynkę; jagnię, lisa, niedźwiedzia, owcę, sarnę
  • zagryźć na śmierć
  • przypadek, wypadek zagryzienia
  • zagryziona owca, sarna; zagryzione zwierzę

Cytaty

W okolicach Złatnej na Żywiecczyźnie grasuje niedźwiedź. W ciągu ostatnich kilku dni zagryzł barana i trzy owce.

źródło: NKJP: Dziennik Polski - Kraków, 1999-07-16

Właściciel lub opiekun zwierzęcia, które pogryzie człowieka, ponosi odpowiedzialność cywilną i karną. Jeśli w wyniku umyślnego szczucia pies zagryzie człowieka, właścicielowi zwierzęcia grozi kara jak za morderstwo - od 8 do 25 lat pozbawienia wolności.

źródło: NKJP: To wierzchołek góry lodowej, Dziennik Polski - 2002-11-07

Wczorajszej nocy pies zagryzł stadko bażantów, które hodowali sokolnicy z klubu „Pielesz” w Suchedniowie.

źródło: NKJP: Mateusz Bolechowski: Następny będzie człowiek?, Echo Dnia 1-01-2006

Przypadki zagryzienia owiec przez wilki zdarzają się nagminnie w okolicach bacówek i domów prywatnych.

źródło: NKJP: Rzeź owiec, Dziennik Polski - 2000-07-26

Składnia

bez ograniczeń + zagryźć +
KOGO/CO

4. demokrację

Definicja

pot. 
zadręczyć, pokonać lub zniszczyć kogoś lub coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

- No, ta Europa to nas zagryzie, jak nic. Zagryzie. Knurowski boi się, że Europa będzie gryźć głównie takich jak on, dwuhektarowców, a nawet takich jak Klimek, który ma gospodarkę na sześć hektarów.

źródło: NKJP: Duch eurosceptycyzmu, Dziennik Polski, 1999-06-11

Sumienie was zagryzie, wieśniaki, wygadacie się, wcześniej czy później wszyscy wylądujecie w ciupie!

źródło: NKJP: Edward Redliński: Szczurojorczycy, 1997

Najgorsi drapieżcy świata – faszyści Niemiec i Włoch – tylko na to czekali. „Węsząc za mordem i zyskiem”, pośpieszyli z pomocą straszliwemu Caudillo i po trzech latach walk zagryźli demokrację. Odtąd Hiszpania „konała w okowach reżimu Franco”.

źródło: NKJP: Antoni Libera: Madame, 1998

Składnia

bez ograniczeń + zagryźć +
KOGO/CO
Data ostatniej modyfikacji: 20.11.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN