UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozprzęgnąć się

rozprząc się

Chronologizacja

1551, SPXVI

Pochodzenie

Zob. rozprząc

1. o koniu

Definicja

o koniu lub innym zwierzęciu pociągowym: odczepić się od wozu, sań lub pługa

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyprząc się, wyprzęgnąć się

Cytaty

Jadąc do ślubu, wszyscy uważali, aby się konie nie rozprzęgły, bo to oznaczało, że wkrótce jedno z młodych umrze [...].

źródło: Małopolska, 2007 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozprzęgnę się
 rozprzęgniemy się
2 os. rozprzęgniesz się
 rozprzęgniecie się
3 os. rozprzęgnie się
 rozprzęgną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozprzągłem się
rozprzęgnąłem się
+(e)m się rozprzągł
+(e)m się rozprzęgnął
 rozprzęgłam się
rozprzęgnęłam się
+(e)m się rozprzęgła
+(e)m się rozprzęgnęła
 rozprzęgłom się
rozprzęgnęłom się
+(e)m się rozprzęgło
+(e)m się rozprzęgnęło
 rozprzęgliśmy się
rozprzęgnęliśmy się
+(e)śmy się rozprzęgli
+(e)śmy się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyśmy się
rozprzęgnęłyśmy się
+(e)śmy się rozprzęgły
+(e)śmy się rozprzęgnęły
2 os. rozprzągłeś się
rozprzęgnąłeś się
+(e)ś się rozprzągł
+(e)ś się rozprzęgnął
 rozprzęgłaś się
rozprzęgnęłaś się
+(e)ś się rozprzęgła
+(e)ś się rozprzęgnęła
 rozprzęgłoś się
rozprzęgnęłoś się
+(e)ś się rozprzęgło
+(e)ś się rozprzęgnęło
 rozprzęgliście się
rozprzęgnęliście się
+(e)ście się rozprzęgli
+(e)ście się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyście się
rozprzęgnęłyście się
+(e)ście się rozprzęgły
+(e)ście się rozprzęgnęły
3 os. rozprzągł się
rozprzęgnął się
 rozprzęgła się
rozprzęgnęła się
 rozprzęgło się
rozprzęgnęło się
 rozprzęgli się
rozprzęgnęli się
 rozprzęgły się
rozprzęgnęły się

bezosobnik: rozprzęgnięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozprzęgnijmy się
2 os. rozprzęgnij się
 rozprzęgnijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozprzągłbym się
rozprzęgnąłbym się
bym się rozprzągł
bym się rozprzęgnął
 rozprzęgłabym się
rozprzęgnęłabym się
bym się rozprzęgła
bym się rozprzęgnęła
 rozprzęgłobym się
rozprzęgnęłobym się
bym się rozprzęgło
bym się rozprzęgnęło
 rozprzęglibyśmy się
rozprzęgnęlibyśmy się
byśmy się rozprzęgli
byśmy się rozprzęgnęli
 rozprzęgłybyśmy się
rozprzęgnęłybyśmy się
byśmy się rozprzęgły
byśmy się rozprzęgnęły
2 os. rozprzągłbyś się
rozprzęgnąłbyś się
byś się rozprzągł
byś się rozprzęgnął
 rozprzęgłabyś się
rozprzęgnęłabyś się
byś się rozprzęgła
byś się rozprzęgnęła
 rozprzęgłobyś się
rozprzęgnęłobyś się
byś się rozprzęgło
byś się rozprzęgnęło
 rozprzęglibyście się
rozprzęgnęlibyście się
byście się rozprzęgli
byście się rozprzęgnęli
 rozprzęgłybyście się
rozprzęgnęłybyście się
byście się rozprzęgły
byście się rozprzęgnęły
3 os. rozprzągłby się
rozprzęgnąłby się
by się rozprzągł
by się rozprzęgnął
 rozprzęgłaby się
rozprzęgnęłaby się
by się rozprzęgła
by się rozprzęgnęła
 rozprzęgłoby się
rozprzęgnęłoby się
by się rozprzęgło
by się rozprzęgnęło
 rozprzęgliby się
rozprzęgnęliby się
by się rozprzęgli
by się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyby się
rozprzęgnęłyby się
by się rozprzęgły
by się rozprzęgnęły

bezosobnik: rozprzęgnięto by się

bezokolicznik: rozprzęgnąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

rozprzągłszy się
rozprzęgnąwszy się

gerundium: rozprzęgnięcie się

2. o wagonach

Definicja

przestać tworzyć jedną całość, dzieląc się na poszczególne elementy

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

antonimy:  sprząc się, sprzęgnąć się

Cytaty

Jako że część tłoczącą wyjmuje się z pompki po demontażu wałka, ja osobiście naciąłem numerki pilnikiem na obudowie wtyku pompowtrysku oraz na części sprężyna/talerzyk, aby zawsze gdy się rozprzęgną, pracowały w swoim zestawie.

źródło: Internet: forum.vwgolf.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozprzęgnę się
 rozprzęgniemy się
2 os. rozprzęgniesz się
 rozprzęgniecie się
3 os. rozprzęgnie się
 rozprzęgną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozprzągłem się
rozprzęgnąłem się
+(e)m się rozprzągł
+(e)m się rozprzęgnął
 rozprzęgłam się
rozprzęgnęłam się
+(e)m się rozprzęgła
+(e)m się rozprzęgnęła
 rozprzęgłom się
rozprzęgnęłom się
+(e)m się rozprzęgło
+(e)m się rozprzęgnęło
 rozprzęgliśmy się
rozprzęgnęliśmy się
+(e)śmy się rozprzęgli
+(e)śmy się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyśmy się
rozprzęgnęłyśmy się
+(e)śmy się rozprzęgły
+(e)śmy się rozprzęgnęły
2 os. rozprzągłeś się
rozprzęgnąłeś się
+(e)ś się rozprzągł
+(e)ś się rozprzęgnął
 rozprzęgłaś się
rozprzęgnęłaś się
+(e)ś się rozprzęgła
+(e)ś się rozprzęgnęła
 rozprzęgłoś się
rozprzęgnęłoś się
+(e)ś się rozprzęgło
+(e)ś się rozprzęgnęło
 rozprzęgliście się
rozprzęgnęliście się
+(e)ście się rozprzęgli
+(e)ście się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyście się
rozprzęgnęłyście się
+(e)ście się rozprzęgły
+(e)ście się rozprzęgnęły
3 os. rozprzągł się
rozprzęgnął się
 rozprzęgła się
rozprzęgnęła się
 rozprzęgło się
rozprzęgnęło się
 rozprzęgli się
rozprzęgnęli się
 rozprzęgły się
rozprzęgnęły się

bezosobnik: rozprzęgnięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozprzęgnijmy się
2 os. rozprzęgnij się
 rozprzęgnijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozprzągłbym się
rozprzęgnąłbym się
bym się rozprzągł
bym się rozprzęgnął
 rozprzęgłabym się
rozprzęgnęłabym się
bym się rozprzęgła
bym się rozprzęgnęła
 rozprzęgłobym się
rozprzęgnęłobym się
bym się rozprzęgło
bym się rozprzęgnęło
 rozprzęglibyśmy się
rozprzęgnęlibyśmy się
byśmy się rozprzęgli
byśmy się rozprzęgnęli
 rozprzęgłybyśmy się
rozprzęgnęłybyśmy się
byśmy się rozprzęgły
byśmy się rozprzęgnęły
2 os. rozprzągłbyś się
rozprzęgnąłbyś się
byś się rozprzągł
byś się rozprzęgnął
 rozprzęgłabyś się
rozprzęgnęłabyś się
byś się rozprzęgła
byś się rozprzęgnęła
 rozprzęgłobyś się
rozprzęgnęłobyś się
byś się rozprzęgło
byś się rozprzęgnęło
 rozprzęglibyście się
rozprzęgnęlibyście się
byście się rozprzęgli
byście się rozprzęgnęli
 rozprzęgłybyście się
rozprzęgnęłybyście się
byście się rozprzęgły
byście się rozprzęgnęły
3 os. rozprzągłby się
rozprzęgnąłby się
by się rozprzągł
by się rozprzęgnął
 rozprzęgłaby się
rozprzęgnęłaby się
by się rozprzęgła
by się rozprzęgnęła
 rozprzęgłoby się
rozprzęgnęłoby się
by się rozprzęgło
by się rozprzęgnęło
 rozprzęgliby się
rozprzęgnęliby się
by się rozprzęgli
by się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyby się
rozprzęgnęłyby się
by się rozprzęgły
by się rozprzęgnęły

bezosobnik: rozprzęgnięto by się

bezokolicznik: rozprzęgnąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

rozprzągłszy się
rozprzęgnąwszy się

gerundium: rozprzęgnięcie się

odpowiednik aspektowy: rozprzęgać się

3. o wojsku

Definicja

książk. 
utracić wewnętrzny porządek i spójność wskutek nieprzestrzegania jakichś reguł

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • porządek rozprzęgnął się; społeczeństwo, wojsko rozprzęgnęło się

Cytaty

[...] w jednej godzinie rozprzęgnął się wszelki porządek. Pola i łąki przydrożne zaroiły się od bezładnej ucieczki, wszyscy rzucili się na boki, droga nagle opustoszała.

źródło: Wilhelm Mach: Jaworowy dom, 1977 (books.google.pl)

[...] cały ów kodeks postępowania, w którym tyle miejsca poświęca się opiece nad słabymi i opuszczonymi, łagodzi okrucieństwo żelaza, nie pozwala społeczeństwu zupełnie się rozprzęgnąć.

źródło: Jerzy Piechowski, Herby, magia, mity, 1995 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozprzęgnę się
 rozprzęgniemy się
2 os. rozprzęgniesz się
 rozprzęgniecie się
3 os. rozprzęgnie się
 rozprzęgną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozprzągłem się
rozprzęgnąłem się
+(e)m się rozprzągł
+(e)m się rozprzęgnął
 rozprzęgłam się
rozprzęgnęłam się
+(e)m się rozprzęgła
+(e)m się rozprzęgnęła
 rozprzęgłom się
rozprzęgnęłom się
+(e)m się rozprzęgło
+(e)m się rozprzęgnęło
 rozprzęgliśmy się
rozprzęgnęliśmy się
+(e)śmy się rozprzęgli
+(e)śmy się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyśmy się
rozprzęgnęłyśmy się
+(e)śmy się rozprzęgły
+(e)śmy się rozprzęgnęły
2 os. rozprzągłeś się
rozprzęgnąłeś się
+(e)ś się rozprzągł
+(e)ś się rozprzęgnął
 rozprzęgłaś się
rozprzęgnęłaś się
+(e)ś się rozprzęgła
+(e)ś się rozprzęgnęła
 rozprzęgłoś się
rozprzęgnęłoś się
+(e)ś się rozprzęgło
+(e)ś się rozprzęgnęło
 rozprzęgliście się
rozprzęgnęliście się
+(e)ście się rozprzęgli
+(e)ście się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyście się
rozprzęgnęłyście się
+(e)ście się rozprzęgły
+(e)ście się rozprzęgnęły
3 os. rozprzągł się
rozprzęgnął się
 rozprzęgła się
rozprzęgnęła się
 rozprzęgło się
rozprzęgnęło się
 rozprzęgli się
rozprzęgnęli się
 rozprzęgły się
rozprzęgnęły się

bezosobnik: rozprzęgnięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozprzęgnijmy się
2 os. rozprzęgnij się
 rozprzęgnijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozprzągłbym się
rozprzęgnąłbym się
bym się rozprzągł
bym się rozprzęgnął
 rozprzęgłabym się
rozprzęgnęłabym się
bym się rozprzęgła
bym się rozprzęgnęła
 rozprzęgłobym się
rozprzęgnęłobym się
bym się rozprzęgło
bym się rozprzęgnęło
 rozprzęglibyśmy się
rozprzęgnęlibyśmy się
byśmy się rozprzęgli
byśmy się rozprzęgnęli
 rozprzęgłybyśmy się
rozprzęgnęłybyśmy się
byśmy się rozprzęgły
byśmy się rozprzęgnęły
2 os. rozprzągłbyś się
rozprzęgnąłbyś się
byś się rozprzągł
byś się rozprzęgnął
 rozprzęgłabyś się
rozprzęgnęłabyś się
byś się rozprzęgła
byś się rozprzęgnęła
 rozprzęgłobyś się
rozprzęgnęłobyś się
byś się rozprzęgło
byś się rozprzęgnęło
 rozprzęglibyście się
rozprzęgnęlibyście się
byście się rozprzęgli
byście się rozprzęgnęli
 rozprzęgłybyście się
rozprzęgnęłybyście się
byście się rozprzęgły
byście się rozprzęgnęły
3 os. rozprzągłby się
rozprzęgnąłby się
by się rozprzągł
by się rozprzęgnął
 rozprzęgłaby się
rozprzęgnęłaby się
by się rozprzęgła
by się rozprzęgnęła
 rozprzęgłoby się
rozprzęgnęłoby się
by się rozprzęgło
by się rozprzęgnęło
 rozprzęgliby się
rozprzęgnęliby się
by się rozprzęgli
by się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyby się
rozprzęgnęłyby się
by się rozprzęgły
by się rozprzęgnęły

bezosobnik: rozprzęgnięto by się

bezokolicznik: rozprzęgnąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

rozprzągłszy się
rozprzęgnąwszy się

gerundium: rozprzęgnięcie się

odpowiednik aspektowy: rozprzęgać się

4. o więziach rodzinnych

Definicja

książk. 
przestać łączyć osoby silną lub bliską relacją

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

[...] autor charakteryzuje syndrom, który powstał w Afryce i rozszerza się na wszystkie kraje świata, nie wyłączając USA. Jego najkrótsza charakterystyka brzmi: dewastacja środowiska naturalnego, rozprzęgnięcie się więzi społecznej (struktur i obyczajowości), upadek państwa i gospodarki,

źródło: NKJP: Jan Maria Szymański: Wyzwanie naszych czasów, Zielone Brygady. Pismo Ekologów, 1995-12-01

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozprzęgnę się
 rozprzęgniemy się
2 os. rozprzęgniesz się
 rozprzęgniecie się
3 os. rozprzęgnie się
 rozprzęgną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozprzągłem się
rozprzęgnąłem się
+(e)m się rozprzągł
+(e)m się rozprzęgnął
 rozprzęgłam się
rozprzęgnęłam się
+(e)m się rozprzęgła
+(e)m się rozprzęgnęła
 rozprzęgłom się
rozprzęgnęłom się
+(e)m się rozprzęgło
+(e)m się rozprzęgnęło
 rozprzęgliśmy się
rozprzęgnęliśmy się
+(e)śmy się rozprzęgli
+(e)śmy się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyśmy się
rozprzęgnęłyśmy się
+(e)śmy się rozprzęgły
+(e)śmy się rozprzęgnęły
2 os. rozprzągłeś się
rozprzęgnąłeś się
+(e)ś się rozprzągł
+(e)ś się rozprzęgnął
 rozprzęgłaś się
rozprzęgnęłaś się
+(e)ś się rozprzęgła
+(e)ś się rozprzęgnęła
 rozprzęgłoś się
rozprzęgnęłoś się
+(e)ś się rozprzęgło
+(e)ś się rozprzęgnęło
 rozprzęgliście się
rozprzęgnęliście się
+(e)ście się rozprzęgli
+(e)ście się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyście się
rozprzęgnęłyście się
+(e)ście się rozprzęgły
+(e)ście się rozprzęgnęły
3 os. rozprzągł się
rozprzęgnął się
 rozprzęgła się
rozprzęgnęła się
 rozprzęgło się
rozprzęgnęło się
 rozprzęgli się
rozprzęgnęli się
 rozprzęgły się
rozprzęgnęły się

bezosobnik: rozprzęgnięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozprzęgnijmy się
2 os. rozprzęgnij się
 rozprzęgnijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozprzągłbym się
rozprzęgnąłbym się
bym się rozprzągł
bym się rozprzęgnął
 rozprzęgłabym się
rozprzęgnęłabym się
bym się rozprzęgła
bym się rozprzęgnęła
 rozprzęgłobym się
rozprzęgnęłobym się
bym się rozprzęgło
bym się rozprzęgnęło
 rozprzęglibyśmy się
rozprzęgnęlibyśmy się
byśmy się rozprzęgli
byśmy się rozprzęgnęli
 rozprzęgłybyśmy się
rozprzęgnęłybyśmy się
byśmy się rozprzęgły
byśmy się rozprzęgnęły
2 os. rozprzągłbyś się
rozprzęgnąłbyś się
byś się rozprzągł
byś się rozprzęgnął
 rozprzęgłabyś się
rozprzęgnęłabyś się
byś się rozprzęgła
byś się rozprzęgnęła
 rozprzęgłobyś się
rozprzęgnęłobyś się
byś się rozprzęgło
byś się rozprzęgnęło
 rozprzęglibyście się
rozprzęgnęlibyście się
byście się rozprzęgli
byście się rozprzęgnęli
 rozprzęgłybyście się
rozprzęgnęłybyście się
byście się rozprzęgły
byście się rozprzęgnęły
3 os. rozprzągłby się
rozprzęgnąłby się
by się rozprzągł
by się rozprzęgnął
 rozprzęgłaby się
rozprzęgnęłaby się
by się rozprzęgła
by się rozprzęgnęła
 rozprzęgłoby się
rozprzęgnęłoby się
by się rozprzęgło
by się rozprzęgnęło
 rozprzęgliby się
rozprzęgnęliby się
by się rozprzęgli
by się rozprzęgnęli
 rozprzęgłyby się
rozprzęgnęłyby się
by się rozprzęgły
by się rozprzęgnęły

bezosobnik: rozprzęgnięto by się

bezokolicznik: rozprzęgnąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

rozprzągłszy się
rozprzęgnąwszy się

gerundium: rozprzęgnięcie się

odpowiednik aspektowy: rozprzęgać się

Data ostatniej modyfikacji: 28.11.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN