UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

poczęstować

Chronologizacja

SPXVI: poczestować, SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  częstować 

1. kawą

Definicja

dać komuś coś do jedzenia, picia lub palenia w geście uprzejmości

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  uraczyć
hiperonimy:  dać

Połączenia

  • gospodyni, mama, żona poczęstowała
  • poczęstować dzieci, gości, uczestników czegoś
  • poczęstować chlebem, ciastem, ciastkami, cukierkami, czekoladą, jabłkiem, konfiturami, słodyczami, tortem; bigosem, grochówką, kanapkami, kiełbaskami, kolacją, obiadem, śniadaniem, zupą; herbatą, kawą, mlekiem, sokiem; koniakiem, piwem, winem, wódką; alkoholem; kieliszkiem, porcją... czegoś; cygarem, papierosem
  • poczęstować łaskawie
  • chcieć, móc poczęstować

Cytaty

Wycieczka skończyła się w stołówce, a dzieci poczęstowano herbatą.

źródło: KWSJP: Michał Wasilewski: Wycieczka do drukarni, 1997, prasa

Przed nagraniem reżyser poczęstował mnie kieliszkiem koniaku.

źródło: KWSJP: Katarzyna Bonda: Rozbierałyśmy się na ekranie... zamiast Izy Scorupco i Magdy Mielcarz, 2003, prasa

Niestety nie mam nic, czym mógłbym cię poczęstować.

źródło: KWSJP: Francesco Jovine: Ziemie Sacramento, 1976

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. poczęstuję
 poczęstujemy
2 os. poczęstujesz
 poczęstujecie
3 os. poczęstuje
 poczęstują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. poczęstowałem
+(e)m poczęstował
 poczęstowałam
+(e)m poczęstowała
 poczęstowałom
+(e)m poczęstowało
 poczęstowaliśmy
+(e)śmy poczęstowali
 poczęstowałyśmy
+(e)śmy poczęstowały
2 os. poczęstowałeś
+(e)ś poczęstował
 poczęstowałaś
+(e)ś poczęstowała
 poczęstowałoś
+(e)ś poczęstowało
 poczęstowaliście
+(e)ście poczęstowali
 poczęstowałyście
+(e)ście poczęstowały
3 os. poczęstował
 poczęstowała
 poczęstowało
 poczęstowali
 poczęstowały

bezosobnik: poczęstowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. poczęstujmy
2 os. poczęstuj
 poczęstujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. poczęstowałbym
bym poczęstował
 poczęstowałabym
bym poczęstowała
 poczęstowałobym
bym poczęstowało
 poczęstowalibyśmy
byśmy poczęstowali
 poczęstowałybyśmy
byśmy poczęstowały
2 os. poczęstowałbyś
byś poczęstował
 poczęstowałabyś
byś poczęstowała
 poczęstowałobyś
byś poczęstowało
 poczęstowalibyście
byście poczęstowali
 poczęstowałybyście
byście poczęstowały
3 os. poczęstowałby
by poczęstował
 poczęstowałaby
by poczęstowała
 poczęstowałoby
by poczęstowało
 poczęstowaliby
by poczęstowali
 poczęstowałyby
by poczęstowały

bezosobnik: poczęstowano by

bezokolicznik: poczęstować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: poczęstowawszy

gerundium: poczęstowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: poczęstowany

odpowiednik aspektowy: częstować

Składnia

Rzosobowy + poczęstować +
KOGO + CZYM

2. uśmiechem

Definicja

pot. 
wykonać wobec innej osoby określoną czynność, której charakter jest wyrażony towarzyszącym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  uraczyć
hiperonimy:  obdarzyć

Połączenia

  • poczęstować groźbami, kopem, kopniakiem, kazaniem, komplementem, opowieścią, jakimiś słowami, uśmiechem

Cytaty

- Ot, bandyta - rzucił pod adresem Witii Kargul, a Kaźmierza poczęstował dodatkowym komplementem.

źródło: KWSJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967

Wrócił zmęczony, a przede wszystkim zaniepokojony wieściami, jakimi poczęstowano go zamiast zwykłych plotek.

źródło: KWSJP: Elżbieta Hajnicz: Przekraczając światło, 1996

Towarzysza Driny nie będę prosił, bo znów by mnie poczęstował jakimś kazaniem.

źródło: KWSJP: Rudolf Jasik: Martwi nie śpiewają, 1961

Poczęstowany tęgim kopniakiem wylądował przed biurem batalionu i tu ostatecznie wcielono go do kompanii wartowniczej.

źródło: KWSJP: Tadeusz Klimaszewski: Febra, 1967

Tuż przed rozprawieniem się z Polską, Stalin wydał rozkaz, a czekista poczęstował Leńskiego kulką w tył głowy.

źródło: KWSJP: Stanisław Milewski: Ciemne sprawy międzywojnia, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. poczęstuję
 poczęstujemy
2 os. poczęstujesz
 poczęstujecie
3 os. poczęstuje
 poczęstują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. poczęstowałem
+(e)m poczęstował
 poczęstowałam
+(e)m poczęstowała
 poczęstowałom
+(e)m poczęstowało
 poczęstowaliśmy
+(e)śmy poczęstowali
 poczęstowałyśmy
+(e)śmy poczęstowały
2 os. poczęstowałeś
+(e)ś poczęstował
 poczęstowałaś
+(e)ś poczęstowała
 poczęstowałoś
+(e)ś poczęstowało
 poczęstowaliście
+(e)ście poczęstowali
 poczęstowałyście
+(e)ście poczęstowały
3 os. poczęstował
 poczęstowała
 poczęstowało
 poczęstowali
 poczęstowały

bezosobnik: poczęstowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. poczęstujmy
2 os. poczęstuj
 poczęstujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. poczęstowałbym
bym poczęstował
 poczęstowałabym
bym poczęstowała
 poczęstowałobym
bym poczęstowało
 poczęstowalibyśmy
byśmy poczęstowali
 poczęstowałybyśmy
byśmy poczęstowały
2 os. poczęstowałbyś
byś poczęstował
 poczęstowałabyś
byś poczęstowała
 poczęstowałobyś
byś poczęstowało
 poczęstowalibyście
byście poczęstowali
 poczęstowałybyście
byście poczęstowały
3 os. poczęstowałby
by poczęstował
 poczęstowałaby
by poczęstowała
 poczęstowałoby
by poczęstowało
 poczęstowaliby
by poczęstowali
 poczęstowałyby
by poczęstowały

bezosobnik: poczęstowano by

bezokolicznik: poczęstować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: poczęstowawszy

gerundium: poczęstowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: poczęstowany

odpowiednik aspektowy: częstować

Składnia

Rzosobowy + poczęstować +
KOGO + CZYM
Data ostatniej modyfikacji: 13.02.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN