Chronologizacja
Pochodzenie
węg. szállás
1. drewniany
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | budowla |
Połączenia
- góralski, pasterski, tatrzański; drewniany, kamienny; stary, zabytkowy; opuszczony szałas
- szałas spalił się, spłonął
- budować, postawić, spalić, wybudować, zbudować szałas
- mieszkać w szałasie
Cytaty
|
Zwłaszcza szałasy budowano tak, że dach stanowił w nich najważniejszy element architektoniczny, a jednocześnie jego wysokość i stromość wynikały z potrzeb przeciwdziałania uderzeniom wiatru i naporowi śniegu. źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 2002 |
|
|
Zsiadł, pewnym krokiem udał się do pasterskiego szałasu, skąd po chwili wyłonił się z wielkim pękiem suchych ziół. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
|
|
Trzeba się śpieszyć. Kierownik wysyła do przodu W. Gąsienicę Roja i kilku młodych ratowników wraz z lekarzem, J. Janczym, a sam wolnym tempem idzie starą ścieżką wyprowadzającą na Halę pod Mnichem, w miejsce, gdzie dawniej stał szałas. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1999 |
|
|
Wychodzimy na polanę Nową Roztokę, z zabytkowym szałasem z XIX wieku. Był tu kiedyś ośrodek pasterstwa bydła. źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Zakopane i Tatry: przewodnik, 1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szałas |
szałasy |
|
| D. | szałasu |
szałasów |
|
| C. | szałasowi |
szałasom |
|
| B. | szałas |
szałasy |
|
| N. | szałasem |
szałasami |
|
| Ms. | szałasie |
szałasach |
|
| W. | szałasie |
szałasy |
2. z gałęzi
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | schronienie |
Połączenia
- prowizoryczny szałas
- zbudować szałas
- schronić się, siedzieć w szałasie
Cytaty
|
- Słuchaj, na wyspie będzie fajnie, zobaczysz! Zbudujemy szałas, wiesz? Taki prawdziwy, z gałęzi. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990 |
|
|
Jedynie dla Nataszy zbudowali z gałęzi tak zwany przez krajowców elbelen lub hałtam. Był to szałas o jednej tylko pochylonej ściance, która trochę osłaniała przed deszczem i wiatrem. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1996 |
|
|
Młodzi małżonkowie, jak i reszta plemienia, zamieszkali na zimowisku w stożkowatym tipi, szałasie z żerdzi pokrytych skórami bizonów albo jeleni, które osłaniały przed chłodem i opadami. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szałas |
szałasy |
|
| D. | szałasu |
szałasów |
|
| C. | szałasowi |
szałasom |
|
| B. | szałas |
szałasy |
|
| N. | szałasem |
szałasami |
|
| Ms. | szałasie |
szałasach |
|
| W. | szałasie |
szałasy |