Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *truti, *trovǫ 'zużywać, jeść; truć'
1. człowieka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | zabijać |
Połączenia
- truć insekty, ludzi, psy, szczury, zwierzęta
- truć cyjankiem, gazem, jadem, tlenkiem węgla
Cytaty
Złodzieje robili nocne najazdy na śląskie wioski, wyciągali bramy z zawiasów, truli psy. źródło: NKJP: Kluski i rolada w sosie hiphopowym, Nowa Trybuna Opolska, 2006 |
|
Mieszkańcy doliczyli się już 20 ofiar tajemniczej choroby. Są pewni, że na osiedlu ktoś truje zwierzęta. źródło: NKJP: Alicja Bogiel: Mordercza choroba, Gazeta Lubuska, 2005 |
|
Przyszła wiadomość, że w Oświęcimiu od wiosny tego roku trują więźniów gazem. Cyklon B, tak się ten gaz nazywa. Trują masowo. Tak podaje Londyn w polskim programie. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978 |
|
Tak to było... - zasępił się markiz. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
truję |
trujemy |
|||
2 os. |
trujesz |
trujecie |
|||
3 os. |
truje |
trują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
trułem +(e)m truł |
trułam +(e)m truła |
trułom +(e)m truło |
truliśmy +(e)śmy truli |
trułyśmy +(e)śmy truły |
2 os. |
trułeś +(e)ś truł |
trułaś +(e)ś truła |
trułoś +(e)ś truło |
truliście +(e)ście truli |
trułyście +(e)ście truły |
3 os. |
truł |
truła |
truło |
truli |
truły |
bezosobnik: truto
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę truł będę truć |
będę truła będę truć |
będę truło będę truć |
będziemy truli będziemy truć |
będziemy truły będziemy truć |
2 os. |
będziesz truł będziesz truć |
będziesz truła będziesz truć |
będziesz truło będziesz truć |
będziecie truli będziecie truć |
będziecie truły będziecie truć |
3 os. |
będzie truł będzie truć |
będzie truła będzie truć |
będzie truło będzie truć |
będą truli będą truć |
będą truły będą truć |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
trujmy |
|
2 os. |
truj |
trujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
trułbym bym truł |
trułabym bym truła |
trułobym bym truło |
trulibyśmy byśmy truli |
trułybyśmy byśmy truły |
2 os. |
trułbyś byś truł |
trułabyś byś truła |
trułobyś byś truło |
trulibyście byście truli |
trułybyście byście truły |
3 os. |
trułby by truł |
trułaby by truła |
trułoby by truło |
truliby by truli |
trułyby by truły |
bezosobnik: truto by
bezokolicznik: truć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
trując
gerundium: trucie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | trucie |
trucia |
D. | trucia |
truć |
C. | truciu |
truciom |
B. | trucie |
trucia |
N. | truciem |
truciami |
Ms. | truciu |
truciach |
W. | trucie |
trucia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: trujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | trujący |
trujący |
trujący |
trujące |
trująca |
D. | trującego |
trującego |
trującego |
trującego |
trującej |
C. | trującemu |
trującemu |
trującemu |
trującemu |
trującej |
B. | trującego |
trującego |
trujący |
trujące |
trującą |
N. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
trującą |
Ms. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
trującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | trujący |
trujący |
trujące |
trujące |
D. | trujących |
trujących |
trujących |
trujących |
C. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
B. | trujących |
trujących |
trujących |
trujące |
N. | trującymi |
trującymi |
trującymi |
trującymi |
Ms. | trujących |
trujących |
trujących |
trujących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: truty
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | truty |
truty |
truty |
trute |
truta |
D. | trutego |
trutego |
trutego |
trutego |
trutej |
C. | trutemu |
trutemu |
trutemu |
trutemu |
trutej |
B. | trutego |
trutego |
truty |
trute |
trutą |
N. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
trutą |
Ms. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
trutej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | truci |
truci |
trute |
trute |
D. | trutych |
trutych |
trutych |
trutych |
C. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
B. | trutych |
trutych |
trutych |
trute |
N. | trutymi |
trutymi |
trutymi |
trutymi |
Ms. | trutych |
trutych |
trutych |
trutych |
Składnia
Rzosobowy | + | truć | + |
KOGO/CO +
(CZYM)
|
2. środowisko
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ochrona i zanieczyszczenie środowiska
Relacje znaczeniowe
synonimy: | zatruwać | |
hiperonimy: | zanieczyszczać |
Połączenia
- elektrownia, fabryka, huta, zakład przemysłowy truje
- truć glebę, jeziora, miasto, planetę, powietrze, rzeki, środowisko, Wisłę, wodę, ziemię
- truć dymem, gazami, oparami, środkami chemicznymi
- truć bezkarnie
Cytaty
Kiedy zadecydowano, że na Brooklynie, na Long Island, blisko dzielnicy powstanie elektrownia, która być może będzie truła środowisko, Polacy chodzili oburzeni. źródło: NKJP: Ewa Winnicka: Wyrwać się z azbestu, Polityka, 2001-08-11 |
|
Po zamknięciu zakładów przemysłowych, które truły środowisko w naszym regionie, bociany coraz częściej do nas przylatują. źródło: NKJP: Gniazdo bocianie stoi w Lubominie, Gazeta Wrocławska, 1999-16-09 |
|
Od kiedy Nowa Huta mniej truje, do puszczy wraca życie. źródło: NKJP: Agnieszka Wróblewska, Gazeta Wyborcza, 1996-11-08 |
|
- Dość trucia gleby, wody i powietrza, dość zatruwania naszych dzieci - powiedzieli mieszkańcy sąsiadujących z zakładem wsi i zaczęli konkretnie działać. źródło: NKJP: „Ekolog Roku” pod pręgierzem, Dziennik Polski, 2001-07-17 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
truję |
trujemy |
|||
2 os. |
trujesz |
trujecie |
|||
3 os. |
truje |
trują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
trułem +(e)m truł |
trułam +(e)m truła |
trułom +(e)m truło |
truliśmy +(e)śmy truli |
trułyśmy +(e)śmy truły |
2 os. |
trułeś +(e)ś truł |
trułaś +(e)ś truła |
trułoś +(e)ś truło |
truliście +(e)ście truli |
trułyście +(e)ście truły |
3 os. |
truł |
truła |
truło |
truli |
truły |
bezosobnik: truto
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę truł będę truć |
będę truła będę truć |
będę truło będę truć |
będziemy truli będziemy truć |
będziemy truły będziemy truć |
2 os. |
będziesz truł będziesz truć |
będziesz truła będziesz truć |
będziesz truło będziesz truć |
będziecie truli będziecie truć |
będziecie truły będziecie truć |
3 os. |
będzie truł będzie truć |
będzie truła będzie truć |
będzie truło będzie truć |
będą truli będą truć |
będą truły będą truć |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
trujmy |
|
2 os. |
truj |
trujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
trułbym bym truł |
trułabym bym truła |
trułobym bym truło |
trulibyśmy byśmy truli |
trułybyśmy byśmy truły |
2 os. |
trułbyś byś truł |
trułabyś byś truła |
trułobyś byś truło |
trulibyście byście truli |
trułybyście byście truły |
3 os. |
trułby by truł |
trułaby by truła |
trułoby by truło |
truliby by truli |
trułyby by truły |
bezosobnik: truto by
bezokolicznik: truć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
trując
gerundium: trucie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | trucie |
trucia |
D. | trucia |
truć |
C. | truciu |
truciom |
B. | trucie |
trucia |
N. | truciem |
truciami |
Ms. | truciu |
truciach |
W. | trucie |
trucia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: trujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | trujący |
trujący |
trujący |
trujące |
trująca |
D. | trującego |
trującego |
trującego |
trującego |
trującej |
C. | trującemu |
trującemu |
trującemu |
trującemu |
trującej |
B. | trującego |
trującego |
trujący |
trujące |
trującą |
N. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
trującą |
Ms. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
trującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | trujący |
trujący |
trujące |
trujące |
D. | trujących |
trujących |
trujących |
trujących |
C. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
B. | trujących |
trujących |
trujących |
trujące |
N. | trującymi |
trującymi |
trującymi |
trującymi |
Ms. | trujących |
trujących |
trujących |
trujących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: truty
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | truty |
truty |
truty |
trute |
truta |
D. | trutego |
trutego |
trutego |
trutego |
trutej |
C. | trutemu |
trutemu |
trutemu |
trutemu |
trutej |
B. | trutego |
trutego |
truty |
trute |
trutą |
N. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
trutą |
Ms. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
trutej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | truci |
truci |
trute |
trute |
D. | trutych |
trutych |
trutych |
trutych |
C. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
B. | trutych |
trutych |
trutych |
trute |
N. | trutymi |
trutymi |
trutymi |
trutymi |
Ms. | trutych |
trutych |
trutych |
trutych |
odpowiednik aspektowy: zatruć
Składnia
+ | truć | + |
CO +
(CZYM)
|
3. dymem papierosowym
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
Połączenia
- alkohol truje; papierosy trują
- truć dziecko, organizm
- truć chemią, dymem papierosowym, tabletkami
Cytaty
Jak wiadomo chemia truje, ale jednocześnie leczy i zabezpiecza. źródło: NKJP: Wykorzystywać i chronić, Dziennik Polski, 2001-06-16 |
|
W końcu nawet najczystszy alkohol też truje, jeśli się go pije za dużo. Co drugi mężczyzna w Rosji umiera wskutek schorzenia organów wewnętrznych, zniszczonych przez alkohol - twierdzą lekarze. źródło: NKJP: „Nacjonalnyj napitok”, Dziennik Polski, 2000-09-01 |
|
- Trują nas, tak że oddychać nie można. Bolą głowy, dzieci mdleją! Jak tylko w fabryce kończą produkcję żeliwa, z kominów wydobywają się chmury smrodliwego pyłu - bulwersują się mieszkańcy Białogonu. źródło: NKJP: (pac): Wystarczy skarga tylko jednego mieszkańca, Echo Dnia, 2004-08-28 |
|
Gdyby go widzieli jego kochający rodzice, którzy jeszcze niedawno mówili: nie trujcie nam Tomka dymem papierosowym. źródło: NKJP: Krzysztof Varga: Chłopaki nie płaczą, 1996 |
|
Wizyta u lekarza z moim cudownie uleczonym nadciśnieniem. Siwiutka pani doktor pociesza, że do dwudziestego tygodnia ciąży nie będę musiała truć dziecka tabletkami nasercowymi. źródło: KWSJP: Manuela Gretkowska: Polka, 2001 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
truję |
trujemy |
|||
2 os. |
trujesz |
trujecie |
|||
3 os. |
truje |
trują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
trułem +(e)m truł |
trułam +(e)m truła |
trułom +(e)m truło |
truliśmy +(e)śmy truli |
trułyśmy +(e)śmy truły |
2 os. |
trułeś +(e)ś truł |
trułaś +(e)ś truła |
trułoś +(e)ś truło |
truliście +(e)ście truli |
trułyście +(e)ście truły |
3 os. |
truł |
truła |
truło |
truli |
truły |
bezosobnik: truto
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę truł będę truć |
będę truła będę truć |
będę truło będę truć |
będziemy truli będziemy truć |
będziemy truły będziemy truć |
2 os. |
będziesz truł będziesz truć |
będziesz truła będziesz truć |
będziesz truło będziesz truć |
będziecie truli będziecie truć |
będziecie truły będziecie truć |
3 os. |
będzie truł będzie truć |
będzie truła będzie truć |
będzie truło będzie truć |
będą truli będą truć |
będą truły będą truć |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
trujmy |
|
2 os. |
truj |
trujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
trułbym bym truł |
trułabym bym truła |
trułobym bym truło |
trulibyśmy byśmy truli |
trułybyśmy byśmy truły |
2 os. |
trułbyś byś truł |
trułabyś byś truła |
trułobyś byś truło |
trulibyście byście truli |
trułybyście byście truły |
3 os. |
trułby by truł |
trułaby by truła |
trułoby by truło |
truliby by truli |
trułyby by truły |
bezosobnik: truto by
bezokolicznik: truć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
trując
gerundium: trucie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | trucie |
trucia |
D. | trucia |
truć |
C. | truciu |
truciom |
B. | trucie |
trucia |
N. | truciem |
truciami |
Ms. | truciu |
truciach |
W. | trucie |
trucia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: trujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | trujący |
trujący |
trujący |
trujące |
trująca |
D. | trującego |
trującego |
trującego |
trującego |
trującej |
C. | trującemu |
trującemu |
trującemu |
trującemu |
trującej |
B. | trującego |
trującego |
trujący |
trujące |
trującą |
N. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
trującą |
Ms. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
trującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | trujący |
trujący |
trujące |
trujące |
D. | trujących |
trujących |
trujących |
trujących |
C. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
B. | trujących |
trujących |
trujących |
trujące |
N. | trującymi |
trującymi |
trującymi |
trującymi |
Ms. | trujących |
trujących |
trujących |
trujących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: truty
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | truty |
truty |
truty |
trute |
truta |
D. | trutego |
trutego |
trutego |
trutego |
trutej |
C. | trutemu |
trutemu |
trutemu |
trutemu |
trutej |
B. | trutego |
trutego |
truty |
trute |
trutą |
N. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
trutą |
Ms. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
trutej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | truci |
truci |
trute |
trute |
D. | trutych |
trutych |
trutych |
trutych |
C. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
B. | trutych |
trutych |
trutych |
trute |
N. | trutymi |
trutymi |
trutymi |
trutymi |
Ms. | trutych |
trutych |
trutych |
trutych |
Składnia
+ | truć | + |
KOGO +
(CZYM)
|
4. natrętnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Relacje znaczeniowe
synonimy: | przytruwać | |
hiperonimy: | męczyć, mówić |
Połączenia
- rodzice trują
Cytaty
- Co mi tu ojciec truje ! - powiedział Reniek. - Będę nosił długie włosy, póki mnie do woja nie wezmą. Jak wezmą, to sami zetną. źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Cudowna melina, 1989 |
|
„Kurtz, musisz się zdecydować” - ciągle mi wtedy truli. źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion..., 1999 |
|
Nie zostawią cię samej. To przecież one trują ci od roku: przyjedź tutaj, rzuć tę swoją dziurę... źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Nic, 2005 |
|
Znowu będziesz truła, że za późno wracam. źródło: NKJP: Adam Strączek: Wyznanie lekarza-łapownika, 1995 |
|
Wracamy do pokoju. A oni znów trują o muzyce. źródło: KWSJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1976 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
truję |
trujemy |
|||
2 os. |
trujesz |
trujecie |
|||
3 os. |
truje |
trują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
trułem +(e)m truł |
trułam +(e)m truła |
trułom +(e)m truło |
truliśmy +(e)śmy truli |
trułyśmy +(e)śmy truły |
2 os. |
trułeś +(e)ś truł |
trułaś +(e)ś truła |
trułoś +(e)ś truło |
truliście +(e)ście truli |
trułyście +(e)ście truły |
3 os. |
truł |
truła |
truło |
truli |
truły |
bezosobnik: truto
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę truł będę truć |
będę truła będę truć |
będę truło będę truć |
będziemy truli będziemy truć |
będziemy truły będziemy truć |
2 os. |
będziesz truł będziesz truć |
będziesz truła będziesz truć |
będziesz truło będziesz truć |
będziecie truli będziecie truć |
będziecie truły będziecie truć |
3 os. |
będzie truł będzie truć |
będzie truła będzie truć |
będzie truło będzie truć |
będą truli będą truć |
będą truły będą truć |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
trujmy |
|
2 os. |
truj |
trujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
trułbym bym truł |
trułabym bym truła |
trułobym bym truło |
trulibyśmy byśmy truli |
trułybyśmy byśmy truły |
2 os. |
trułbyś byś truł |
trułabyś byś truła |
trułobyś byś truło |
trulibyście byście truli |
trułybyście byście truły |
3 os. |
trułby by truł |
trułaby by truła |
trułoby by truło |
truliby by truli |
trułyby by truły |
bezosobnik: truto by
bezokolicznik: truć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
trując
gerundium: trucie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | trucie |
trucia |
D. | trucia |
truć |
C. | truciu |
truciom |
B. | trucie |
trucia |
N. | truciem |
truciami |
Ms. | truciu |
truciach |
W. | trucie |
trucia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: trujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | trujący |
trujący |
trujący |
trujące |
trująca |
D. | trującego |
trującego |
trującego |
trującego |
trującej |
C. | trującemu |
trującemu |
trującemu |
trującemu |
trującej |
B. | trującego |
trującego |
trujący |
trujące |
trującą |
N. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
trującą |
Ms. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
trującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | trujący |
trujący |
trujące |
trujące |
D. | trujących |
trujących |
trujących |
trujących |
C. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
B. | trujących |
trujących |
trujących |
trujące |
N. | trującymi |
trującymi |
trującymi |
trującymi |
Ms. | trujących |
trujących |
trujących |
trujących |
Składnia
Rzosobowy | + | truć | + |
KOMU
|
Rzosobowy | + | truć | + |
MOWA WPROST +
(KOMU)
|
Rzosobowy | + | truć | + |
(KOMU) +
że ZDANIE
|
Rzosobowy | + | truć | + |
(KOMU) +
o CZYM
|
5. umysły
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
synonimy: | przytruwać, zatruwać | |
hiperonimy: | szkodzić |
Połączenia
- truć atmosferę, duszę, umysły, życie; młodzież, społeczeństwo
Cytaty
Mam taki ładny aforyzm Romain Rollanda: „Fałsz truje tego, kto go używa, zanim pokona tego, przeciwko komu go użyto”. Chciałbym, żeby to się sprawdziło. źródło: NKJP: Nie zostawimy O[...] w biedzie, Gazeta Wyborcza, 1996-02-05 |
|
Klan wychodzi na ulice głosząc rasistowskie poglądy, otwiera specjalne linie telefonów, truje umysły w imię wolności słowa. źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Posłuchaj, białasie, Gazeta Wyborcza, 1996-07-19 |
|
Felietonów świątecznych to już się prawie w pismach nie spotyka. Ta praktyka ginie. Felieton świąteczny - to znaczy proza przyjemna, dowcipna [...], korespondująca ze specjalnym nastrojem czytelnika, nie trująca go, ale i nie schlebiająca mu... źródło: KWSJP: Stefan Otwinowski: Pamiątki i herezje, 1968 |
|
Gryzie go zawiść, która wyłazi prędzej czy później, cichcem i bokiem, tędy czy owędy, tak czy inaczej, mniej lub więcej. Paczy ona i truje jego stosunki z artystą. źródło: KWSJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975 |
|
- Czy prawda to, że ona otruła wuja Ottona? - zapytała Rycheza [...]. - Nie, nie otruła. Ale duszę jego truła. Truła długie lata. Świadomie truła. źródło: KWSJP: Teodor Parnicki: Srebrne orły. Powieść historyczna, 1945 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
truję |
trujemy |
|||
2 os. |
trujesz |
trujecie |
|||
3 os. |
truje |
trują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
trułem +(e)m truł |
trułam +(e)m truła |
trułom +(e)m truło |
truliśmy +(e)śmy truli |
trułyśmy +(e)śmy truły |
2 os. |
trułeś +(e)ś truł |
trułaś +(e)ś truła |
trułoś +(e)ś truło |
truliście +(e)ście truli |
trułyście +(e)ście truły |
3 os. |
truł |
truła |
truło |
truli |
truły |
bezosobnik: truto
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę truł będę truć |
będę truła będę truć |
będę truło będę truć |
będziemy truli będziemy truć |
będziemy truły będziemy truć |
2 os. |
będziesz truł będziesz truć |
będziesz truła będziesz truć |
będziesz truło będziesz truć |
będziecie truli będziecie truć |
będziecie truły będziecie truć |
3 os. |
będzie truł będzie truć |
będzie truła będzie truć |
będzie truło będzie truć |
będą truli będą truć |
będą truły będą truć |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
trujmy |
|
2 os. |
truj |
trujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
trułbym bym truł |
trułabym bym truła |
trułobym bym truło |
trulibyśmy byśmy truli |
trułybyśmy byśmy truły |
2 os. |
trułbyś byś truł |
trułabyś byś truła |
trułobyś byś truło |
trulibyście byście truli |
trułybyście byście truły |
3 os. |
trułby by truł |
trułaby by truła |
trułoby by truło |
truliby by truli |
trułyby by truły |
bezosobnik: truto by
bezokolicznik: truć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
trując
gerundium: trucie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | trucie |
trucia |
D. | trucia |
truć |
C. | truciu |
truciom |
B. | trucie |
trucia |
N. | truciem |
truciami |
Ms. | truciu |
truciach |
W. | trucie |
trucia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: trujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | trujący |
trujący |
trujący |
trujące |
trująca |
D. | trującego |
trującego |
trującego |
trującego |
trującej |
C. | trującemu |
trującemu |
trującemu |
trującemu |
trującej |
B. | trującego |
trującego |
trujący |
trujące |
trującą |
N. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
trującą |
Ms. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
trującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | trujący |
trujący |
trujące |
trujące |
D. | trujących |
trujących |
trujących |
trujących |
C. | trującym |
trującym |
trującym |
trującym |
B. | trujących |
trujących |
trujących |
trujące |
N. | trującymi |
trującymi |
trującymi |
trującymi |
Ms. | trujących |
trujących |
trujących |
trujących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: truty
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | truty |
truty |
truty |
trute |
truta |
D. | trutego |
trutego |
trutego |
trutego |
trutej |
C. | trutemu |
trutemu |
trutemu |
trutemu |
trutej |
B. | trutego |
trutego |
truty |
trute |
trutą |
N. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
trutą |
Ms. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
trutej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | truci |
truci |
trute |
trute |
D. | trutych |
trutych |
trutych |
trutych |
C. | trutym |
trutym |
trutym |
trutym |
B. | trutych |
trutych |
trutych |
trute |
N. | trutymi |
trutymi |
trutymi |
trutymi |
Ms. | trutych |
trutych |
trutych |
trutych |
odpowiednik aspektowy: zatruć
Składnia
+ | truć | + |
KOGO/CO
|