UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pień

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *pьnjь

1. sosnowy

Definicja

zdrewniała łodyga drzewa, na której wspiera się jego korona

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin drzewa i krzewy

Relacje znaczeniowe

antonimy:  korona

Połączenia

  • cienki, potężny, smukły, strzelisty; omszały; przewrócony, zwalony; spróchniały pień; pień bukowy, sosnowy; obrośnięty mchem
  • pień brzozy, drzewa, jesionu, olchy, sosny, świerku, topoli, wierzby
  • obwód pnia; kora pni
  • pomost z pni
  • objąć; ostukiwać pień
  • przywiązany do pnia
  • oparty o pień; uderzyć w pień

Cytaty

Młody mężczyzna jadąc Audi 80 wypadł z drogi i uderzył w pień drzewa.

źródło: NKJP: Śmierć na łuku drogi, Tygodnik Ciechanowski, 2007-11-03

W głębi lasu ktoś ostukiwał pień drzewa.

źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005

Jeżeli drzewo to symbol życia, to zwalony pień jest jego przeciwieństwem [...].

źródło: NKJP: Łukasz Żyła: Jak biesiada to tylko w Niewiadomiu, Tygodnik Rybnicki, 2008-10-14

Wspiął się na przewrócony pień i łapiąc równowagę rozpostartymi ramionami, szedł po największej gałęzi.

źródło: NKJP: Jarosław Maślanek: Haszyszopenki, 2008

Rosnąc samotnie tworzy potężny pień i szeroką, rozłożystą koronę.

źródło: NKJP: (PK): Dwa tysiące dębów, Dziennik Polski - Bochnia, 2001-02-02

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pień
pnie
D. pnia
pni
C. pniowi
pniom
B. pień
pnie
N. pniem
pniami
Ms. pniu
pniach
W. pniu
pnie

2. wyrazu

Definicja

w dawniejszej terminologii językoznawczej: część wyrazu pochodnego wspólna z wyrazem podstawowym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Połączenia

  • pień i formant

Cytaty

Zenon Klemensiewicz podaje, że taki formant oznacza „człowieka posiadającego właściwość w pniu nazwaną, np. starzec, ślepiec, mędrzec, głupiec”.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pień
pnie
D. pnia
pni
C. pniowi
pniom
B. pień
pnie
N. pniem
pniami
Ms. pniu
pniach
W. pniu
pnie

3. solidarnościowy

Definicja

książk. 
źródło, z którego pochodzą lub wyodrębniły się różne osoby, obiekty lub zjawiska

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

  • wspólny; solidarnościowy
  • pochodzić, wywodzić się, wyrastać z jednego pnia

Cytaty

bardzo poważnym skrócie i uproszczeniu: zarówno ludy germańskie (w tym oczywiście Wandalowie) jak i słowiańskie należą do ludów indoeuropejskich, wywodzących się ze wspólnego pnia praindoeuropejskiego.

źródło: NKJP: Pięćset lat fatalnej reputacji, Polityka nr 2314, 2001-09-08

Siedem jest dni w tygodniu, siedem ogni wypuszcza menora, siedem pędów prowadzi się na ramieniu winnej łozy. Sznur dwuramienny winorośli i menora wyszły z jednego pnia . W dniu święta ramiona srebrnego świecznika zalśnią płomykami świec, a kiście owocującej łozy gronami słodkich jagód.

źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

Dziś ponownie grozi nam hegemonia jednego ugrupowania, będącego spadkobiercą PZPR, dlatego musimy zrobić wszystko, aby przynajmniej do Senatu wprowadzić jak największą liczbę parlamentarzystów wywodzących się z pnia solidarnościowego

źródło: NKJP: Jaka solidarność, Dziennik Polski, 2001-08-27

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pień
pnie
D. pnia
pni
C. pniowi
pniom
B. pień
pnie
N. pniem
pniami
Ms. pniu
pniach
W. pniu
pnie

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + pień +
JAKI

Frazeologizmy

głuchy jak pień
na pniu I
na pniu II
pień mózgu
w pień
Data ostatniej modyfikacji: 09.12.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj