Odmiana
część mowy: przyimek
Pochodzenie
Od wyrażenia przyimkowego po przeko , opartego na prasłowiańskim przysłówku *perko 'poprzecznie, w poprzek, naprzeciwko', pochodnego od psł. *per 'przez, przed' (Bor)
1. drogi
Definicja
Warianty
- przest. na poprzek II
- przest. poprzek II
Kategoria znaczeniowa
wykładnik lokalizacji przestrzennej
Cytaty
|
[...] Siuksowie zajmowali południowo-wschodni kraniec obecnego terytorium Stanów Zjednoczonych [...], skąd potem powędrowali w poprzek kontynentu na zachód od Wielkich Jezior. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki, Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994 |
|
|
Zwalone w poprzek drogi sosny uniemożliwiły osaczonym ucieczkę. źródło: NKJP: Wit Szostak: Oberki do końca świata, 2007 |
|
|
Maszynista w ostatniej chwili zauważył metalową konstrukcję, leżącą w poprzek torów. Nie zdołał już wyhamować rozpędzonego pociągu. źródło: NKJP: Katastrofa łowickiego masztu znów przed sądem, Dziennik Łódzki, 2001-10-05 |
|
|
Warto bowiem wiedzieć, kto ma skłonność do indywidualnych popisów [...], a kogo trzeba do gry wciągać, bo uwielbia ławkę rezerwowych. Kto idzie do przodu, kto biega poprzek, a nie wzdłuż boiska [...]. źródło: NKJP: Piotr Legutko: Sztuka debaty czyli jak się nie dać, 2009 |
|
|
Ale pamiętam raz, jak któryś z chłopców wyskoczył z łazienki przerażony, bo zobaczył tam siedzącą na małym taboreciku w suchej wannie Halę Skoczylasową. Miała na poprzek wanny położoną przed sobą deskę do prasowania i stawiała sobie pasjansa. źródło: NKJP: Monika Żeromska: Wspomnienia, 1993 |
Składnia
| w poprzek CZEGO Rz. - obiekt przestrzenny |
||
| szyk: stały: antepozycja |
Odesłania
Zob. też:
2. tradycji
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik przeciwstawienia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | wbrew |
Cytaty
|
To, co nas zaskoczyło, zupełnie w poprzek stereotypów o fajnych braciach zza południowej granicy, to ogólny poziom chamstwa w sklepach, restauracjach, na stacjach metra [...]. źródło: KWJP: Jacek Dehnel: Dziennik roku chrystusowego, 2015 |
|
|
[...] wspomniane badania wykazywały, że wciśniętych w przepisowe metraże ludzi dopadała bezradność, więc próbowali odtwarzać to, co wydawało im się znajome, czasem w poprzek praktyczności i użyteczności. źródło: NKJP: Olga Drenda: Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w latach transformacji, 2016 |
Składnia
| w poprzek CZEGOŚ | ||
| szyk: stały: antepozycja |
3. rodzin
Definicja
Warianty
- przest. na poprzek II
Cytaty
|
Jesteśmy rozbici i podzieleni tak, jak chyba nigdy nie byliśmy. Podziały biegną w poprzek rodzin, urzędów, uniwersytetów, sądów, mediów. źródło: KWJP: Małgorzata Święchowicz: Milczenie jest zdradą, Newsweek Polska, 2018-06-03 |
|
|
Opracowanie pokazuje, że polskie partie zwykle głosują tak jak ich frakcyjni sojusznicy z innych krajów. – To, że my się porozumiemy w poprzek grup, nie zmienia wyników głosowań. Ważne, żeby do poparcia interesu Polski namówić swoją grupę. źródło: KWJP: Paweł Majewski: Europosłowie głosują razem, Rzeczpospolita, 2014-04-16 |
|
|
Rzecz jednak w tym, że autentyczne podziały biegną nie pomiędzy partiami, ale na poprzek wszystkich partii. źródło: NKJP: Internet |
Składnia
| w poprzek CZEGOŚ | ||
| szyk: stały: antepozycja |