UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wygryźć

Chronologizacja

SKN, SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  gryźć 

1. zrobić dziurę

Definicja

gryząc zrobić w czymś dziurę lub wydrążyć tunel albo spowodować jakieś inne uszkodzenie w czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

  • korniki, mole, mrówki, myszy, robaki wygryzły coś
  • wygryźć dziurę, otwór, tunel

Cytaty

A co porabia kwieciak malinowiec, ten najmniejszy i najmniej efektowny z kwieciaków? On jeszcze może przez jakichś czas „spać” spokojnie, w ściółce czy pomiędzy grudkami ziemi, oczekując na pierwsze malinowe listki, w których cienkim ryjkiem wygryzie maleńkie otwory, przypominające nakłucia szpilką.

źródło: NKJP

Inny problem to mole. Często dopiero po praniu uwidaczniają się dziury wygryzione w wełnianej odzieży, a potem klient myśli, że te dziurki zrobiono mu podczas czyszczenia.

źródło: NKJP

W pomieszczeniach ze starymi meblami i wiekowymi ramami obrazów pojawiają się kołatki, kołaczące w okresie godowym w wygryzionych tunelach.

źródło: NKJP

Słuchaj, Gil. Znów się zaczęło. Znaleźli dziewczynę w La Jolla. Z wygryzionym brzuchem. Nie było węgorzy, a przynajmniej wiadomości o nich nic wspominały - pewnie zdołały już uciec i gdzieś się pozakopywać.

źródło: NKJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygryzę
 wygryziemy
2 os. wygryziesz
 wygryziecie
3 os. wygryzie
 wygryzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygryzłem
+(e)m wygryzł
 wygryzłam
+(e)m wygryzła
 wygryzłom
+(e)m wygryzło
 wygryźliśmy
+(e)śmy wygryźli
 wygryzłyśmy
+(e)śmy wygryzły
2 os. wygryzłeś
+(e)ś wygryzł
 wygryzłaś
+(e)ś wygryzła
 wygryzłoś
+(e)ś wygryzło
 wygryźliście
+(e)ście wygryźli
 wygryzłyście
+(e)ście wygryzły
3 os. wygryzł
 wygryzła
 wygryzło
 wygryźli
 wygryzły

bezosobnik: wygryziono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygryźmy
2 os. wygryź
 wygryźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygryzłbym
bym wygryzł
 wygryzłabym
bym wygryzła
 wygryzłobym
bym wygryzło
 wygryźlibyśmy
byśmy wygryźli
 wygryzłybyśmy
byśmy wygryzły
2 os. wygryzłbyś
byś wygryzł
 wygryzłabyś
byś wygryzła
 wygryzłobyś
byś wygryzło
 wygryźlibyście
byście wygryźli
 wygryzłybyście
byście wygryzły
3 os. wygryzłby
by wygryzł
 wygryzłaby
by wygryzła
 wygryzłoby
by wygryzło
 wygryźliby
by wygryźli
 wygryzłyby
by wygryzły

bezosobnik: wygryziono by

bezokolicznik: wygryźć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygryzłszy

gerundium: wygryzienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygryziony

Składnia

bez ograniczeń + wygryźć +
CO + (w CZYM)
bez ograniczeń + wygryźć +
CO + (KOMU)

2. zjeść

Definicja

gryząc wyjeść coś zupełnie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Połączenia

  • konie wygryzły coś
  • wygryźć trawę

Cytaty

Idąc do domu, zauważył, że koń wygryzł trawę po korzonki i zdawał się spoglądać na Saszkę smutnym wzrokiem. Widać od kilku dni uwiązany jest na jednym miejscu.

źródło: NKJP

Artyleryjskie i kawaleryjskie konie wygryzły kazuńskie łąki do gołej ziemi, zjadały siano, słomę i owies.

źródło: NKJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygryzę
 wygryziemy
2 os. wygryziesz
 wygryziecie
3 os. wygryzie
 wygryzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygryzłem
+(e)m wygryzł
 wygryzłam
+(e)m wygryzła
 wygryzłom
+(e)m wygryzło
 wygryźliśmy
+(e)śmy wygryźli
 wygryzłyśmy
+(e)śmy wygryzły
2 os. wygryzłeś
+(e)ś wygryzł
 wygryzłaś
+(e)ś wygryzła
 wygryzłoś
+(e)ś wygryzło
 wygryźliście
+(e)ście wygryźli
 wygryzłyście
+(e)ście wygryzły
3 os. wygryzł
 wygryzła
 wygryzło
 wygryźli
 wygryzły

bezosobnik: wygryziono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygryźmy
2 os. wygryź
 wygryźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygryzłbym
bym wygryzł
 wygryzłabym
bym wygryzła
 wygryzłobym
bym wygryzło
 wygryźlibyśmy
byśmy wygryźli
 wygryzłybyśmy
byśmy wygryzły
2 os. wygryzłbyś
byś wygryzł
 wygryzłabyś
byś wygryzła
 wygryzłobyś
byś wygryzło
 wygryźlibyście
byście wygryźli
 wygryzłybyście
byście wygryzły
3 os. wygryzłby
by wygryzł
 wygryzłaby
by wygryzła
 wygryzłoby
by wygryzło
 wygryźliby
by wygryźli
 wygryzłyby
by wygryzły

bezosobnik: wygryziono by

bezokolicznik: wygryźć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygryzłszy

gerundium: wygryzienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygryziony

Składnia

bez ograniczeń + wygryźć +
CO

3. usunąć kogoś

Definicja

pot. 
działając nieetycznie, usunąć kogoś skądś, żeby zająć jego miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • wygryźć kierownika, szefa...
  • wygryźć kogoś z fotela (dyrektora), z funkcji, ze stanowiska, ze stołka; ze składu, z zespołu;
  • próbować wygryźć kogoś

Cytaty

Regina postanowiła wygryźć kierowniczkę. - Leki, które powinny stać w cieniu, wystawiała na słońce. Potem słała anonimy, że Chojnacka się nie nadaje, bo leki są zepsute.

źródło: NKJP: Irena Morawska, Gazeta Wyborcza, 1997-06-20

Komuchy wygryzły poprzedniego prezesa - powtarzają sobie lokatorzy. - A to, co się teraz dzieje, może być zemstą nowej władzy na starej.

źródło: NKJP: Anna Matałowska: Null, prasa, 1995

Jeżeli pan użył tego określenia o wygryzieniu mnie z funkcji szefa gabinet politycznego, to, panie pośle, to wygryzanie trwało pół roku co najmniej, więc jak znam panią minister Jakubowską, jeśli postanowi kogoś wygryźć, to tyle czasu jej to nie zajmuje.

źródło: NKJP:Stenogram z 32. posiedzenia Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji (SRTV) w dniu 15 kwietnia 2003 r.

Teraz też gram w „Tangu”, tyle że mnie młody kolega wygryzł z roli Artura i zostałem wujkiem Eugeniuszem... - Tak to jest, jak się nie ma tupetu i nie umie dbać o swoje interesy.

źródło: NKJP: Odrobina mężczyzny bez tupetu, Dziennik Polski, 1998-12-24

Po próbach wygryzienia mnie z pierwszej redakcji, czterokrotnie zmieniałam pracę.

źródło: NKJP: Natsza Socha: Gorzki smak sukcesu, prasa, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygryzę
 wygryziemy
2 os. wygryziesz
 wygryziecie
3 os. wygryzie
 wygryzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygryzłem
+(e)m wygryzł
 wygryzłam
+(e)m wygryzła
 wygryzłom
+(e)m wygryzło
 wygryźliśmy
+(e)śmy wygryźli
 wygryzłyśmy
+(e)śmy wygryzły
2 os. wygryzłeś
+(e)ś wygryzł
 wygryzłaś
+(e)ś wygryzła
 wygryzłoś
+(e)ś wygryzło
 wygryźliście
+(e)ście wygryźli
 wygryzłyście
+(e)ście wygryzły
3 os. wygryzł
 wygryzła
 wygryzło
 wygryźli
 wygryzły

bezosobnik: wygryziono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygryźmy
2 os. wygryź
 wygryźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygryzłbym
bym wygryzł
 wygryzłabym
bym wygryzła
 wygryzłobym
bym wygryzło
 wygryźlibyśmy
byśmy wygryźli
 wygryzłybyśmy
byśmy wygryzły
2 os. wygryzłbyś
byś wygryzł
 wygryzłabyś
byś wygryzła
 wygryzłobyś
byś wygryzło
 wygryźlibyście
byście wygryźli
 wygryzłybyście
byście wygryzły
3 os. wygryzłby
by wygryzł
 wygryzłaby
by wygryzła
 wygryzłoby
by wygryzło
 wygryźliby
by wygryźli
 wygryzłyby
by wygryzły

bezosobnik: wygryziono by

bezokolicznik: wygryźć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygryzłszy

gerundium: wygryzienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygryziony

Składnia

bez ograniczeń + wygryźć +
KOGO + (z CZEGO)

4. zniszczyć

Definicja

wyszczerbić lub inaczej uszkodzić

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

  • wygryziona filiżanka, wygryzione mury

Cytaty

W najśmielszych snach nie wyobrażałby sobie żaden z nich, że przędzalnia przetrwa sto lat. Projektowana kiedyś dumnie na obraz i podobieństwo zamku, dziś wygląda żałośnie. Wygryziona cegła w grubych murach. Okna brudne i powybijane.

źródło: NKJP: Agnieszka Wróblewska, Gazeta Wyborcza, 1997-07-11

Za drutami siatki, którą okratowany był ten prostokąt o konturach wykruszonych, wygryzionych czasem i zaniedbaniem, siatki z brudnej rdzy, trzepotało coś żywego, siwogranatowego i pierzastego. Nie w pierwszej chwili rozpoznałem gołębia [...].

źródło: NKJP: Sławmoir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygryzę
 wygryziemy
2 os. wygryziesz
 wygryziecie
3 os. wygryzie
 wygryzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygryzłem
+(e)m wygryzł
 wygryzłam
+(e)m wygryzła
 wygryzłom
+(e)m wygryzło
 wygryźliśmy
+(e)śmy wygryźli
 wygryzłyśmy
+(e)śmy wygryzły
2 os. wygryzłeś
+(e)ś wygryzł
 wygryzłaś
+(e)ś wygryzła
 wygryzłoś
+(e)ś wygryzło
 wygryźliście
+(e)ście wygryźli
 wygryzłyście
+(e)ście wygryzły
3 os. wygryzł
 wygryzła
 wygryzło
 wygryźli
 wygryzły

bezosobnik: wygryziono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygryźmy
2 os. wygryź
 wygryźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygryzłbym
bym wygryzł
 wygryzłabym
bym wygryzła
 wygryzłobym
bym wygryzło
 wygryźlibyśmy
byśmy wygryźli
 wygryzłybyśmy
byśmy wygryzły
2 os. wygryzłbyś
byś wygryzł
 wygryzłabyś
byś wygryzła
 wygryzłobyś
byś wygryzło
 wygryźlibyście
byście wygryźli
 wygryzłybyście
byście wygryzły
3 os. wygryzłby
by wygryzł
 wygryzłaby
by wygryzła
 wygryzłoby
by wygryzło
 wygryźliby
by wygryźli
 wygryzłyby
by wygryzły

bezosobnik: wygryziono by

bezokolicznik: wygryźć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygryzłszy

gerundium: wygryzienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygryziony

Składnia

bez ograniczeń + wygryźć +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 20.12.2009
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN