UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

szczęśliwy

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. szczęśliwy
szczęśliwy
szczęśliwy
szczęśliwe
szczęśliwa
D. szczęśliwego
szczęśliwego
szczęśliwego
szczęśliwego
szczęśliwej
C. szczęśliwemu
szczęśliwemu
szczęśliwemu
szczęśliwemu
szczęśliwej
B. szczęśliwego
szczęśliwego
szczęśliwy
szczęśliwe
szczęśliwą
N. szczęśliwym
szczęśliwym
szczęśliwym
szczęśliwym
szczęśliwą
Ms. szczęśliwym
szczęśliwym
szczęśliwym
szczęśliwym
szczęśliwej
W. szczęśliwy
szczęśliwy
szczęśliwy
szczęśliwe
szczęśliwa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. szczęśliwi
szczęśliwi
szczęśliwe
szczęśliwe
D. szczęśliwych
szczęśliwych
szczęśliwych
szczęśliwych
C. szczęśliwym
szczęśliwym
szczęśliwym
szczęśliwym
B. szczęśliwych
szczęśliwych
szczęśliwych
szczęśliwe
N. szczęśliwymi
szczęśliwymi
szczęśliwymi
szczęśliwymi
Ms. szczęśliwych
szczęśliwych
szczęśliwych
szczęśliwych
W. szczęśliwi
szczęśliwi
szczęśliwe
szczęśliwe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. szczęśliwszy
szczęśliwszy
szczęśliwszy
szczęśliwsze
szczęśliwsza
D. szczęśliwszego
szczęśliwszego
szczęśliwszego
szczęśliwszego
szczęśliwszej
C. szczęśliwszemu
szczęśliwszemu
szczęśliwszemu
szczęśliwszemu
szczęśliwszej
B. szczęśliwszego
szczęśliwszego
szczęśliwszy
szczęśliwsze
szczęśliwszą
N. szczęśliwszym
szczęśliwszym
szczęśliwszym
szczęśliwszym
szczęśliwszą
Ms. szczęśliwszym
szczęśliwszym
szczęśliwszym
szczęśliwszym
szczęśliwszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. szczęśliwsi
szczęśliwsi
szczęśliwsze
szczęśliwsze
D. szczęśliwszych
szczęśliwszych
szczęśliwszych
szczęśliwszych
C. szczęśliwszym
szczęśliwszym
szczęśliwszym
szczęśliwszym
B. szczęśliwszych
szczęśliwszych
szczęśliwszych
szczęśliwsze
N. szczęśliwszymi
szczęśliwszymi
szczęśliwszymi
szczęśliwszymi
Ms. szczęśliwszych
szczęśliwszych
szczęśliwszych
szczęśliwszych

Pochodzenie

Zob. szczęście

1.a człowiek

Definicja

taki, który doznaje pełnego zadowolenia z sytuacji, w jakiej się znajduje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  szczęsny
antonimy:  nieszczęśliwy

Połączenia

  • szczęśliwy chłopak, człowiek, mąż, ojciec; strzelec, trener, zawodnik, zwycięzca; szczęśliwa kobieta, mama, matka, rodzina; szczęśliwe dziecko; szczęśliwe pary
  • bardzo, dość, naprawdę, niezmiernie, niezwykle, ogromnie, tak, zbyt szczęśliwy
  • szczęśliwy i dumny, szczęśliwy i wzruszony, szczęśliwy i spełniony, szczęśliwy i zadowolony
  • być, czuć się szczęśliwym
  • szczęśliwa jako kobieta, matka, żona

Cytaty

Byłem nadzwyczaj szczęśliwy, że mogłem zagrać u Kawalerowicza.

źródło: NKJP: Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane, 2004

[...] będę szczęśliwy, gdy osiągnę niezależność finansową, będę się czuł wolny, gdy przeprowadzę się do własnego domku.

źródło: NKJP: Katarzyna Ostrowska: Jak osiągnąć sukces w świecie ducha i materii, 2001

[...] szczęśliwy małżonek każdego dnia opowiada żonce, co słychać w pracy.

źródło: NKJP: Hanna Samson: Pułapka na motyla, 2000

Atmosfera naprawdę ciepła, rodzinna... taka prawdziwie wigilijna. Wszyscy byliśmy odświętnie ubrani i tacy szczęśliwi ...

źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Studio Astropsychologii, 2001

Dzieci były szczęśliwe, cieszyły się, że mogą pochlapać się w jeziorze, chodziły do stadniny koni i miały mnóstwo zajęć. I wcale nie chciały wracać do domu.

źródło: NKJP: Sylwia Lis: Na kolonii fajnie jest, 2006

Składnia

bez ograniczeń + szczęśliwy + bez ograniczeń
szyk: neutralny

1.b uśmiech

Definicja

taki, który świadczy, że ktoś doznaje zadowolenia z sytuacji, w jakiej się znajduje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

antonimy:  nieszczęśliwy

Połączenia

  • szczęśliwy wyraz twarzy, wzrok; szczęśliwa mina, twarz; szczęśliwe oblicze, spojrzenie

Cytaty

Musiał się przy tym pochylić nad leżącą, ona z natężeniem przez chwilę w niego się wpatrywała, aż naraz łagodny, prawie szczęśliwy uśmiech rozjaśnił jej twarz.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Pomimo zmęczenia po całym dniu pracy Bundó zasypiał ze szczęśliwą miną.

źródło: Jordi Punti, Zagubione bagaże (books.google.pl)

Co ciekawe, szczęśliwy wyraz twarzy nie był wcale oceniany jako bardziej atrakcyjny od neutralnego.

źródło: Internet: kopalniawiedzy.pl

Spojrzał zachwyconym, szczęśliwym wzrokiem i od tej chwili stał się nieodłącznym cieniem, w przedziwny sposób ignorującym jakikolwiek opór Marty.

źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

Był stale uśmiechnięty, ze szczęśliwym obliczem pasującym do głębokiego, mocnego i wszędzie rozpoznawalnego głosu.

źródło: Internet: szantymaniak.pl

Składnia

bez ograniczeń + szczęśliwy + bez ograniczeń
szyk: neutralny

2. dzieciństwo

Definicja

związany z przeżywaniem czegoś pomyślnego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

antonimy:  nieszczęśliwy

Połączenia

  • szczęśliwy dom; szczęśliwe dzieciństwo, małżeństwo, pożycie, życie; szczęśliwe chwile, dni, lata
  • wyjątkowo szczęśliwy
  • szczęśliwy i trwały
  • po prostu szczęśliwy

Cytaty

Państwo powinno zagwarantować każdemu maluchowi spokojne i szczęśliwe dzieciństwo.

źródło: NKJP: Elżbieta Socha: Pod ochroną cały czas, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-05-31

Jubilaci zdradzili naszemu reporterowi receptę na długie i szczęśliwe małżeństwo.

źródło: NKJP: (ew): Podwójne złote, IKAT Gazeta Braniewska, 2000-05-19

Dla większości Żydów wspomnienia z Polski to przede wszystkim holocaust. A przecież było tu także i życie. Bardzo często szczęśliwe i pełne radości…

źródło: NKJP: Huzarska-Szumiec Magda: Zwykły dzień Rachel, Gazeta Krakowska, 2005-05-07

Najpierw była szczęśliwa młodość w przedrewolucyjnej Rosji.

źródło: NKJP: Paweł Spodenkiewicz: Księżniczka Kira, Dziennik Łódzki, 2002-07-20

Drzewo będzie wzrastało wraz z wami. Oby przypominało wam czas szczęśliwy, czas otwarcia na szanse i nowe perspektywy [...].

źródło: NKJP: EDAN: Drzewo szans i nadziei, Gazeta Poznańska, 2004-06-14

Składnia

bez ograniczeń + szczęśliwy + bez ograniczeń
szyk: neutralny

3. powrót

Definicja

przebiegający bez problemów i zakończony osiągnięciem zamierzonego celu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  szczęsny
antonimy:  feralny

Połączenia

  • szczęśliwy lot, powrót, rejs; finał, koniec, szczęśliwa podróż; szczęśliwe rozwiązanie, zakończenie
  • szczęśliwy dla gospodarzy, dla piłkarzy
  • bardzo, dość szczęśliwy
  • okazać się szczęśliwym

Cytaty

Wciąż jednak wszystko zmierza do obliczonego z precyzją chirurga szczęśliwego finału, a przez tę drogę film nie pozbywa się irytujących cech najnowszych komedii romantycznych – zupełnego nieprawdopodobieństwa w konstrukcji bohaterów i niskich lotów dowcipów, wypływających na powierzchnię raz po raz i psujących nastrój rozluźnienia (również intelektualnego).

źródło: NKJP: Ewa Drab: Scrooge naszych czasów, Esensja, 2009-07-02

Zaczajały się nad wodą na ludzi, żeby zadawać zagadki, od których rozwiązania zależała szczęśliwa przeprawa.

źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997

Mając dwadzieścia lat, zakochała się do szaleństwa w jakimś swoim kuzynie i aby zdobyć jego wzajemność, poszła do kościoła San Agostino, gdzie jest cudami słynąca Madonna del Parto Sansovina. Nie jest to tylko patronka szczęśliwego połogu, ale opiekunka wszystkich w ogóle spraw kobiecych, zwłaszcza sercowych, miłosnych.

źródło: NKJP: Monika Żeromska: Wspomnienia, 2007

Od niego też dowiedział się, że przyjęcie zostało wydane na okoliczność szczęśliwego powrotu z wojny ojca rodziny, profesora Juliusza Troppa, i dla uczczenia piętnastych urodzin jego córki Eleonory, wydającej tego dnia swój pierwszy dziewczęcy bal.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Prawie każdy gratuluje im pomysłu i życzy szczęśliwego rejsu, a promy czy statki ustępują drogi.

źródło: Internet: echodnia.eu

Składnia

bez ograniczeń + szczęśliwy + bez ograniczeń
szyk: neutralny

4. remis

Definicja

taki, który jest wynikiem pomyślnego zbiegu okoliczności, a nie czyichś umiejętności lub celowego działania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • szczęśliwy remis, szczęśliwe zwycięstwo

Cytaty

Orkan przegrał zaległy mecz w Piwnicznej 0-2 i zaledwie zremisował u siebie z Łososiem 1-1. Na dodatek był to szczęśliwy remis, wywalczony w doliczonym czasie gry.

źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2008-04-01

Opolanie odnieśli dość szczęśliwe zwycięstwo, wygrywając z MK 2:1. Gdyby jednak katowiczanie wykorzystali sytuacje bramowe, to wynik byłby zgoła odmienny.

źródło: NKJP: Trybuna Śląska, 2003-09-15

To nie jest szczęśliwy awans, będący zbiegiem sprzyjających okoliczności. Wiślacy wygrali w wielkim stylu, upokorzyli dumny zespół niemiecki [...].

źródło: NKJP: Dziennik Łódzki, 2002-12-11

5. traf

Definicja

taki, który przynosi albo ma przynieść coś dobrego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  fartowny, szczęsny
antonimy:  feralny, pechowy

Połączenia

  • szczęśliwy przypadek, traf, zbieg okoliczności; szczęśliwa okoliczność; siódemka, trzynastka; szczęśliwe losowanie; zrządzenie losu; szczęśliwe liczby, numery

Cytaty

Uświadomiła sobie także, że nie można – zarówno na sali szermierczej, jak i w życiu – zdawać się na los szczęścia, na szczęśliwy traf. Należy zawsze, ale to zawsze być przygotowanym.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Chciałem panu pogratulować zwycięstwa w rajdzie. Co za szczęśliwy zbieg okoliczności, że pan tam właśnie pojechał.

źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango,1978

Walka zmęczyła ją bardziej, niż zrobiłby to pojedynek na miecze – używanie Mocy w tak subtelny sposób, aby dla postronnych wyglądało to jak zręczność lub szczęśliwy przypadek, wymagało ogromnej koncentracji.

źródło: NKJP: Agnieszka ‘Achika’ Szady: Daleko od domu, Esensja, 2005-05

Co ciekawe, szczęśliwym zrządzeniem losu we wszystkich czterech obrazach Jungwald-Chilkiewicz mógł skorzystać z tych samych aktorów grających główne role.

źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: East Side Story: Wrócili! Ale po jaką cholerę…?!, Esensja, 2009-04-08

W Japonii dawanie prezentów to wręcz obowiązek. Bardzo dobrze, gdy będzie to dwuczęściowy komplet, na przykład pióro i długopis, bo dwójka to szczęśliwa liczba .

źródło: NKJP: Prezenty, których lepiej unikać, Dziennik Zachodni, 2001-12-22

Frazeologizmy

ktoś ma rękę do czegoś/kogoś
ktoś ma szczęśliwą rękę do czegoś
ktoś urodził się pod szczęśliwą gwiazdą
pomyślne wiatry
szczęśliwe wiatry
szczęśliwej podróży
szczęśliwej drogi
szczęśliwej podróży
szczęśliwej drogi
Data ostatniej modyfikacji: 20.04.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj