UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sofistyka

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sofistyka
sofistyki
D. sofistyki
sofistyk
C. sofistyce
sofistykom
B. sofistykę
sofistyki
N. sofistyką
sofistykami
Ms. sofistyce
sofistykach
W. sofistyko
sofistyki

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

gr. sophistikḗ

1. w starożytnej Grecji

Definicja

filoz. 
ruch umysłowy stworzony przez sofistów w starożytnej Grecji

Wymowa

[sofistyka] lub pot. [sofistyka]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

Podjęcie dziedzictwa antyku, jego filozofii, było na samym początku. Podjęcie zadania, jakiemu służyli przed wiekami Platon i Arystoteles, ten drugi może szczególnie, którzy postawili wielkie veto sofistyce - negującej istnienie, czy też istotność prawdy, wprowadzającej relatywizm zarówno prawd, jak i wartości.

źródło: NKJP: Krzysztof Koehler: Kościół, reformacja, dialog, Fronda, 2001

Twórcy i pionierzy sofistyki nie zasłużyli na wiele krzywdzących ocen, jakie padały z ust ich przeciwników. Im przecież zawdzięczali Grecy, a później Rzymianie i cały świat helleński, opracowanie i wprowadzenie struktury wyższego szkolnictwa.

źródło: NKJP: Jerzy Mirewicz: Współtwórcy Europy, 2003

2. współcześnie

Definicja

książk.  pejorat. 
świadome dowodzenie pewnych tez za pomocą wieloznacznych pojęć lub nielogicznych i niezgodnych z rzeczywistością argumentów

Wymowa

[sofistyka] lub pot. [sofistyka]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

Straciłem cierpliwość. Po co ta sofistyka, kiedy dziekan wie, że to moje wyniki i moja praca? Gotowało się we mnie. Czyją stronę on trzyma?

źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000

[...] należy bezwzględnie przestrzegać zasady pierwszeństwa rodziców w określaniu celów i form wychowania ich dzieci – nawet wtedy, gdy te formy i zasady nam nie odpowiadają. Jedyną rzeczywistą barierą może tu być działanie wprost na szkodę dziecka w sensie przemocy, zagrożenia życia lub zdrowia, i to w sposób ewidentny. Nie może to natomiast być jakakolwiek sofistyka odwołująca się do tej zasady. Zawsze należy domniemywać rację rodziców.

źródło: NKJP: Krzysztof A. Wojcieszek: Perspektywy włączenia rodziców w „Wychowanie do życia w rodzinie”, Wychowawca, 2002-03

Gdy [...] celem argumentacji jest uzyskanie poklasku u słuchaczy z powodu biegłości w pozornym dowodzeniu, mamy do czynienia z sofistyką.

źródło: NKJP: Jacek Kwosek: Erystyka, czyli o sztuce prowadzenia sporów, 2009

Dzięki [...] zdecydowanej postawie i prawnej sofistyce niewolnikom z „La Amistad” zwrócono wolność i zezwolono na powrót do Sierra Leone.

źródło: NKJP: Janusz Wróblewski: Sławy z ław, Polityka, 2004-10-30

Data ostatniej modyfikacji: 20.02.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj