UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

mierzchnąć

Chronologizacja

2 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

psł. mr̥knǫti 'ciemnieć, pogrążać się w ciemności'

1. o niebie

Definicja

daw.

zmierzchać się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zmierzchać, zmierzchać się
	antonimy:	dnieć, świtać

Cytaty

Wysoko, po mierzchnącym już niebie, szedł samolot. Zdradził się nam słabym leniwym mruczeniem.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
3 os.	mierzchnie			mierzchną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	mierzchł mierzchnął	mierzchła mierzchnęła	mierzchło mierzchnęło	mierzchli mierzchnęli	mierzchły mierzchnęły

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	będzie mierzchł będzie mierzchnął będzie mierzchnąć	będzie mierzchła będzie mierzchnęła będzie mierzchnąć	będzie mierzchło będzie mierzchnęło będzie mierzchnąć	będą mierzchli będą mierzchnęli będą mierzchnąć	będą mierzchły będą mierzchnęły będą mierzchnąć

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
3 os.	mierzchłby mierzchnąłby by mierzchł by mierzchnął	mierzchłaby mierzchnęłaby by mierzchła by mierzchnęła	mierzchłoby mierzchnęłoby by mierzchło by mierzchnęło	mierzchliby mierzchnęliby by mierzchli by mierzchnęli	mierzchłyby mierzchnęłyby by mierzchły by mierzchnęły

bezokolicznik: mierzchnąć

imiesłów przysłówkowy współczesny:

mierzchnąc

gerundium: mierzchnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	mierzchnięcie	mierzchnięcia
D.	mierzchnięcia	mierzchnięć
C.	mierzchnięciu	mierzchnięciom
B.	mierzchnięcie	mierzchnięcia
N.	mierzchnięciem	mierzchnięciami
Ms.	mierzchnięciu	mierzchnięciach
W.	mierzchnięcie	mierzchnięcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: mierzchnący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mierzchnący	mierzchnący	mierzchnący	mierzchnące	mierzchnąca
D.	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnącej
C.	mierzchnącemu	mierzchnącemu	mierzchnącemu	mierzchnącemu	mierzchnącej
B.	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnący	mierzchnące	mierzchnącą
N.	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącą
Ms.	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mierzchnący	mierzchnący	mierzchnące	mierzchnące
D.	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących
C.	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym
B.	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnące
N.	mierzchnącymi	mierzchnącymi	mierzchnącymi	mierzchnącymi
Ms.	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących

odpowiednik aspektowy: zmierzchnąć

2. o świetle

Definicja

daw.

stopniowo ciemnieć lub przygasać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Cytaty

Przez uchylone drzwi słychać niewyraźne głosy w sieni [...], a tutaj mierzchnie światło lampy na stole, ciemnieją twarze i wydłużone cienie skaczą w daremnej ucieczce na ściany, kiedy matka poprawia płomień.

źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

Gapiąc się w mierzchnący powoli świat, mam wrażenie, że go gromadzę, że go nagarniam w siebie na zapas.

źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 1946

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	mierzchnę	mierzchniemy
2 os.	mierzchniesz	mierzchniecie
3 os.	mierzchnie	mierzchną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mierzchłem mierzchnąłem +(e)m mierzchł +(e)m mierzchnął	mierzchłam mierzchnęłam +(e)m mierzchła +(e)m mierzchnęła	mierzchłom mierzchnęłom +(e)m mierzchło +(e)m mierzchnęło	mierzchliśmy mierzchnęliśmy +(e)śmy mierzchli +(e)śmy mierzchnęli	mierzchłyśmy mierzchnęłyśmy +(e)śmy mierzchły +(e)śmy mierzchnęły
2 os.	mierzchłeś mierzchnąłeś +(e)ś mierzchł +(e)ś mierzchnął	mierzchłaś mierzchnęłaś +(e)ś mierzchła +(e)ś mierzchnęła	mierzchłoś mierzchnęłoś +(e)ś mierzchło +(e)ś mierzchnęło	mierzchliście mierzchnęliście +(e)ście mierzchli +(e)ście mierzchnęli	mierzchłyście mierzchnęłyście +(e)ście mierzchły +(e)ście mierzchnęły
3 os.	mierzchł mierzchnął	mierzchła mierzchnęła	mierzchło mierzchnęło	mierzchli mierzchnęli	mierzchły mierzchnęły

bezosobnik: mierzchnięto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę mierzchł będę mierzchnął będę mierzchnąć	będę mierzchła będę mierzchnęła będę mierzchnąć	będę mierzchło będę mierzchnęło będę mierzchnąć	będziemy mierzchli będziemy mierzchnęli będziemy mierzchnąć	będziemy mierzchły będziemy mierzchnęły będziemy mierzchnąć
2 os.	będziesz mierzchł będziesz mierzchnął będziesz mierzchnąć	będziesz mierzchła będziesz mierzchnęła będziesz mierzchnąć	będziesz mierzchło będziesz mierzchnęło będziesz mierzchnąć	będziecie mierzchli będziecie mierzchnęli będziecie mierzchnąć	będziecie mierzchły będziecie mierzchnęły będziecie mierzchnąć
3 os.	będzie mierzchł będzie mierzchnął będzie mierzchnąć	będzie mierzchła będzie mierzchnęła będzie mierzchnąć	będzie mierzchło będzie mierzchnęło będzie mierzchnąć	będą mierzchli będą mierzchnęli będą mierzchnąć	będą mierzchły będą mierzchnęły będą mierzchnąć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		mierzchnijmy
2 os.	mierzchnij	mierzchnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mierzchłbym mierzchnąłbym bym mierzchł bym mierzchnął	mierzchłabym mierzchnęłabym bym mierzchła bym mierzchnęła	mierzchłobym mierzchnęłobym bym mierzchło bym mierzchnęło	mierzchlibyśmy mierzchnęlibyśmy byśmy mierzchli byśmy mierzchnęli	mierzchłybyśmy mierzchnęłybyśmy byśmy mierzchły byśmy mierzchnęły
2 os.	mierzchłbyś mierzchnąłbyś byś mierzchł byś mierzchnął	mierzchłabyś mierzchnęłabyś byś mierzchła byś mierzchnęła	mierzchłobyś mierzchnęłobyś byś mierzchło byś mierzchnęło	mierzchlibyście mierzchnęlibyście byście mierzchli byście mierzchnęli	mierzchłybyście mierzchnęłybyście byście mierzchły byście mierzchnęły
3 os.	mierzchłby mierzchnąłby by mierzchł by mierzchnął	mierzchłaby mierzchnęłaby by mierzchła by mierzchnęła	mierzchłoby mierzchnęłoby by mierzchło by mierzchnęło	mierzchliby mierzchnęliby by mierzchli by mierzchnęli	mierzchłyby mierzchnęłyby by mierzchły by mierzchnęły

bezosobnik: mierzchnięto by

bezokolicznik: mierzchnąć

imiesłów przysłówkowy współczesny:

mierzchnąc

gerundium: mierzchnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	mierzchnięcie	mierzchnięcia
D.	mierzchnięcia	mierzchnięć
C.	mierzchnięciu	mierzchnięciom
B.	mierzchnięcie	mierzchnięcia
N.	mierzchnięciem	mierzchnięciami
Ms.	mierzchnięciu	mierzchnięciach
W.	mierzchnięcie	mierzchnięcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: mierzchnący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mierzchnący	mierzchnący	mierzchnący	mierzchnące	mierzchnąca
D.	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnącej
C.	mierzchnącemu	mierzchnącemu	mierzchnącemu	mierzchnącemu	mierzchnącej
B.	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnący	mierzchnące	mierzchnącą
N.	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącą
Ms.	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mierzchnący	mierzchnący	mierzchnące	mierzchnące
D.	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących
C.	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym
B.	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnące
N.	mierzchnącymi	mierzchnącymi	mierzchnącymi	mierzchnącymi
Ms.	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących

3. o twarzy

Definicja

przest.

zaczynać wyglądać w sposób właściwy dla kogoś, kto jest przygnębiony i nie ma chęci do działania

Relacje znaczeniowe

synonimy:

chmurnieć, markotnieć, posępnieć, smutnieć

Cytaty

Po kolejnych bramkach strzelanych przez Wisłę przedstawiciele Barcelony wprawdzie nie formułowali żadnych ocen, ale twarz wiceprezesa [...] coraz bardziej mierzchła.

źródło: NKJP: Andrzej Skowroński, Gazeta Krakowska, 2001-08-11

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	mierzchnę	mierzchniemy
2 os.	mierzchniesz	mierzchniecie
3 os.	mierzchnie	mierzchną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mierzchłem mierzchnąłem +(e)m mierzchł +(e)m mierzchnął	mierzchłam mierzchnęłam +(e)m mierzchła +(e)m mierzchnęła	mierzchłom mierzchnęłom +(e)m mierzchło +(e)m mierzchnęło	mierzchliśmy mierzchnęliśmy +(e)śmy mierzchli +(e)śmy mierzchnęli	mierzchłyśmy mierzchnęłyśmy +(e)śmy mierzchły +(e)śmy mierzchnęły
2 os.	mierzchłeś mierzchnąłeś +(e)ś mierzchł +(e)ś mierzchnął	mierzchłaś mierzchnęłaś +(e)ś mierzchła +(e)ś mierzchnęła	mierzchłoś mierzchnęłoś +(e)ś mierzchło +(e)ś mierzchnęło	mierzchliście mierzchnęliście +(e)ście mierzchli +(e)ście mierzchnęli	mierzchłyście mierzchnęłyście +(e)ście mierzchły +(e)ście mierzchnęły
3 os.	mierzchł mierzchnął	mierzchła mierzchnęła	mierzchło mierzchnęło	mierzchli mierzchnęli	mierzchły mierzchnęły

bezosobnik: mierzchnięto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę mierzchł będę mierzchnął będę mierzchnąć	będę mierzchła będę mierzchnęła będę mierzchnąć	będę mierzchło będę mierzchnęło będę mierzchnąć	będziemy mierzchli będziemy mierzchnęli będziemy mierzchnąć	będziemy mierzchły będziemy mierzchnęły będziemy mierzchnąć
2 os.	będziesz mierzchł będziesz mierzchnął będziesz mierzchnąć	będziesz mierzchła będziesz mierzchnęła będziesz mierzchnąć	będziesz mierzchło będziesz mierzchnęło będziesz mierzchnąć	będziecie mierzchli będziecie mierzchnęli będziecie mierzchnąć	będziecie mierzchły będziecie mierzchnęły będziecie mierzchnąć
3 os.	będzie mierzchł będzie mierzchnął będzie mierzchnąć	będzie mierzchła będzie mierzchnęła będzie mierzchnąć	będzie mierzchło będzie mierzchnęło będzie mierzchnąć	będą mierzchli będą mierzchnęli będą mierzchnąć	będą mierzchły będą mierzchnęły będą mierzchnąć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		mierzchnijmy
2 os.	mierzchnij	mierzchnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mierzchłbym mierzchnąłbym bym mierzchł bym mierzchnął	mierzchłabym mierzchnęłabym bym mierzchła bym mierzchnęła	mierzchłobym mierzchnęłobym bym mierzchło bym mierzchnęło	mierzchlibyśmy mierzchnęlibyśmy byśmy mierzchli byśmy mierzchnęli	mierzchłybyśmy mierzchnęłybyśmy byśmy mierzchły byśmy mierzchnęły
2 os.	mierzchłbyś mierzchnąłbyś byś mierzchł byś mierzchnął	mierzchłabyś mierzchnęłabyś byś mierzchła byś mierzchnęła	mierzchłobyś mierzchnęłobyś byś mierzchło byś mierzchnęło	mierzchlibyście mierzchnęlibyście byście mierzchli byście mierzchnęli	mierzchłybyście mierzchnęłybyście byście mierzchły byście mierzchnęły
3 os.	mierzchłby mierzchnąłby by mierzchł by mierzchnął	mierzchłaby mierzchnęłaby by mierzchła by mierzchnęła	mierzchłoby mierzchnęłoby by mierzchło by mierzchnęło	mierzchliby mierzchnęliby by mierzchli by mierzchnęli	mierzchłyby mierzchnęłyby by mierzchły by mierzchnęły

bezosobnik: mierzchnięto by

bezokolicznik: mierzchnąć

imiesłów przysłówkowy współczesny:

mierzchnąc

gerundium: mierzchnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	mierzchnięcie	mierzchnięcia
D.	mierzchnięcia	mierzchnięć
C.	mierzchnięciu	mierzchnięciom
B.	mierzchnięcie	mierzchnięcia
N.	mierzchnięciem	mierzchnięciami
Ms.	mierzchnięciu	mierzchnięciach
W.	mierzchnięcie	mierzchnięcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: mierzchnący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mierzchnący	mierzchnący	mierzchnący	mierzchnące	mierzchnąca
D.	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnącej
C.	mierzchnącemu	mierzchnącemu	mierzchnącemu	mierzchnącemu	mierzchnącej
B.	mierzchnącego	mierzchnącego	mierzchnący	mierzchnące	mierzchnącą
N.	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącą
Ms.	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mierzchnący	mierzchnący	mierzchnące	mierzchnące
D.	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących
C.	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym	mierzchnącym
B.	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnące
N.	mierzchnącymi	mierzchnącymi	mierzchnącymi	mierzchnącymi
Ms.	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących	mierzchnących

odpowiednik aspektowy: zmierzchnąć

Data ostatniej modyfikacji: 27.08.2025