UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wolant

Chronologizacja

1745, Kart XVII-XVIII

1. powóz

Definicja

dawny letni, odkryty powóz na czterech kołach

Pochodzenie

fr. volante '(powóz) latający'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  powóz

Połączenia

  • przyjechać, przywieźć, zajechać, zawieźć wolantem

Cytaty

Z jaśnie panienki zostałam jaśnie panią. Wszyscy sąsiedzi mieli dwory. To był nasz świat i zdawało się, że będzie trwał i trwał. Mąż miał sportowe auto, ale ja wolałam wolant zaprzężony w żwawego kuca.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Ech, żebym tak był hrabią. Ubrałbym pannę Kasię w futro, w kapelusz, w pantofle na takich obcasach, i bym pannę Kasię wolantem do kościoła powiózł!

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2003

W wozowni, wciśniętej między spichlerz i stajnię, stało kilka powozów: otwarty wolant na lato, jednokonka z dwoma dyszlami i służąca do dłuższych wypraw całą rodziną obszerna „plauka” [...].

źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Waldorff, ostatni baron Peerelu, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wolant
wolanty
D. wolanta
wolantu
wolantów
C. wolantowi
wolantom
B. wolant
wolanty
N. wolantem
wolantami
Ms. wolancie
wolantach
W. wolancie
wolanty

2. ster

Definicja

techn. 
oburęczne urządzenie sterujące w samolotach, a także w niektórych typach pojazdów i łodzi

Pochodzenie

fr. volant

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport powietrzny

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport wodny

Połączenia

  • lotniczy, samolotowy, tradycyjny wolant

Cytaty

Fisher zdjął ręce z wolantu, ale nie wyłaził z fotela, dopóki nie upewnił się, że pierwszy pilot zrozumiał i nauczył się kontrolować nienormalne zachowania samolotu.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Do wspomnianego wypadku doszło 25 lutego 1899 roku. Wtedy to tragicznie zakończyła się przejażdżka po ulicach Harrow, jaką odbył niejaki Edwin Sewell, siedząc za wolantem automobilu marki Daimler.

źródło: NKJP: Krzysztof Wojciechowicz: Sto lat nieszczęść, Gazeta Wyborcza, 1999-03-04

Airbus jako pierwszy na niespotykaną dotąd skalę skomputeryzował swoje samoloty. Piloci, zamiast tradycyjnym wolantem, sterują maszyną za pomocą urządzenia przypominającego komputerowy joystick.

źródło: NKJP: Jerzy Liwiński, Marcin Rotkiewicz: Kto nam da skrzydła, Polityka, 2003-09-20

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wolant
wolanty
D. wolanta
wolantu
wolantów
C. wolantowi
wolantom
B. wolant
wolanty
N. wolantem
wolantami
Ms. wolancie
wolantach
W. wolancie
wolanty

3. falbana

Definicja

tkanina, którą dawniej drapowano i naszywano jako ozdobę stroju lub stosowano jako okrycie

Pochodzenie

fr. volant

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

Trzymała poprawnie wolant sukni w dwóch paluszkach i drobiła lekko, ale czuło się, że rada by wyskoczyć naprzód z korowodu, wyfrunąć z rytmu, ba, nawet o zgrozo — z zasznurowanego mocno gorsecika.

źródło: Hanna Malewska: Żniwo na sierpie powieść o Norwidzie, 1947 (books.google.pl)

Wolant ten musiał być dość szeroki, skoro uszyto z niego całe futrzane okrycie.

źródło: Irena Turnau: Ubiór narodowy w dawnej Rzeczypospolitej, 1991 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wolant
wolanty
D. wolanta
wolantu
wolantów
C. wolantowi
wolantom
B. wolant
wolanty
N. wolantem
wolantami
Ms. wolancie
wolantach
W. wolancie
wolanty

4. gra

Definicja

dawna gra, której uczestnicy, stojąc naprzeciw siebie, odbijali rakietami lotkę z korkowej piłki z piórkami

Pochodzenie

fr. volant

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport dyscypliny, imprezy i rozgrywki sportowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  gra

Połączenia

  • grać w wolanta

Cytaty

[...] badmintona w Europie tworzyła francuska gra znana jako wolant, a następnie właściwy badminton, który był uprawiany w Anglii. W Europie badminton był przez wieki znany przede wszystkim jako gra dworska. W XVII wieku był popularny wśród szlachty francuskiej, która grała w wolanta.

źródło: Internet: decathlon.pl

[...] prowadziła dzieci na przechadzki i grała z nimi w piłkę, w ślepą babkę, w diabolo, w wolanta.

źródło: Władysław Zambrzycki: Kwatera bożych pomyleńców, 1967 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wolant
wolanty
D. wolanta
wolantów
C. wolantowi
wolantom
B. wolanta
wolanty
N. wolantem
wolantami
Ms. wolancie
wolantach
W. wolancie
wolanty

Inne uwagi

Zwykle lp

Odesłania

Zob. też:

kometka

badminton

Data ostatniej modyfikacji: 09.12.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj