UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gruzy

Chronologizacja

1 połowa XIX w., Bańk

Pochodzenie

Zob. gruz

1. budynku

Definicja

pozostałości po zniszczonych budynkach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

Połączenia

gruzy bloku, domów, starego miasta, Warszawy
gruzy i zgliszcza
gruzy zasypały coś
przeszukiwać gruzy
odnaleźć coś w gruzach, znaleźć coś w gruzach

Cytaty

	Wspólnym wysiłkiem wznieśli wspaniałe mury. Już kończyli budowę, gdy nieoczekiwanie cały gmach rozsypał się w gruzy. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1996
	Dziś pozostały tylko gruzy budowli kopulastej we wschodnim stylu, która służyła przed wojną jako główne wejście na cmentarz. źródło: NKJP: Józef Bau: Czas zbezczeszczenia. Wspomnienia z czasów drugiej wojny światowej, 2006
	Pod gruzami domu Malinowskiego znaleziono kilkunastu żywych ludzi - personel apteki i paru klientów. źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008
	Po zniszczeniu kościoła przez Szwedów podczas potopu, wśród gruzów świątyni karmelitańskiej odnaleziono ów kamień ze stopką królowej. źródło: NKJP: Michał Rożek: Symbolika i magia Krakowa, 2000
	Huragan ognia i żelastwa szalał nad tą piękną okolicą górską i ze wspaniałego klasztoru pozostawił gruzy i zgliszcza. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Anders, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: p3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.		gruzy
D.		gruzów
C.		gruzom
B.		gruzy
N.		gruzami
Ms.		gruzach
W.		gruzy

2. komunizmu

Definicja

książk.

pozostałości po upadku jakiejś idei, wartości lub organizacji społecznej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

gruzy kapitalizmu, komunizmu, nacjonalizmu, totalitaryzmu; niewoli, wolności; cesarstwa, imperium
powstać/powstawać na gruzach

Cytaty

Widzę, jak nasz obóz pokoju i socjalizmu zatyka sztandary na gruzach imperializmu i kapitalizmu.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1995

Cywilizacja techniczna powstała na gruzach klęsk poprzedników, ale przegrani w końcu wygrywali.

źródło: NKJP: Józef Kozielecki, Zbrodnia, 2003

Dziś nikt nawet nie wspomni o umowie paryskiej, gdyż nasi przywódcy i wodzowie łamią samowolnie Konstytucję, gruzy legalizmu sypiąc pod fundamenty własnych snów o potędze.

źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: p3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.		gruzy
D.		gruzów
C.		gruzom
B.		gruzy
N.		gruzami
Ms.		gruzach
W.		gruzy

Inne uwagi

Odmiana tożsama z odmianą rzeczownika gruz w lm

Składnia

gruzy

CZEGO

Frazeologizmy

coś lega w gruzach
coś legło w gruzach
coś leży w gruzach
ktoś podniósł z ruin coś
ktoś podniósł z gruzów coś
ktoś podnosi z ruin coś
ktoś podnosi z gruzów coś

Data ostatniej modyfikacji: 16.05.2014