Chronologizacja
Pochodzenie
łac. formātiō 'kształt; zarys; utwór'
Poszczególne znaczenia rozwinęły się w polszczyźnie pod wpływem rzeczowników w innych językach (ang., fr., niem. formation) o tym samym łacińskim pochodzeniu.
1. pokolenie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | pokolenie |
Połączenia
- pozytywistyczna formacja; formacja awangardowa; kościelna; literacka, poetycka; młodopolska; nauczycielska; pokoleniowa; skamandrycka
- formacja awangardy; futurystów; policjantów; trzydziestolatków
Cytaty
|
Od czasu soboru tworzy się nowa formacja kościelna. źródło: KWSJP: Jan Bijak: Piekłem nie postraszy, 1982 |
|
|
Zaryzykowałbym tezę, że cała formacja „trzydziestolatków” stała się przyczyną wielkiego fermentu polskiej kultury współczesnej. źródło: KWSJP: Alina Brodzka, Lidia Burska: Sporne sprawy polskiej literatury współczesnej, 1998 |
|
|
Ortwin jest świadom, że ukształtowała się nowa formacja poetycka, całkowicie inna od młodopolskiej, i traktuje ją jako formację awangardową, tzn. taką, która nie ogląda się na przeszłość, usiłuje zaś wypracować nowe formy i nowe postawy poetyckie. źródło: KWSJP: Michał Głowiński: Ekspresja i empatia, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | formacja |
formacje |
|
| D. | formacji |
formacji |
neut |
| formacyj |
char | ||
| C. | formacji |
formacjom |
|
| B. | formację |
formacje |
|
| N. | formacją |
formacjami |
|
| Ms. | formacji |
formacjach |
|
| W. | formacjo |
formacje |
2. oddział
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna armia
Połączenia
- brutalna; elitarna; słaba formacja; formacja bojowa; ochotnicza; paramilitarna; umundurowana; uzbrojona; wojskowa; zbrojna; formacje lądowe; legionowe; ochronne; uzbrojone; tyłowe; paramilitarne; polskie, niemieckie formacje
- formacja piechoty; zawodowców
- armie i formacje
- dowodzić formacją
- zaciągnąć się do formacji
- organizować się w formacje
Cytaty
|
Ich oddział macierzysty, 27. Brygada Piechoty Górskiej to elitarna formacja zawodowców, przygotowanych do wykonywania działań bojowych i ratowniczych także w warunkach ekstremalnych. źródło: KWSJP: Adam Frank: Tylko dla orłów, CKM nr 03/03, 2001 |
|
|
Jego paramilitarna formacja „Tygrysy Arkana” zasłynęła z okrucieństwa. źródło: KWSJP: Anna Sarzyńska: Arkan - jakie życie, taka śmierć, Życie nr 17/01, 2000 |
|
|
Była to formacja wojskowa w Moskwie tradycyjna, a dość archaiczna, skoro nasi specjaliści stwierdzili ostatnio, że całkiem podobne występowały w grodach polskich już w stuleciu X i XI. źródło: KWSJP: Paweł Jasienica: Rzeczpospolita Obojga Narodów. Dzieje agonii, 1989 |
|
|
Armia biedaków, których nie stać na barwione sukna i skóry, to nie to samo co formacja zbrojna. źródło: KWSJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003 |
|
|
Zawiadomili żandarmerię kanadyjską, a to była szalenie brutalna formacja. źródło: KWSJP: Stefan Kisielewski: Abecadło Kisiela, 1990 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | formacja |
formacje |
|
| D. | formacji |
formacji |
neut |
| formacyj |
char | ||
| C. | formacji |
formacjom |
|
| B. | formację |
formacje |
|
| N. | formacją |
formacjami |
|
| Ms. | formacji |
formacjach |
|
| W. | formacjo |
formacje |
3. partia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa działalność polityczna
Połączenia
- luźna; rządząca; zjednoczona formacja; formacja lewicowa, prawicowa; polityczna; formacje centroprawicowe; partyjne
- formacja Giertycha, Leppera ...
Cytaty
|
Lepiej byłoby jednak dla polskiej demokracji, żeby formacja lewicowa i chłopska poddały się prawdziwej próbie rządzenia. źródło: KWSJP: Piotr Pacewicz, Gazeta Wyborcza, 1993-09-24 |
|
|
Europejskie formacje centroprawicowe nie są ugrupowaniami ideologicznymi, choć wartości świata judeo-chrześcijańskiego są podstawą demokracji i kapitalizmu w Europie, do której dążymy. źródło: KWSJP: Jerzy Eysymontt: Czas kompromisu, Gazeta Wyborcza, 1992-10-21 |
|
|
Jeszcze nie dokonano ostatecznego wyboru kandydatów do prezydenckiego urzędu, a już dramatycznie rozpada się Unia Pracy, pierwsza formacja, która powstała w dużej mierze z inicjatywy działaczy „Solidarności” po to, by łączyć ludzi z różnych stron dawnych barykad. źródło: KWSJP: Janina Paradowska: Będzie polka dla Olka, Polityka, 1995 |
|
|
W Polsce każdy rząd i każda formacja polityczna wyłożą się na służbie zdrowia. źródło: KWSJP: Lewatywa na zawał, Trybuna, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | formacja |
formacje |
|
| D. | formacji |
formacji |
neut |
| formacyj |
char | ||
| C. | formacji |
formacjom |
|
| B. | formację |
formacje |
|
| N. | formacją |
formacjami |
|
| Ms. | formacji |
formacjach |
|
| W. | formacjo |
formacje |
4. zespół muzyczny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka
Połączenia
- bluesowa; kultowa, legendarna; angielska, polska; krakowska, łódzka, szczecińska, warszawska; muzyczna formacja; formacja elektryczna; rockowa; taneczna; Maleo Reggae Rockers, Spice Girls ...; formacje hip-hopowe; kabaretowe; piosenkarskie; taneczne; młode formacje
- formacje muzyków; tańca nowoczesnego
- formacja tańczy; wystąpiła
- tworzyć formacje
- współpracować z formacją
Cytaty
|
Amerykańska gwiazda w towarzystwie gorzowskich muzyków w piątek i znana polska formacja elektryczna w sobotę zagrają w gorzowskich filarach. źródło: KWSJP: W różnym stylu, Gazeta Lubuska, 2005 |
|
|
Amatorskie formacje kabaretowe z całego Pomorza, ale i kraju mogą już nadsyłać zgłoszenia do trzeciej edycji ogólnopolskiego przeglądu młodzieżowych kabaretów OPAK.M w Malborku. źródło: KWSJP: Jacek Skrobisz: Przegląd kabaretów, Dziennik Bałtycki, 2011-01-17 |
|
|
Podczas tegorocznego Festiwalu, który został objęty honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Marszałka Województwa Śląskiego, Prezydenta Miasta Rybnika oraz Ambasadora Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego, zaprezentują się orkiestry i formacje taneczne z Czech, Słowacji, Litwy, Węgier, Grecji i Polski. źródło: KWSJP: „Złota Lira Rybnik 2009”, Rybnik.eu - Informator Miejski, 2009-06-17 |
|
|
Jednocześnie z debiutem The Car Is On Fire po kilku latach przerwy przypomniała o sobie formacja Starzy Singers. źródło: KWSJP: Rafał Księżyk: Brudny rock, Ozon nr 8, 2005 |
|
|
To łódzka formacja rockowa, która dała się poznać m.in. publiczności festiwalu Fama w Świnoujściu, a także wystąpiła w programie Kuby Wojewódzkiego. źródło: KWSJP: Zespół Coma w klubie Natura, Głos Pasłęka, 2004 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | formacja |
formacje |
|
| D. | formacji |
formacji |
neut |
| formacyj |
char | ||
| C. | formacji |
formacjom |
|
| B. | formację |
formacje |
|
| N. | formacją |
formacjami |
|
| Ms. | formacji |
formacjach |
|
| W. | formacjo |
formacje |
5. kapitalistyczna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne
Połączenia
- formacja kapitalistyczna, komunistyczna, postkomunistyczna
Cytaty
|
Kapitalistyczna formacja społeczna wydaje się nie mieć obecnie alternatyw. źródło: KWSJP: Danuta Urbaniak-Zając: Pedagogika społeczna w Niemczech: stanowiska teoretyczne i problemy praktyki, 2003 |
|
|
Od lat 20. i od lat 50. formacja komunistyczna zmieniła się. źródło: KWSJP: Piotr Skwieciński: Demokratyczny szantaż, czyli dwa narody, Fronda, 1998 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | formacja |
formacje |
|
| D. | formacji |
formacji |
neut |
| formacyj |
char | ||
| C. | formacji |
formacjom |
|
| B. | formację |
formacje |
|
| N. | formacją |
formacjami |
|
| Ms. | formacji |
formacjach |
|
| W. | formacjo |
formacje |
6. intelektualna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- formacja duchowa, intelektualna, umysłowa; duszpasterska, seminaryjna, teologiczna, zakonna; seksualna
- formacja sumienia; formacje charakteru, osobowości
- istota; czas, okres, proces formacji
Cytaty
|
Autor niniejszej typologii jest przekonany, że stosowanie zasady poprawności metodycznej przyczyni się do realizacji postulatu: „...takie metody stosujemy w katechezie, które poprzez nauczanie (przekaz orędzia, doktryny), wychowanie (formacje charakteru, osobowości) i inicjację w życie liturgiczne prowadzą do spotkania osobowego z Bogiem”. źródło: KWSJP: Janusz Mastalski: Zasady edukacyjne w katechezie, 2002 |
|
|
Otóż - rozłożył ręce - jestem po trosze psychologiem, po trosze przewodnikiem. Takim kompasem, który ma dopomóc w kształtowaniu formacji duchowej naszych studentów i ostatecznie doprowadzić ich do święceń kapłańskich. źródło: KWSJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010 |
|
|
Każdy z nas, kapłanów, otrzymuje w okresie formacji rzetelną edukację, A potem gromadzi ogromne doświadczenie przez służenie pomocą tysiącom, dziesiątkom tysięcy najprzeróżniejszych ludzi. źródło: KWSJP: Maciej Zięba: Niezwykły pontyfikat, 1997 |
|
|
Istotną rolę w procesie formacji sumienia odgrywa czynnik religijny: zwłaszcza codzienny rachunek sumienia oraz budzenie w sobie skruchy z powodu popełnionego zła. źródło: KWSJP: Antoni Długosz: Narkomania - ucieczka donikąd: co robić, aby chronić dzieci i młodzież przed uzależnieniami?, 2007 |
|
|
20 czerwca dokonała się też zmiana na urzędzie mistrzyni nowicjatu: została nią siostra Maria Józefa (Stefania Brzoza), wymagająca, lecz serdeczna, a ponadto dobrze przygotowana - po pobycie we Francji - do duchowej formacji swych podopiecznych. źródło: KWSJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2004 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | formacja |
formacje |
|
| D. | formacji |
formacji |
neut |
| formacyj |
char | ||
| C. | formacji |
formacjom |
|
| B. | formację |
formacje |
|
| N. | formacją |
formacjami |
|
| Ms. | formacji |
formacjach |
|
| W. | formacjo |
formacje |
7. w grach zespołowych
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport osoby i organizacje związane ze sportem
Połączenia
- najlepsza formacja; najsłabsze formacje
- formacja drużyny, zespołu; formacje ataku, obrony, pomocy
Cytaty
|
- Graliśmy trzy mecze z rzędu, a wliczając sparing w Nowym Targu - cztery i drużyna świetnie wytrzymała trudy imprezy - mówi Andrzej Słowakiewicz. - Coraz lepiej wychodzi nam gra na cztery formacje. źródło: KWSJP: Wrócił Milan Baranyk!, Dziennik Polski, 2003-08-28 |
|
|
Boję się też, czy nie pogubił się Engel. Piętnuje napastników, choć katastrofalnie zagrały wszystkie formacje. Oj, trudno będzie odbudować morale zespołu, co trener uważa za sprawę kluczową. źródło: KWSJP: (MK): Pierwsza runda już za nami, Dziennik Łódzki, 2002-06-06 |
|
|
Zaskoczył mnie natomiast skład naszego zespołu. Dziwi, że było w nim tak wielu zawodników, którzy nie grają w klubach lub grają epizodycznie. W efekcie wszystkie formacje były dziurawe. źródło: KWSJP: Marek Kondraciuk: Żyć dniem dzisiejszym, Dziennik Łódzki, 2004-09-13 |
|
|
Jak pan ocenia poszczególne formacje? - O ile linię obrony i pomocy mamy w miarę ukształtowaną, to sen z powiek spędza mi atak. źródło: KWSJP: (hof): Włodzimierz Gąsior, Express Ilustrowany, 2002-07-29 |
|
|
Muszę stwierdzić, że formacje obydwu zespołów nie grały najlepiej. źródło: KWSJP: (MM): Stefan Majewski: Kibice w Łodzi zobaczyli dobry mecz, Express Ilustrowany, 2002-09-14 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | formacja |
formacje |
|
| D. | formacji |
formacji |
neut |
| formacyj |
char | ||
| C. | formacji |
formacjom |
|
| B. | formację |
formacje |
|
| N. | formacją |
formacjami |
|
| Ms. | formacji |
formacjach |
|
| W. | formacjo |
formacje |
8. rośliny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu
Połączenia
- bezdrzewna formacja; formacja śnieżna; formacje leśne, łąkowe, stepowe; roślinne; tatrzańskie formacje
Cytaty
|
Ta nadzwyczaj ciekawa i oryginalna formacja śnieżna jest, powiedziałbym, «specjalnością» Andów Środkowych. źródło: KWSJP: Jacek Jania: Zrozumieć lodowce, 1988 |
|
|
Na wysokości 3300 m znów można obserwować kolejną ostro zarysowaną granicę w przyrodzie pomiędzy lasem wysokogórskim, częściowo skarłowaciałym, a bezdrzewną formacją páramo. źródło: KWSJP: Remigiusz Mielcarek: CERRO CHIRRIPO, Poznaj Świat nr 4, 1987 |
|
|
Mogą to być przeszkody makroskalowe, jak łańcuchy górskie, przełęcze górskie, wysokie progi skalne itp., lub przeszkody małoskalowe, do których należą np. niektóre formacje szaty roślinnej oraz konstrukcje wzniesione przez człowieka. źródło: KWSJP: Alojzy Woś: Meteorologia dla geografów, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | formacja |
formacje |
|
| D. | formacji |
formacji |
neut |
| formacyj |
char | ||
| C. | formacji |
formacjom |
|
| B. | formację |
formacje |
|
| N. | formacją |
formacjami |
|
| Ms. | formacji |
formacjach |
|
| W. | formacjo |
formacje |
9. skała
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia budowa Ziemi
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | grupa |
Połączenia
- dziewicza formacja; formacja geologiczna; solonośna, węglonośna; wapienna; formacje dolomitowe; górskie; kredowe; skalne; wklęsłe; wapienne formacje
- formacje skał wapiennych
- (urwiska) otaczające formację
Cytaty
|
Jednak geologowie byli absolutnie zgodni: to nie mogła być typowa formacja geologiczna, będąca wynikiem działania wody. źródło: KWSJP: Elżbieta Hajnicz: Przekraczając światło, 1996 |
|
|
W każdym miejscu przekroju dokumentującego transgresję morza formacja wapienna zalega w związku z tym nad formacją zlepieńców, a pod formacją łupków ilastych, mimo iż rodzaje osadów, które dały im początek, osadzane były też równocześnie. źródło: KWSJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na ziemi: wprowadzenie do paleobiologii, 1992 |
|
|
Parę tygodni później przyszła pora na północno-wschodni filar, nie posiadający dotąd przejścia a będący ostatnią dziewiczą formacją w ścianie Giewontu. źródło: KWSJP: Maciek Rysula: Zima zakopiańskich taterników, Tygodnik Podhalański nr 14-15, 1996 |
|
|
Kiedyś tak nacieki wapienne formowały się na ścianach kamiennych - w piety; kiedyś to w przydrożnych formacjach skalnych widzieli ludzie sylwetki świętych, twarze Jezusa i Marii na szybach, w przebarwieniach fabrycznych, w płatach smogu. źródło: KWSJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000 |
|
|
Brzegi Ameryki Południowej - aż po Ziemię Ognistą - przy których statek zatrzymywał się na całe tygodnie - otwierały przed nim kolejne formacje biologiczne, warstwy skalne - ze skamielinami - nakładające się na siebie. źródło: KWSJP: Andrzej Szczeklik: Kore: o chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy medycyny, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | formacja |
formacje |
|
| D. | formacji |
formacji |
neut |
| formacyj |
char | ||
| C. | formacji |
formacjom |
|
| B. | formację |
formacje |
|
| N. | formacją |
formacjami |
|
| Ms. | formacji |
formacjach |
|
| W. | formacjo |
formacje |
10. w zbożu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny leśne i łąkowe
Połączenia
- formacja zbożowa; formacje autentyczne, fałszywe; graficzne; zbożowe formacje
- formacja kręgów zbożowych
- formacje w zbożu
- tworzyć formacje na polach
Cytaty
|
Sceptycy mogliby bowiem zapytać, dlaczego kosmici mieliby pokonywać miliony kilometrów przestrzeni, aby na polach tworzyć formacje, których symbolika związana jest z naszą planetą? źródło: NKJP: Wojciech Chudziński, Przemysław Nowakowski: Kręgi, cuda, kwanty, 2009 |
|
|
Potężna formacja kręgów zbożowych została odkryta 29 lipca na polu hrabstwa Witshire. źródło: Internet |
|
|
Skoro kręgi w zbożu pojawiają się na polach całego świata już od ponad trzech dekad, a od kilkunastu lat są to złożone piktogramy, przedstawiające trójkąty, kwadraty, romby i półksiężyce, to logiczne wydaje się, iż przy próbach interpretacji tego zjawiska musiały pojawić się wzory matematyczne. Nikt jednak nie przewidywał, że formacje zbożowe zaczną obrazować podstawowe aksjomaty geometrii euklidesowej i wykazywać rzadko spotykane proporcje. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | formacja |
formacje |
|
| D. | formacji |
formacji |
neut |
| formacyj |
char | ||
| C. | formacji |
formacjom |
|
| B. | formację |
formacje |
|
| N. | formacją |
formacjami |
|
| Ms. | formacji |
formacjach |
|
| W. | formacjo |
formacje |
11. odczasownikowa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język
Połączenia
- formacje dzierżawcze; odczasownikowe, odrzeczownikowe; odimienne; słowotwórcze, sufiksalne
Cytaty
|
Wśród tych nazwisk występują formacje odimienne, a należą tu: Grzegorzewicz, Filipowicz, Adamowicz, jak i odprzezwiskowe, np. Rakowicz, Żebrowicz, Kłębowicz. źródło: Internet |
|
|
Większość formacji z obcymi sufiksami należy do słownictwa erudycyjnego, przede wszystkim specjalistycznego z zakresu nauki i techniki (np. informatyka, kompresor, sensor, aksjomat). źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | formacja |
formacje |
|
| D. | formacji |
formacji |
neut |
| formacyj |
char | ||
| C. | formacji |
formacjom |
|
| B. | formację |
formacje |
|
| N. | formacją |
formacjami |
|
| Ms. | formacji |
formacjach |
|
| W. | formacjo |
formacje |