Chronologizacja
Pochodzenie
niem. austr. Tazze 'taca'
z wł. tazza 'miska, miseczka, filiżanka', hiszp. taza 'ts.' < ar. tassa 'naczynie do picia'
1.a z kieliszkami
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Połączenia
- aluminiowa, cynowa, drewniana, metalowa, srebrna, złota; okrągła; duża, olbrzymia, ogromna, wielka; ciężka; pusta, pełna taca; taca pełna czegoś
- taca z ciastkami, z jedzeniem, z kanapkami, z napojami, z owocami; z obiadem, ze śniadaniem; z filiżankami, z kieliszkami, ze szklankami
- kelner, kelnerka z tacą (w ręku)
- brać, nieść; stawiać, postawić, odstawić; wnieść; unosić, trzymać tacę
- kłaść na tacę
- krążyć, wejść/wchodzić z tacą
- nieść/nosić, podać/podawać, przynieść/przynosić, roznosić, wnieść; położyć, postawić, ustawić, ułożyć na tacy
Cytaty
|
Kelner trzyma w rękach tacę, na tacy jest talerz pod metalowym przykryciem. źródło: NKJP: Marek Kochan: Plac zabaw, 2007 |
|
|
Jakieś kobiety z cukierni wynosiły ogromne tace z ciastkami, jacyś mężczyźni wciskali nam w ręce kielichy z winem [...]. źródło: NKJP: Andrzej Bratkowski: Budapeszt 1956, Gazeta Wyborcza, 1996-11-15 |
|
|
Mnie wraz z pozostałymi chłopcami przypadło w udziale zajmowanie się gośćmi. Roznosiliśmy więc na srebrnych tacach i półmiskach przyrządzone przez pana Kleksa przysmaki. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Akademia Pana Kleksa, 1946 |
|
|
Jakoż po chwili ukazał się braciszek z tacą pełną kufli pieniącego się piwa. Zgrzani młodzi ludzie podziękowali za wino i rzucili się chciwie na zimne piwo. źródło: NKJP: Julian Krzyżanowski: O pięknych tradycjach rzeszowskich, 1957 |
|
|
Symbolem tej integracji była stołówka w podziemiach gmachu KC, gdzie w kolejce po obiad przesuwali się z tacą w ręku szefowie i urzędnicy giełdy, maklerzy oraz giełdowe „leszcze” i „rekiny”. źródło: NKJP: Miłosz Węglewski: Jak zmieniały się giełdowe obyczaje, Gazeta Wyborcza, 1996-04-16 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | taca |
tace |
|
| D. | tacy |
tac |
|
| C. | tacy |
tacom |
|
| B. | tacę |
tace |
|
| N. | tacą |
tacami |
|
| Ms. | tacy |
tacach |
|
| W. | taco |
tace |
1.b zawartość
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Połączenia
- cała taca czegoś
Cytaty
|
[...] bo ja, przyznam ci się, chętnie bym zjadła ciastko z kremem. Nawet nie jedno. Przyznam ci się, że nawet więcej. Mogłabym zjeść całą tacę ciastek. źródło: NKJP: Maria Krüger: Karolcia, 1959 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | taca |
tace |
|
| D. | tacy |
tac |
|
| C. | tacy |
tacom |
|
| B. | tacę |
tace |
|
| N. | tacą |
tacami |
|
| Ms. | tacy |
tacach |
|
| W. | taco |
tace |
Składnia
|
+ | taca | + |
CZEGO
|
2. kościelna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne
Połączenia
- kościelna, niedzielna taca
- dochody, kasa, pieniądze z tacy
- datki, ofiary, pieniądze, składka, zbiórka na tacę
- zebrać/zbierać; przeznaczyć tacę na coś
- dać/dawać, kłaść, położyć, rzucać; zebrać/zbierać na tacę
Cytaty
|
Rada parafialna powinna wiedzieć, na co została przeznaczona taca, i informować parafian o wydatkach. źródło: NKJP: Grzegorz Polak: Kościół a mamona, Gazeta Wyborcza, 1992-11-19 |
|
|
[...] zaczął chodzić na niedzielne msze, dawał na tacę, spowiadał się i usiłował prowadzić długie dysputy z księdzem. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007 |
|
|
Kiedy mąż przestał dawać jej pieniądze, rzucała na tacę drogocenne pierścionki, bransolety. źródło: NKJP: Joanna Siedlecka: Jaśnie Panicz - o Witoldzie Gombrowiczu, 1987 |
|
|
W zgodnej opinii księży, dochody z tacy maleją. źródło: NKJP: W kieszeni i na tacy, Dziennik Polski, 2001-07-06 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | taca |
tace |
|
| D. | tacy |
tac |
|
| C. | tacy |
tacom |
|
| B. | tacę |
tace |
|
| N. | tacą |
tacami |
|
| Ms. | tacy |
tacach |
|
| W. | taco |
tace |
Inne uwagi
Zwykle lp