Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. krztusić się
1. flegmę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
Połączenia
- wykrztusić flegmę, krew, ślinę
- wykrztusić z gardła
- próbować, usiłować coś wykrztusić
Cytaty
|
Stała pochylona nad stołem i usiłowała coś wykrztusić z gardła. źródło: Internet |
|
|
Otworzył drugie oko i wykrztusił resztę błota. źródło: KWSJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000 |
|
|
Nazajutrz od rana leżał w gorączce, a trzeciego dnia o szarej godzinie przed świtem wykrztusił strzęp czerwonego jedwabiu i oddał ducha. źródło: KWSJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1998 |
|
|
Usiłowała wykrztusić flegmę. źródło: Internet |
|
|
Sonia od wczoraj pochrząkuje, jakby próbowała wykrztusić jakiś kłaczek. Albo zapalenie ślinianek, albo podrażnienie gardła. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wykrztuszę |
wykrztusimy |
|||
| 2 os. |
wykrztusisz |
wykrztusicie |
|||
| 3 os. |
wykrztusi |
wykrztuszą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wykrztusiłem +(e)m wykrztusił |
wykrztusiłam +(e)m wykrztusiła |
wykrztusiłom +(e)m wykrztusiło |
wykrztusiliśmy +(e)śmy wykrztusili |
wykrztusiłyśmy +(e)śmy wykrztusiły |
| 2 os. |
wykrztusiłeś +(e)ś wykrztusił |
wykrztusiłaś +(e)ś wykrztusiła |
wykrztusiłoś +(e)ś wykrztusiło |
wykrztusiliście +(e)ście wykrztusili |
wykrztusiłyście +(e)ście wykrztusiły |
| 3 os. |
wykrztusił |
wykrztusiła |
wykrztusiło |
wykrztusili |
wykrztusiły |
bezosobnik: wykrztuszono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wykrztuśmy |
|
| 2 os. |
wykrztuś |
wykrztuście |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wykrztusiłbym bym wykrztusił |
wykrztusiłabym bym wykrztusiła |
wykrztusiłobym bym wykrztusiło |
wykrztusilibyśmy byśmy wykrztusili |
wykrztusiłybyśmy byśmy wykrztusiły |
| 2 os. |
wykrztusiłbyś byś wykrztusił |
wykrztusiłabyś byś wykrztusiła |
wykrztusiłobyś byś wykrztusiło |
wykrztusilibyście byście wykrztusili |
wykrztusiłybyście byście wykrztusiły |
| 3 os. |
wykrztusiłby by wykrztusił |
wykrztusiłaby by wykrztusiła |
wykrztusiłoby by wykrztusiło |
wykrztusiliby by wykrztusili |
wykrztusiłyby by wykrztusiły |
bezosobnik: wykrztuszono by
bezokolicznik: wykrztusić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
wykrztusiwszy
gerundium: wykrztuszenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wykrztuszenie |
wykrztuszenia |
| D. | wykrztuszenia |
wykrztuszeń |
| C. | wykrztuszeniu |
wykrztuszeniom |
| B. | wykrztuszenie |
wykrztuszenia |
| N. | wykrztuszeniem |
wykrztuszeniami |
| Ms. | wykrztuszeniu |
wykrztuszeniach |
| W. | wykrztuszenie |
wykrztuszenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wykrztuszony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wykrztuszony |
wykrztuszony |
wykrztuszony |
wykrztuszone |
wykrztuszona |
| D. | wykrztuszonego |
wykrztuszonego |
wykrztuszonego |
wykrztuszonego |
wykrztuszonej |
| C. | wykrztuszonemu |
wykrztuszonemu |
wykrztuszonemu |
wykrztuszonemu |
wykrztuszonej |
| B. | wykrztuszonego |
wykrztuszonego |
wykrztuszony |
wykrztuszone |
wykrztuszoną |
| N. | wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszoną |
| Ms. | wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wykrztuszeni |
wykrztuszeni |
wykrztuszone |
wykrztuszone |
| D. | wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
| C. | wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
| B. | wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszone |
| N. | wykrztuszonymi |
wykrztuszonymi |
wykrztuszonymi |
wykrztuszonymi |
| Ms. | wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
odpowiednik aspektowy: wykrztuszać
Składnia
| Rz żywotny | + | wykrztusić | + |
CO
|
2. słowa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Połączenia
- wykrztusić przeprosiny, pytanie, usprawiedliwienie
- wykrztusić przez łzy, przez zaciśnięte gardło
- wykrztusić z siebie, ze ściśniętego gardła; ze łzami w oczach, z trudem, z wysiłkiem
- nie móc, nie potrafić, nie zdołać wykrztusić słowa
Cytaty
|
Smith poczuł wzruszenie tak silne, że nie mógł wykrztusić słowa. źródło: KWSJP: Ewa Berberyusz: Jedno z dwojga, 1968 |
|
|
Wykrztusiłem, że muszę na chwilę wyjść, po czym rzuciłem się do drzwi i pobiegłem. źródło: KWSJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
- To niemożliwe - wykrztusił z trudem. źródło: KWSJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967 |
|
|
Jeszcze po powrocie do domu rumieniłam się na wspomnienie sceny, kiedy to stałam zupełnie bezradna i nie mogłam wykrztusić najprostszego zdania. źródło: KWSJP: Pamiętnik Karolinki, Jestem gotów do pomocy, 1968, nr 7 |
|
|
Dokładnie pamięta, z jakim wysiłkiem zdławił w sobie oburzenie i strach, gdy, siląc się na obojętność w głosie, wykrztusił pytanie. źródło: KWSJP: Marian Turwid: Dwie strony drogi, 1983 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wykrztuszę |
wykrztusimy |
|||
| 2 os. |
wykrztusisz |
wykrztusicie |
|||
| 3 os. |
wykrztusi |
wykrztuszą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wykrztusiłem +(e)m wykrztusił |
wykrztusiłam +(e)m wykrztusiła |
wykrztusiłom +(e)m wykrztusiło |
wykrztusiliśmy +(e)śmy wykrztusili |
wykrztusiłyśmy +(e)śmy wykrztusiły |
| 2 os. |
wykrztusiłeś +(e)ś wykrztusił |
wykrztusiłaś +(e)ś wykrztusiła |
wykrztusiłoś +(e)ś wykrztusiło |
wykrztusiliście +(e)ście wykrztusili |
wykrztusiłyście +(e)ście wykrztusiły |
| 3 os. |
wykrztusił |
wykrztusiła |
wykrztusiło |
wykrztusili |
wykrztusiły |
bezosobnik: wykrztuszono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wykrztuśmy |
|
| 2 os. |
wykrztuś |
wykrztuście |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wykrztusiłbym bym wykrztusił |
wykrztusiłabym bym wykrztusiła |
wykrztusiłobym bym wykrztusiło |
wykrztusilibyśmy byśmy wykrztusili |
wykrztusiłybyśmy byśmy wykrztusiły |
| 2 os. |
wykrztusiłbyś byś wykrztusił |
wykrztusiłabyś byś wykrztusiła |
wykrztusiłobyś byś wykrztusiło |
wykrztusilibyście byście wykrztusili |
wykrztusiłybyście byście wykrztusiły |
| 3 os. |
wykrztusiłby by wykrztusił |
wykrztusiłaby by wykrztusiła |
wykrztusiłoby by wykrztusiło |
wykrztusiliby by wykrztusili |
wykrztusiłyby by wykrztusiły |
bezosobnik: wykrztuszono by
bezokolicznik: wykrztusić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
wykrztusiwszy
gerundium: wykrztuszenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wykrztuszenie |
wykrztuszenia |
| D. | wykrztuszenia |
wykrztuszeń |
| C. | wykrztuszeniu |
wykrztuszeniom |
| B. | wykrztuszenie |
wykrztuszenia |
| N. | wykrztuszeniem |
wykrztuszeniami |
| Ms. | wykrztuszeniu |
wykrztuszeniach |
| W. | wykrztuszenie |
wykrztuszenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wykrztuszony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wykrztuszony |
wykrztuszony |
wykrztuszony |
wykrztuszone |
wykrztuszona |
| D. | wykrztuszonego |
wykrztuszonego |
wykrztuszonego |
wykrztuszonego |
wykrztuszonej |
| C. | wykrztuszonemu |
wykrztuszonemu |
wykrztuszonemu |
wykrztuszonemu |
wykrztuszonej |
| B. | wykrztuszonego |
wykrztuszonego |
wykrztuszony |
wykrztuszone |
wykrztuszoną |
| N. | wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszoną |
| Ms. | wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wykrztuszeni |
wykrztuszeni |
wykrztuszone |
wykrztuszone |
| D. | wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
| C. | wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
wykrztuszonym |
| B. | wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszone |
| N. | wykrztuszonymi |
wykrztuszonymi |
wykrztuszonymi |
wykrztuszonymi |
| Ms. | wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
wykrztuszonych |
odpowiednik aspektowy: wykrztuszać
Składnia
| Rzosobowy | + | wykrztusić | + |
CO
|
| Rzosobowy | + | wykrztusić | + |
MOWA WPROST
|
| Rzosobowy | + | wykrztusić | + |
że ZDANIE
|