UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zajaśnieć

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zajaśnieję	zajaśniejemy
2 os.	zajaśniejesz	zajaśniejecie
3 os.	zajaśnieje	zajaśnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zajaśniałem +(e)m zajaśniał	zajaśniałam +(e)m zajaśniała	zajaśniałom +(e)m zajaśniało	zajaśnieliśmy +(e)śmy zajaśnieli	zajaśniałyśmy +(e)śmy zajaśniały
2 os.	zajaśniałeś +(e)ś zajaśniał	zajaśniałaś +(e)ś zajaśniała	zajaśniałoś +(e)ś zajaśniało	zajaśnieliście +(e)ście zajaśnieli	zajaśniałyście +(e)ście zajaśniały
3 os.	zajaśniał	zajaśniała	zajaśniało	zajaśnieli	zajaśniały

bezosobnik: zajaśniano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zajaśniejmy
2 os.	zajaśniej	zajaśniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zajaśniałbym bym zajaśniał	zajaśniałabym bym zajaśniała	zajaśniałobym bym zajaśniało	zajaśnielibyśmy byśmy zajaśnieli	zajaśniałybyśmy byśmy zajaśniały
2 os.	zajaśniałbyś byś zajaśniał	zajaśniałabyś byś zajaśniała	zajaśniałobyś byś zajaśniało	zajaśnielibyście byście zajaśnieli	zajaśniałybyście byście zajaśniały
3 os.	zajaśniałby by zajaśniał	zajaśniałaby by zajaśniała	zajaśniałoby by zajaśniało	zajaśnieliby by zajaśnieli	zajaśniałyby by zajaśniały

bezosobnik: zajaśniano by

bezokolicznik: zajaśnieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zajaśniawszy

gerundium: zajaśnienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zajaśnienie	zajaśnienia
D.	zajaśnienia	zajaśnień
C.	zajaśnieniu	zajaśnieniom
B.	zajaśnienie	zajaśnienia
N.	zajaśnieniem	zajaśnieniami
Ms.	zajaśnieniu	zajaśnieniach
W.	zajaśnienie	zajaśnienia

odpowiednik aspektowy: jaśnieć

Pochodzenie

Zob. jasny

1. blaskiem

Definicja

wydać jasne światło, świecąc samodzielnie lub odbijając blask czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Połączenia

słońce, światło zajaśniało

Cytaty

	Znakiem rozpoczęcia Święta Kultury Łemkowskiej jest rozpalenie Watry – ogniska pasterskiego, w świetle którego w miniony weekend świętowali i bawili się Łemkowie. [...] W niedzielę rytualne ognisko zgasło, by zajaśnieć nowym ogniem za rok. źródło: NKJP: (ANI): Pojednania zabrzmiał dzwon, Gazeta Krakowska, 2007-07-24
	Deszcz ustał, a chmury z błyskawicami i gromem odpłynęły na wschód. Nad kościelną wieżą miasteczka zajaśniał pierwszy promień słońca. źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996
	Dwór zajaśniał dziesiątkami świateł, które łamią się i grają ogniami na kryształach kandelabrów i brylantach pań. źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Requiem dla ziemiaństwa, 2005
	Na zakończenie uroczystości niebo nad Skwerem Kościuszki zajaśniało od fajerwerków. źródło: NKJP: Adam Suska: Gwiazdy na „Darze“, Dziennik Bałtycki, 1999-09-24
	Surowe mury kaplicy zajaśniały blaskiem świec przyniesionych przez kilkudziesięciu uczestników pasterki. źródło: NKJP: Betlejem witebskie, Dziennik Polski, 2001-12-27

Składnia

	+	zajaśnieć	+	(CZYM)
	+	zajaśnieć	+	(od CZEGO)

2. na tle

Definicja

odróżnić się jasnym kolorem od tła

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zaświecić się

Cytaty

	Obłe skłony porośnięte są trawą, czasem zajaśnieje jakaś wapienna skałka, czasem jakiś niewielki próg skalny zagrodzi drogę, ale łatwo można się po nim zsunąć i znów znajdujemy się na wygodnej półce, więc następny próg, bo już mgła się rozwiała i widać w dole szałasy w Dolinie Małej Łąki [...]. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach : wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979
	Zafurkotały żagle przy kolejnym zwrocie, obok przystani zajaśniał mały żagiel, jak złożona na ukos serwetka. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998
	Gdy we mgle, 100 metrów przed nimi, zajaśniała biała koszulka Włocha, wiadomo było, że [...] nie wygra. źródło: NKJP: Radosław Leniarski: Kolarstwo: Tour de France, Gazeta Wyborcza, 1994-07-14
	Zamiast grobu ujrzała ciemną czeluść i sterty rozkopanej ziemi pomieszanej z piaskiem. [...] Kobieta pochyliła się, gdyż nagle coś zajaśniało pod jej nogami. Ujrzała małą, kamienną głowę aniołka wieńczącego przedtem stelę grobową. źródło: NKJP: Gabriela Danielewicz: Głowa aniołka, Dziennik Bałtycki, 1998-10-30

Składnia

zajaśnieć

(GDZIE)

3. radością

Definicja

książk.

wyrazić pozytywne uczucia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

uśmiech zajaśniał; radość zajaśniała
zajaśnieć uśmiechem
zajaśnieć na twarzy
zajaśnieć jak słońce

Cytaty

	Twarz wpierw mu się nastroszyła i sposępniała, by zaraz zajaśnieć i zakwitnąć szerokim dziecinnym uśmiechem... Wysoko w niebiesiech unosił się balon. źródło: NKJP: Robert Urbański; Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009
	Wyszła do drugiego pokoju i przyniosła wypchaną papierową torbę. Wysypała z niej na stół stos złotych dziesięciorublówek. - Skąd to? - zapytał ojciec i uśmiech pełen radosnego zdziwienia zajaśniał mu na twarzy. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958
	Ty?! - trudno byłoby rzec, co zajaśniało bardziej na twarzy Aleksandra, radość czy zdziwienie. źródło: NKJP: Tomasz Piątek: Błogosławiony wiek, 2006
	Twarz Królowej znowu zajaśniała uśmiechem. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Podróż do krainy om Opowieść hipotetyczna, 1974

Składnia

	+	zajaśnieć	+	(CZYM)
	+	zajaśnieć	+	(na CZYM)

4. urodą

Definicja

książk.

wyróżnić się czymś w sposób pozytywny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

zajaśnieć blaskiem czegoś

Cytaty

	Zbierali pieniądze, robili cegiełki, zorganizowali dzień dialogu kulturowego, by święty wizerunek wypiękniał, i tak się też stało. Chcą, aby niedługo pierwotną urodą zajaśniał cały chyrowski ikonostas. źródło: NKJP: Piotr Subik: Łąki pełne aniołów, Dziennik Polski, 2005-05-07
	Twórczość Juliusza Słowackiego już stawała do startu, a w toku jej znaleźli Polacy w poemacie satyrycznym Beniowski nieznane dotąd cuda i piękności polszczyzny, którymi zajaśniała cała twórczość tego poety. źródło: NKJP: Stanisław Wasylewski: Życie polskie w XIX wieku, 2008
	[...] na naszych ekranach to widowisko muzyczne zajaśniało wszystkimi doskonałościami realizacji kinowej. Świetne nagranie dźwiękowe, bardzo dobre głosy wykonawców piosenek, wspaniałe kolorystycznie zdjęcia i porywająca choreografia oraz nowatorska muzyka. źródło: NKJP: Długie włosy, Dziennik Polski, 2000-11-02
	Ożyły cmentarze i żalniki, jak na te miejsca wiecznego spoczynku mówili jeszcze przed stu laty Kresowiacy. Zimne płyty grobowców, zwykłe, skromne, często zapomniane groby zajaśniały historią naszych rodzin, znajomych, przyjaciół, naszej Polski. źródło: NKJP: Piotr Proszowski: Dni Pamięci świętych i zmarłych, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska”, 2005-11-03

Składnia

zajaśnieć

(CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 30.06.2016