Chronologizacja
Pochodzenie
Z przedrostkiem z(e)- od starzeć się (por.)
Zob. stary
1. człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia starzenie się
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ktoś posunął się w latach, zmurszeć |
Połączenia
- król, ojciec zestarzał się; królowa, matka zestarzała się; rodzice zestarzeli się
- zestarzeć się z godnością
- zestarzeć się przedwcześnie, szybko, znacznie
- zestarzeć się i osiwieć, zestarzeć się i przytyć, zestarzeć się i schudnąć, zestarzeć się i zdziwaczeć
Cytaty
|
Schudł i zestarzał się, a jego skóra, przedtem brązowa od skwaru, przybrała szarożółtą barwę spranej płachty. źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Listy Nikodema,1951 |
|
|
Zestarzał się i jeszcze utył. Twarz miał szarą, spuchniętą i przekrwione od wódki oczy. źródło: KWSJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996 |
|
|
Rozpoczęły się odwiedziny ciotek, które zestarzały się pośród kanap pokrytych pokrowcami. źródło: KWSJP: Bohdan Czeszko: Pokolenie, 1951 |
|
|
Tyle lat szarpaniny. Zestarzeliśmy się, skapcanieliśmy, wydając te nasze półlegalne biuletyny, periodyki, odezwy, które mało kto czyta. źródło: KWSJP: Tadeusz Konwicki: Mała apokalipsa, 1979 |
|
|
„W buszu nic nie ginie naturalną śmiercią” - twierdzi Alan van Heerden, którego Ed wynajął w Harrare specjalnie na tę wyprawę. „Nawet lwy, kiedy się zestarzeją, są zagryzane przez hieny”. Prawo dżungli. źródło: KWSJP: Martin Deeson: Crime story, CKM, 1999, nr 5 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zestarzeję się |
zestarzejemy się |
|||
| 2 os. |
zestarzejesz się |
zestarzejecie się |
|||
| 3 os. |
zestarzeje się |
zestarzeją się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zestarzałem się +(e)m się zestarzał |
zestarzałam się +(e)m się zestarzała |
zestarzałom się +(e)m się zestarzało |
zestarzeliśmy się +(e)śmy się zestarzeli |
zestarzałyśmy się +(e)śmy się zestarzały |
| 2 os. |
zestarzałeś się +(e)ś się zestarzał |
zestarzałaś się +(e)ś się zestarzała |
zestarzałoś się +(e)ś się zestarzało |
zestarzeliście się +(e)ście się zestarzeli |
zestarzałyście się +(e)ście się zestarzały |
| 3 os. |
zestarzał się |
zestarzała się |
zestarzało się |
zestarzeli się |
zestarzały się |
bezosobnik: zestarzano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zestarzejmy się |
|
| 2 os. |
zestarzej się |
zestarzejcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zestarzałbym się bym się zestarzał |
zestarzałabym się bym się zestarzała |
zestarzałobym się bym się zestarzało |
zestarzelibyśmy się byśmy się zestarzeli |
zestarzałybyśmy się byśmy się zestarzały |
| 2 os. |
zestarzałbyś się byś się zestarzał |
zestarzałabyś się byś się zestarzała |
zestarzałobyś się byś się zestarzało |
zestarzelibyście się byście się zestarzeli |
zestarzałybyście się byście się zestarzały |
| 3 os. |
zestarzałby się by się zestarzał |
zestarzałaby się by się zestarzała |
zestarzałoby się by się zestarzało |
zestarzeliby się by się zestarzeli |
zestarzałyby się by się zestarzały |
bezosobnik: zestarzano by się
bezokolicznik: zestarzeć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zestarzawszy się
gerundium: zestarzenie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
| D. | zestarzenia się |
zestarzeń się |
| C. | zestarzeniu się |
zestarzeniom się |
| B. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
| N. | zestarzeniem się |
zestarzeniami się |
| Ms. | zestarzeniu się |
zestarzeniach się |
| W. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
odpowiednik aspektowy: starzeć się
Składnia
| Rzżywotny | + | zestarzeć się | + |
|
2. ciało
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia starzenie się
Połączenia
- skóra zestarzała się; ciało zestarzało się
Cytaty
|
Właściwa pielęgnacja skóry zaczyna się od jej dobrego nawilżenia. Bez wody szybciej się zestarzeje. źródło: KWSJP: Kremy do twarzy nawilżające, Polityka, 2005 |
|
|
Ciało się zmieniło i zestarzało. źródło: Internet |
|
|
Pod mikroskopem łatwo jest odróżnić komórki skóry, która zestarzała się pod wpływem słońca, od tej, na której odcisnęło się jedynie piętno wieku. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zestarzeję się |
zestarzejemy się |
|||
| 2 os. |
zestarzejesz się |
zestarzejecie się |
|||
| 3 os. |
zestarzeje się |
zestarzeją się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zestarzałem się +(e)m się zestarzał |
zestarzałam się +(e)m się zestarzała |
zestarzałom się +(e)m się zestarzało |
zestarzeliśmy się +(e)śmy się zestarzeli |
zestarzałyśmy się +(e)śmy się zestarzały |
| 2 os. |
zestarzałeś się +(e)ś się zestarzał |
zestarzałaś się +(e)ś się zestarzała |
zestarzałoś się +(e)ś się zestarzało |
zestarzeliście się +(e)ście się zestarzeli |
zestarzałyście się +(e)ście się zestarzały |
| 3 os. |
zestarzał się |
zestarzała się |
zestarzało się |
zestarzeli się |
zestarzały się |
bezosobnik: zestarzano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zestarzejmy się |
|
| 2 os. |
zestarzej się |
zestarzejcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zestarzałbym się bym się zestarzał |
zestarzałabym się bym się zestarzała |
zestarzałobym się bym się zestarzało |
zestarzelibyśmy się byśmy się zestarzeli |
zestarzałybyśmy się byśmy się zestarzały |
| 2 os. |
zestarzałbyś się byś się zestarzał |
zestarzałabyś się byś się zestarzała |
zestarzałobyś się byś się zestarzało |
zestarzelibyście się byście się zestarzeli |
zestarzałybyście się byście się zestarzały |
| 3 os. |
zestarzałby się by się zestarzał |
zestarzałaby się by się zestarzała |
zestarzałoby się by się zestarzało |
zestarzeliby się by się zestarzeli |
zestarzałyby się by się zestarzały |
bezosobnik: zestarzano by się
bezokolicznik: zestarzeć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zestarzawszy się
gerundium: zestarzenie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
| D. | zestarzenia się |
zestarzeń się |
| C. | zestarzeniu się |
zestarzeniom się |
| B. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
| N. | zestarzeniem się |
zestarzeniami się |
| Ms. | zestarzeniu się |
zestarzeniach się |
| W. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
odpowiednik aspektowy: starzeć się
Składnia
| Rznieżywotny | + | zestarzeć się | + |
|
3. społeczeństwo
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Połączenia
- pokolenie, społeczeństwo zestarzało się
Cytaty
|
Spadek ogólnej liczby członków Oddziału wynikał z faktu zestarzenia się kadr poszczególnych kół. źródło: KWSJP: Grzegorz Michalski: Działalność stowarzyszenia chrześcijańsko-narodowego nauczycielstwa szkół powszechnych 1921-1939, 2001 |
|
|
Kiedyś otaczała ją sława opozycjonistki [...], lecz pokolenie, dla którego złamała kodeks nauczyciela, namawiając do strajku, zestarzało się i diametralnie zmieniło przekonania. źródło: KWSJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1994 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zestarzeję się |
zestarzejemy się |
|||
| 2 os. |
zestarzejesz się |
zestarzejecie się |
|||
| 3 os. |
zestarzeje się |
zestarzeją się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zestarzałem się +(e)m się zestarzał |
zestarzałam się +(e)m się zestarzała |
zestarzałom się +(e)m się zestarzało |
zestarzeliśmy się +(e)śmy się zestarzeli |
zestarzałyśmy się +(e)śmy się zestarzały |
| 2 os. |
zestarzałeś się +(e)ś się zestarzał |
zestarzałaś się +(e)ś się zestarzała |
zestarzałoś się +(e)ś się zestarzało |
zestarzeliście się +(e)ście się zestarzeli |
zestarzałyście się +(e)ście się zestarzały |
| 3 os. |
zestarzał się |
zestarzała się |
zestarzało się |
zestarzeli się |
zestarzały się |
bezosobnik: zestarzano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zestarzejmy się |
|
| 2 os. |
zestarzej się |
zestarzejcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zestarzałbym się bym się zestarzał |
zestarzałabym się bym się zestarzała |
zestarzałobym się bym się zestarzało |
zestarzelibyśmy się byśmy się zestarzeli |
zestarzałybyśmy się byśmy się zestarzały |
| 2 os. |
zestarzałbyś się byś się zestarzał |
zestarzałabyś się byś się zestarzała |
zestarzałobyś się byś się zestarzało |
zestarzelibyście się byście się zestarzeli |
zestarzałybyście się byście się zestarzały |
| 3 os. |
zestarzałby się by się zestarzał |
zestarzałaby się by się zestarzała |
zestarzałoby się by się zestarzało |
zestarzeliby się by się zestarzeli |
zestarzałyby się by się zestarzały |
bezosobnik: zestarzano by się
bezokolicznik: zestarzeć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zestarzawszy się
gerundium: zestarzenie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
| D. | zestarzenia się |
zestarzeń się |
| C. | zestarzeniu się |
zestarzeniom się |
| B. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
| N. | zestarzeniem się |
zestarzeniami się |
| Ms. | zestarzeniu się |
zestarzeniach się |
| W. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
odpowiednik aspektowy: starzeć się
Składnia
| Rzosobowy | + | zestarzeć się | + |
|
4. technologia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- komputer, kosmetyk, sprzęt, tabor zestarzał się; technologia zestarzała się; auta, autobusy zestarzały się
Cytaty
|
Udaje nam się od kilku lat wymieniać ok. 10% zużytego taboru autobusowego na nowy. To sprawia, że nie musimy obawiać się technologicznego zestarzenia się sprzętu. źródło: KWSJP: Andrzej Dembowski: Nowe autobusy MZK, Gazeta Miejska, 1999, nr 13 |
|
|
Za 2-3 lata budowany obecnie komputer zestarzeje się i będzie trzeba zbudować nowy. źródło: KWSJP: Marek Kowalski, Ryszard Sobkowski: Test płyt głównych do PC, Enter, 2002, nr 2 |
|
|
Linia oferowanej przez nas nowości zestarzeje się znacznie później, niż to będzie miało miejsce w przypadku wielu konkurencyjnych aut. źródło: KWSJP: Tomasz Zienkiewicz: Klasyczna arosa, Trybuna Śląska, 1997 |
|
|
Wiadomo, że FSO jeszcze przez półtora roku będzie miała prawa do produkcji Lanosa i Matiza. Lanos zdążył się jednak zestarzeć, produkuje go już tylko FSO. źródło: KWSJP: Adam Grzeszak: Co może Zaporoże, Polityka, 2005 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zestarzeję się |
zestarzejemy się |
|||
| 2 os. |
zestarzejesz się |
zestarzejecie się |
|||
| 3 os. |
zestarzeje się |
zestarzeją się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zestarzałem się +(e)m się zestarzał |
zestarzałam się +(e)m się zestarzała |
zestarzałom się +(e)m się zestarzało |
zestarzeliśmy się +(e)śmy się zestarzeli |
zestarzałyśmy się +(e)śmy się zestarzały |
| 2 os. |
zestarzałeś się +(e)ś się zestarzał |
zestarzałaś się +(e)ś się zestarzała |
zestarzałoś się +(e)ś się zestarzało |
zestarzeliście się +(e)ście się zestarzeli |
zestarzałyście się +(e)ście się zestarzały |
| 3 os. |
zestarzał się |
zestarzała się |
zestarzało się |
zestarzeli się |
zestarzały się |
bezosobnik: zestarzano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zestarzejmy się |
|
| 2 os. |
zestarzej się |
zestarzejcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zestarzałbym się bym się zestarzał |
zestarzałabym się bym się zestarzała |
zestarzałobym się bym się zestarzało |
zestarzelibyśmy się byśmy się zestarzeli |
zestarzałybyśmy się byśmy się zestarzały |
| 2 os. |
zestarzałbyś się byś się zestarzał |
zestarzałabyś się byś się zestarzała |
zestarzałobyś się byś się zestarzało |
zestarzelibyście się byście się zestarzeli |
zestarzałybyście się byście się zestarzały |
| 3 os. |
zestarzałby się by się zestarzał |
zestarzałaby się by się zestarzała |
zestarzałoby się by się zestarzało |
zestarzeliby się by się zestarzeli |
zestarzałyby się by się zestarzały |
bezosobnik: zestarzano by się
bezokolicznik: zestarzeć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zestarzawszy się
gerundium: zestarzenie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
| D. | zestarzenia się |
zestarzeń się |
| C. | zestarzeniu się |
zestarzeniom się |
| B. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
| N. | zestarzeniem się |
zestarzeniami się |
| Ms. | zestarzeniu się |
zestarzeniach się |
| W. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
odpowiednik aspektowy: starzeć się
Składnia
| Rznieżywotny | + | zestarzeć się | + |
|
5. dzieło
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | omszeć |
Połączenia
- pomysł, utwór zestarzał się; idea, płyta zestarzała się; dzieło zestarzało się; piosenki zestarzały się
Cytaty
|
Dzieło to nie zestarzeje się, lecz pozostaje trwałym dorobkiem literatury angielskiej. źródło: KWSJP: Piotr Biliński: Feliks Koneczny (1862-1949). Życie i działalność, 2001 |
|
|
Nie zestarzała się stara mądrość, która powiada: „Idąc drogą, westchnij za tych, którzy nią szli przed tobą”. źródło: KWSJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1970 |
|
|
Radio Ethiopia jest płytą, która nie zestarzała się. Jak dawniej, porusza ekspresyjny, naładowany furią głos Patti Smith. źródło: KWSJP: Cosmopolitan nr 7, 1999 |
|
|
Na emigracji wyraźnie widać erozję tego rodzaju prozy. Psychologizm zestarzał się nie tylko u nas. źródło: KWSJP: Tadeusz Drewnowski: Próba scalenia: obiegi, wzorce, style: literatura polska 1944-1989, 1997 |
|
|
Jesteśmy dziedzicami wielkich idei, które nie zestarzały się, są żywe, odradzają się w naszym miasteczku. źródło: KWSJP: Maria Klimas-Błachutowa: Skandal w niebie, 1969 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zestarzeję się |
zestarzejemy się |
|||
| 2 os. |
zestarzejesz się |
zestarzejecie się |
|||
| 3 os. |
zestarzeje się |
zestarzeją się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zestarzałem się +(e)m się zestarzał |
zestarzałam się +(e)m się zestarzała |
zestarzałom się +(e)m się zestarzało |
zestarzeliśmy się +(e)śmy się zestarzeli |
zestarzałyśmy się +(e)śmy się zestarzały |
| 2 os. |
zestarzałeś się +(e)ś się zestarzał |
zestarzałaś się +(e)ś się zestarzała |
zestarzałoś się +(e)ś się zestarzało |
zestarzeliście się +(e)ście się zestarzeli |
zestarzałyście się +(e)ście się zestarzały |
| 3 os. |
zestarzał się |
zestarzała się |
zestarzało się |
zestarzeli się |
zestarzały się |
bezosobnik: zestarzano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zestarzejmy się |
|
| 2 os. |
zestarzej się |
zestarzejcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zestarzałbym się bym się zestarzał |
zestarzałabym się bym się zestarzała |
zestarzałobym się bym się zestarzało |
zestarzelibyśmy się byśmy się zestarzeli |
zestarzałybyśmy się byśmy się zestarzały |
| 2 os. |
zestarzałbyś się byś się zestarzał |
zestarzałabyś się byś się zestarzała |
zestarzałobyś się byś się zestarzało |
zestarzelibyście się byście się zestarzeli |
zestarzałybyście się byście się zestarzały |
| 3 os. |
zestarzałby się by się zestarzał |
zestarzałaby się by się zestarzała |
zestarzałoby się by się zestarzało |
zestarzeliby się by się zestarzeli |
zestarzałyby się by się zestarzały |
bezosobnik: zestarzano by się
bezokolicznik: zestarzeć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zestarzawszy się
gerundium: zestarzenie się
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
| D. | zestarzenia się |
zestarzeń się |
| C. | zestarzeniu się |
zestarzeniom się |
| B. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
| N. | zestarzeniem się |
zestarzeniami się |
| Ms. | zestarzeniu się |
zestarzeniach się |
| W. | zestarzenie się |
zestarzenia się |
odpowiednik aspektowy: starzeć się
Składnia
| Rznieżywotny | + | zestarzeć się | + |
|