UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

krater

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

internac.

ang. crater

fr. cratère

niem. Krater

z łac. crātēr 'naczynie do mieszania; krater'

Ostatecznie z gr. kratḗr 'kocioł, naczynie do mieszania'.

1. na wulkanie

Definicja

lejowate zagłębienie na szczycie wulkanu, przez które wydostaje się lawa, pyły i gazy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia budowa Ziemi

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Połączenia

  • krater wulkaniczny
  • krater wulkanu
  • brzeg, dno, krawędź krateru
  • dymy z krateru
  • wulkan z kraterem
  • wypływać z krateru

Cytaty

Z krateru wulkanu, położonego w odległości 60 kilometrów od stolicy kraju, nadal wydobywają się kłęby dymu - gazów i pary.

źródło: NKJP: Dymiący wulkan, Dziennik Polski, 2000-12-22

Nemrut jest trzecią co do wielkości turecką górą i w dodatku wygasłym wulkanem. Jego krater ma średnicę aż 8 km.

źródło: NKJP: Agata Szkiela: Ósmy cud świata - góra Nemrut, Magazyn nr 45 dodatek do Gazety Wyborczej, 1997-11-07

Niedawno uczeni francuscy odkryli w pobliżu wysepki Santoryn, w głębinach morza, ogromne złoża lawy i wygasły krater olbrzymiego wulkanu.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krater
kratery
D. krateru
kraterów
C. kraterowi
kraterom
B. krater
kratery
N. kraterem
kraterami
Ms. kraterze
kraterach
W. kraterze
kratery

2. po uderzeniu

Definicja

duże zagłębienie w kształcie odwróconego stożka powstałe na powierzchni Ziemi, Księżyca lub innego ciała niebieskiego w wyniku uderzenia, wybuchu lub wypłukania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat gwiazdy i planety

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lej
hiperonimy:  wyrwa

Połączenia

  • gigantyczny, głęboki, ogromny, olbrzymi, wielki; mały; stary; księżycowy krater; krater meteorytowy
  • krater Aitkena, Roembdena...
  • krater na Księżycu; krater o jakiejś średnicy; krater po uderzeniu czegoś
  • kratery i góry księżycowe
  • brzeg, dno, krawędź, ściany, wnętrze krateru
  • podziurawiony, poorany kraterami

Cytaty

Na terenie RPA zidentyfikowano największy jak dotąd na Ziemi krater, powstały w wyniku uderzenia o naszą planetę komety lub planetoidy.

źródło: NKJP: Pierwsza zagłada?, Dziennik Polski, 1999-11-16

Nie można było przejść przez krater utworzony wybuchem.

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Fiasko, 1987

Olbrzymie kratery na Marsie i Wenus, zwłaszcza zaś dziobate powierzchnie Merkurego i Księżyca - wszystko to świadczy o wielkim bombardowaniu, jakiemu poddane były planety na początku istnienia Układu Słonecznego.

źródło: NKJP: Jarosław Włodarczyk: Wędrówki niebieskie czyli Wszechświat nie tylko dla poetów, 1999

Cała woda natychmiast ucieka w kosmos, ale jej część - jak wskazują ostatnie doniesienia - może kryć się nadal na dnie księżycowych kraterów.

źródło: NKJP: Piotr Cieśliński: Bitwa na kosmiczne śnieżki, Magazyn nr 6 dodatek do Gazety Wyborczej, 1998-02-06

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krater
kratery
D. krateru
kraterów
C. kraterowi
kraterom
B. krater
kratery
N. kraterem
kraterami
Ms. kraterze
kraterach
W. kraterze
kratery

3. na ranie

Definicja

zagłębienie na powierzchni ciała spowodowane ubytkiem tkanki wskutek jakiejś choroby lub obrażeń

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Cytaty

Miałem na łydkach [...] przewlekłe wrzody z awitaminozy. Jedne się kończyły, zostawał po nich wygnity krater, a już inne się otwierały sącząc ropę.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Karen spojrzała z niechęcią na męża – blada poświata wydobywała z ciemności zabliźnione kratery oparzeń [...].

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Po dwóch dniach rany nie wyglądały już tak strasznie. Skóra wokoło wyschła i nabrała normalnych kolorów, krater się zminimalizował [...].

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krater
kratery
D. krateru
kraterów
C. kraterowi
kraterom
B. krater
kratery
N. kraterem
kraterami
Ms. kraterze
kraterach
W. kraterze
kratery
Data ostatniej modyfikacji: 07.02.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj