UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyprzęgać

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. wyprząc

1. konia

Definicja

odczepiać konia lub inne zwierzę pociągowe od wozu, sań lub pługa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozprzęgać

Połączenia

wyprzęgać konia, wóz

Cytaty

W przypadku pożaru strażacy musieli biegać po ulicach i wyprzęgać konie z napotkanych wozów.

źródło: NKJP: OSP Legionowo - krótko o historii, Mazowieckie To i Owo, 2007-06-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyprzęgam	wyprzęgamy
2 os.	wyprzęgasz	wyprzęgacie
3 os.	wyprzęga	wyprzęgają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprzęgałem +(e)m wyprzęgał	wyprzęgałam +(e)m wyprzęgała	wyprzęgałom +(e)m wyprzęgało	wyprzęgaliśmy +(e)śmy wyprzęgali	wyprzęgałyśmy +(e)śmy wyprzęgały
2 os.	wyprzęgałeś +(e)ś wyprzęgał	wyprzęgałaś +(e)ś wyprzęgała	wyprzęgałoś +(e)ś wyprzęgało	wyprzęgaliście +(e)ście wyprzęgali	wyprzęgałyście +(e)ście wyprzęgały
3 os.	wyprzęgał	wyprzęgała	wyprzęgało	wyprzęgali	wyprzęgały

bezosobnik: wyprzęgano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyprzęgał będę wyprzęgać	będę wyprzęgała będę wyprzęgać	będę wyprzęgało będę wyprzęgać	będziemy wyprzęgali będziemy wyprzęgać	będziemy wyprzęgały będziemy wyprzęgać
2 os.	będziesz wyprzęgał będziesz wyprzęgać	będziesz wyprzęgała będziesz wyprzęgać	będziesz wyprzęgało będziesz wyprzęgać	będziecie wyprzęgali będziecie wyprzęgać	będziecie wyprzęgały będziecie wyprzęgać
3 os.	będzie wyprzęgał będzie wyprzęgać	będzie wyprzęgała będzie wyprzęgać	będzie wyprzęgało będzie wyprzęgać	będą wyprzęgali będą wyprzęgać	będą wyprzęgały będą wyprzęgać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyprzęgajmy
2 os.	wyprzęgaj	wyprzęgajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprzęgałbym bym wyprzęgał	wyprzęgałabym bym wyprzęgała	wyprzęgałobym bym wyprzęgało	wyprzęgalibyśmy byśmy wyprzęgali	wyprzęgałybyśmy byśmy wyprzęgały
2 os.	wyprzęgałbyś byś wyprzęgał	wyprzęgałabyś byś wyprzęgała	wyprzęgałobyś byś wyprzęgało	wyprzęgalibyście byście wyprzęgali	wyprzęgałybyście byście wyprzęgały
3 os.	wyprzęgałby by wyprzęgał	wyprzęgałaby by wyprzęgała	wyprzęgałoby by wyprzęgało	wyprzęgaliby by wyprzęgali	wyprzęgałyby by wyprzęgały

bezosobnik: wyprzęgano by

bezokolicznik: wyprzęgać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyprzęgając

gerundium: wyprzęganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyprzęganie	wyprzęgania
D.	wyprzęgania	wyprzęgań
C.	wyprzęganiu	wyprzęganiom
B.	wyprzęganie	wyprzęgania
N.	wyprzęganiem	wyprzęganiami
Ms.	wyprzęganiu	wyprzęganiach
W.	wyprzęganie	wyprzęgania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyprzęgający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprzęgający	wyprzęgający	wyprzęgający	wyprzęgające	wyprzęgająca
D.	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgającej
C.	wyprzęgającemu	wyprzęgającemu	wyprzęgającemu	wyprzęgającemu	wyprzęgającej
B.	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgający	wyprzęgające	wyprzęgającą
N.	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającą
Ms.	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprzęgający	wyprzęgający	wyprzęgające	wyprzęgające
D.	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających
C.	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym
B.	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgające
N.	wyprzęgającymi	wyprzęgającymi	wyprzęgającymi	wyprzęgającymi
Ms.	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyprzęgany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprzęgany	wyprzęgany	wyprzęgany	wyprzęgane	wyprzęgana
D.	wyprzęganego	wyprzęganego	wyprzęganego	wyprzęganego	wyprzęganej
C.	wyprzęganemu	wyprzęganemu	wyprzęganemu	wyprzęganemu	wyprzęganej
B.	wyprzęganego	wyprzęganego	wyprzęgany	wyprzęgane	wyprzęganą
N.	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganą
Ms.	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprzęgani	wyprzęgani	wyprzęgane	wyprzęgane
D.	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęganych
C.	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym
B.	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęgane
N.	wyprzęganymi	wyprzęganymi	wyprzęganymi	wyprzęganymi
Ms.	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęganych

odpowiedniki aspektowe: wyprzęgnąć , wyprząc

Składnia

wyprzęgać

2. wagon

Definicja

oddzielać od całości jakiś element, który jest z nią połączony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

odczepiać

Cytaty

Nowa kolejka to tylko 15 podpór i 86 czteroosobowych krzesełek, które mogą przetransportować na górę aż 1800 ludzi na godzinę. [...] Przy tym nie ma problemu z wsiadaniem i zsiadaniem – duże krzesełka na stacjach są wyprzęgane z liny, wjeżdżają na osobny tor i zwalniają.

źródło: NKJP: Wojciech Trzcionka: Ekspres Czantoria, Dziennik Zachodni, 2006-12-27

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyprzęgam	wyprzęgamy
2 os.	wyprzęgasz	wyprzęgacie
3 os.	wyprzęga	wyprzęgają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprzęgałem +(e)m wyprzęgał	wyprzęgałam +(e)m wyprzęgała	wyprzęgałom +(e)m wyprzęgało	wyprzęgaliśmy +(e)śmy wyprzęgali	wyprzęgałyśmy +(e)śmy wyprzęgały
2 os.	wyprzęgałeś +(e)ś wyprzęgał	wyprzęgałaś +(e)ś wyprzęgała	wyprzęgałoś +(e)ś wyprzęgało	wyprzęgaliście +(e)ście wyprzęgali	wyprzęgałyście +(e)ście wyprzęgały
3 os.	wyprzęgał	wyprzęgała	wyprzęgało	wyprzęgali	wyprzęgały

bezosobnik: wyprzęgano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyprzęgał będę wyprzęgać	będę wyprzęgała będę wyprzęgać	będę wyprzęgało będę wyprzęgać	będziemy wyprzęgali będziemy wyprzęgać	będziemy wyprzęgały będziemy wyprzęgać
2 os.	będziesz wyprzęgał będziesz wyprzęgać	będziesz wyprzęgała będziesz wyprzęgać	będziesz wyprzęgało będziesz wyprzęgać	będziecie wyprzęgali będziecie wyprzęgać	będziecie wyprzęgały będziecie wyprzęgać
3 os.	będzie wyprzęgał będzie wyprzęgać	będzie wyprzęgała będzie wyprzęgać	będzie wyprzęgało będzie wyprzęgać	będą wyprzęgali będą wyprzęgać	będą wyprzęgały będą wyprzęgać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyprzęgajmy
2 os.	wyprzęgaj	wyprzęgajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprzęgałbym bym wyprzęgał	wyprzęgałabym bym wyprzęgała	wyprzęgałobym bym wyprzęgało	wyprzęgalibyśmy byśmy wyprzęgali	wyprzęgałybyśmy byśmy wyprzęgały
2 os.	wyprzęgałbyś byś wyprzęgał	wyprzęgałabyś byś wyprzęgała	wyprzęgałobyś byś wyprzęgało	wyprzęgalibyście byście wyprzęgali	wyprzęgałybyście byście wyprzęgały
3 os.	wyprzęgałby by wyprzęgał	wyprzęgałaby by wyprzęgała	wyprzęgałoby by wyprzęgało	wyprzęgaliby by wyprzęgali	wyprzęgałyby by wyprzęgały

bezosobnik: wyprzęgano by

bezokolicznik: wyprzęgać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyprzęgając

gerundium: wyprzęganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyprzęganie	wyprzęgania
D.	wyprzęgania	wyprzęgań
C.	wyprzęganiu	wyprzęganiom
B.	wyprzęganie	wyprzęgania
N.	wyprzęganiem	wyprzęganiami
Ms.	wyprzęganiu	wyprzęganiach
W.	wyprzęganie	wyprzęgania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyprzęgający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprzęgający	wyprzęgający	wyprzęgający	wyprzęgające	wyprzęgająca
D.	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgającej
C.	wyprzęgającemu	wyprzęgającemu	wyprzęgającemu	wyprzęgającemu	wyprzęgającej
B.	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgający	wyprzęgające	wyprzęgającą
N.	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającą
Ms.	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprzęgający	wyprzęgający	wyprzęgające	wyprzęgające
D.	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających
C.	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym
B.	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgające
N.	wyprzęgającymi	wyprzęgającymi	wyprzęgającymi	wyprzęgającymi
Ms.	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyprzęgany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprzęgany	wyprzęgany	wyprzęgany	wyprzęgane	wyprzęgana
D.	wyprzęganego	wyprzęganego	wyprzęganego	wyprzęganego	wyprzęganej
C.	wyprzęganemu	wyprzęganemu	wyprzęganemu	wyprzęganemu	wyprzęganej
B.	wyprzęganego	wyprzęganego	wyprzęgany	wyprzęgane	wyprzęganą
N.	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganą
Ms.	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprzęgani	wyprzęgani	wyprzęgane	wyprzęgane
D.	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęganych
C.	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym	wyprzęganym
B.	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęgane
N.	wyprzęganymi	wyprzęganymi	wyprzęganymi	wyprzęganymi
Ms.	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęganych	wyprzęganych

odpowiedniki aspektowe: wyprzęgnąć , wyprząc

Składnia

wyprzęgać

CO + (z CZEGO)

3. rezygnować

Definicja

daw.

zaprzestawać podejmowania jakichś wysiłków lub angażowania się w coś ze względu na podeszły wiek, chorobę lub zmęczenie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia starzenie się

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Cytaty

Miewam się kiepsko, jestem lekko zaziębiony i to mnie deprymuje, pracować mi się nie chce - czasem myślę, że i ja powinienem już wyprzęgać. Jedyne, co by mnie mogło jeszcze może zelektryzować, to powrót do Europy [...].

źródło: Zeszyty Literackie, 1989 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyprzęgam	wyprzęgamy
2 os.	wyprzęgasz	wyprzęgacie
3 os.	wyprzęga	wyprzęgają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprzęgałem +(e)m wyprzęgał	wyprzęgałam +(e)m wyprzęgała	wyprzęgałom +(e)m wyprzęgało	wyprzęgaliśmy +(e)śmy wyprzęgali	wyprzęgałyśmy +(e)śmy wyprzęgały
2 os.	wyprzęgałeś +(e)ś wyprzęgał	wyprzęgałaś +(e)ś wyprzęgała	wyprzęgałoś +(e)ś wyprzęgało	wyprzęgaliście +(e)ście wyprzęgali	wyprzęgałyście +(e)ście wyprzęgały
3 os.	wyprzęgał	wyprzęgała	wyprzęgało	wyprzęgali	wyprzęgały

bezosobnik: wyprzęgano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyprzęgał będę wyprzęgać	będę wyprzęgała będę wyprzęgać	będę wyprzęgało będę wyprzęgać	będziemy wyprzęgali będziemy wyprzęgać	będziemy wyprzęgały będziemy wyprzęgać
2 os.	będziesz wyprzęgał będziesz wyprzęgać	będziesz wyprzęgała będziesz wyprzęgać	będziesz wyprzęgało będziesz wyprzęgać	będziecie wyprzęgali będziecie wyprzęgać	będziecie wyprzęgały będziecie wyprzęgać
3 os.	będzie wyprzęgał będzie wyprzęgać	będzie wyprzęgała będzie wyprzęgać	będzie wyprzęgało będzie wyprzęgać	będą wyprzęgali będą wyprzęgać	będą wyprzęgały będą wyprzęgać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyprzęgajmy
2 os.	wyprzęgaj	wyprzęgajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprzęgałbym bym wyprzęgał	wyprzęgałabym bym wyprzęgała	wyprzęgałobym bym wyprzęgało	wyprzęgalibyśmy byśmy wyprzęgali	wyprzęgałybyśmy byśmy wyprzęgały
2 os.	wyprzęgałbyś byś wyprzęgał	wyprzęgałabyś byś wyprzęgała	wyprzęgałobyś byś wyprzęgało	wyprzęgalibyście byście wyprzęgali	wyprzęgałybyście byście wyprzęgały
3 os.	wyprzęgałby by wyprzęgał	wyprzęgałaby by wyprzęgała	wyprzęgałoby by wyprzęgało	wyprzęgaliby by wyprzęgali	wyprzęgałyby by wyprzęgały

bezosobnik: wyprzęgano by

bezokolicznik: wyprzęgać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyprzęgając

gerundium: wyprzęganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyprzęganie	wyprzęgania
D.	wyprzęgania	wyprzęgań
C.	wyprzęganiu	wyprzęganiom
B.	wyprzęganie	wyprzęgania
N.	wyprzęganiem	wyprzęganiami
Ms.	wyprzęganiu	wyprzęganiach
W.	wyprzęganie	wyprzęgania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyprzęgający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprzęgający	wyprzęgający	wyprzęgający	wyprzęgające	wyprzęgająca
D.	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgającej
C.	wyprzęgającemu	wyprzęgającemu	wyprzęgającemu	wyprzęgającemu	wyprzęgającej
B.	wyprzęgającego	wyprzęgającego	wyprzęgający	wyprzęgające	wyprzęgającą
N.	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającą
Ms.	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprzęgający	wyprzęgający	wyprzęgające	wyprzęgające
D.	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających
C.	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym	wyprzęgającym
B.	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgające
N.	wyprzęgającymi	wyprzęgającymi	wyprzęgającymi	wyprzęgającymi
Ms.	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających	wyprzęgających

odpowiedniki aspektowe: wyprzęgnąć , wyprząc

Data ostatniej modyfikacji: 15.11.2024