Chronologizacja
Pochodzenie
1.a naczynie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki
Połączenia
- kryształowy, srebrny, szklany; rżnięty; baniasty, pękaty, smukły, wąski, wysoki; duży, mały, spory; pełny, pusty; brudny, niedomyty; oszroniony; potłuczony kieliszek
- kieliszek do koniaku, do likieru, do szampana, do wina, do wódki
- kieliszek z alkoholem, z koniakiem, z szampanem, z winem, z wódką
- kieliszek po winie, po wódce; kieliszek w ręce, w ręku
- kieliszki i butelki, kieliszki i filiżanki, kieliszki i szklanki
- brzeg, krawędź, dno, nóżka; kształt; brzęk kieliszka
- nóżka od kieliszka
- taca z kieliszkami
- koniak w kieliszkach
- kieliszek stoi, stanął (przed kimś); kieliszki krążą
- wyjąć, przynieść/przynosić, podać/podawać; postawić, stawiać; ustawić/ustawiać; wziąć/brać; nalać/nalewać, napełnić/napełniać; trzymać; unieść/unosić; podnieść/podnosić (do ust, w górę); wznieść/wznosić; przechylić, wychylić; opróżnić/opróżniać; odstawić/odstawiać; rozbić kieliszek; tłuc kieliszki
- kręcić; pić; trącić, stuknąć kieliszkiem
- nalać/nalewać do kieliszka; rozlać/rozlewać do kieliszków; pociągnąć/pociągać, sączyć z kieliszka
- sięgnąć/sięgać po kieliszek; stuknąć w kieliszek
- podać coś w kieliszkach
Cytaty
|
Wręczyłem gospodarzowi wiśniówkę w prezencie. Wyciągnął z kredensu kieliszki, usiedliśmy za stołem. źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002 |
|
|
Rozlał do kieliszków resztkę wina z butelki. źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Nic, 2005 |
|
|
Postawiła przed Beatą kieliszek na cienkiej nóżce. W lodówce odkryła butelkę rieslinga, w sam raz na parny, letni wieczór. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
|
|
Znowu sięgamy po kieliszki, wznosimy toast: przeciwko, tylko nie pijcie za zdrowie gospodyni, prosi Madame. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kieliszek |
kieliszki |
|
| D. | kieliszka |
kieliszków |
|
| C. | kieliszkowi |
kieliszkom |
|
| B. | kieliszek |
kieliszki |
|
| N. | kieliszkiem |
kieliszkami |
|
| Ms. | kieliszku |
kieliszkach |
|
| W. | kieliszku |
kieliszki |
1.b zawartość
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | kielich, kieliszeczek, kielonek |
Połączenia
- pierwszy, drugi, ostatni; kolejny, następny, nowy; symboliczny, niedopity, wypity kieliszek
- jeden kieliszek; dwa, trzy, ... kieliszki
- kieliszek alkoholu, araku, brandy, burgunda, czegoś mocniejszego, jałowcówki, koniaku, likieru, rumu, samogonu, spirytusu, szampana, śliwowicy, wina, wódki
- połowa kieliszka
- pociąg do kieliszka
- postawić, stawiać; zamówić, zaproponować; łyknąć, wypić, strzelić sobie; dolać kieliszek
- częstować; popić kieliszkiem
- wypić/wypijać po kieliszku; umoczyć usta w kieliszku
Cytaty
|
Zalewam połową kieliszka białego wina, gotuję przez chwilę na dużym ogniu, żeby składniki się dobrze połączyły, i zalewam wodą, w której gotowałem szparagi [...]. źródło: NKJP: Wiosna kucharza, czyli szparagi, Gazeta Wyborcza, 1997-05-23 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kieliszek |
kieliszki |
|
| D. | kieliszka |
kieliszków |
|
| C. | kieliszkowi |
kieliszkom |
|
| B. | kieliszek |
kieliszki |
|
| N. | kieliszkiem |
kieliszkami |
|
| Ms. | kieliszku |
kieliszkach |
|
| W. | kieliszku |
kieliszki |
Składnia
|
+ | kieliszek | + |
(CZEGO)
|
1.c wypity
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki
Połączenia
- jazda po kieliszku
- być; jechać, prowadzić, siadać za kierownicą po kieliszku, po iluś kieliszkach
Cytaty
|
Za jazdę po kieliszku i spowodowanie wypadku kierowca fiata 126p odpowie przed wadowickim sądem. źródło: NKJP: (MPA): Ucieczka po piwie, Dziennik Polski, 2002-08-06 |
|
|
Pod koniec lat 80. [...] działał w opozycyjnych organizacjach studenckich we Lwowie, ale w prywatnych rozmowach po kieliszku przyznawał, że przez cały ten czas współpracował z KGB, bo „zawsze chciał być po stronie silniejszych”. źródło: NKJP: Marcin Wojciechowski: Pomarańczowy majdan, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kieliszek |
kieliszki |
|
| D. | kieliszka |
kieliszków |
|
| C. | kieliszkowi |
kieliszkom |
|
| B. | kieliszek |
kieliszki |
|
| N. | kieliszkiem |
kieliszkami |
|
| Ms. | kieliszku |
kieliszkach |
|
| W. | kieliszku |
kieliszki |
2. do jajek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | naczynie |
Połączenia
- kieliszek do jajek
- kieliszek na jajko
Cytaty
|
Było to jednak niewyobrażalnie daleko, w innej historyjce, a stół, od którego w końcu przecież musieli wstać, teraz już nawet nie istniał. Przepadł razem z pustymi skorupkami w kieliszkach do jajek, razem z dzbankiem do kawy i maselniczką. źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Skaza, 2006 |
|
|
5 zł kosztuje ceramiczny kieliszek na jajko na miękko - w kształcie świnki lub innych zwierzątek. źródło: NKJP: (MM), Mamie piernik, dziecku pluszaka, Dziennik Polski, 2001-05-26 |
|
|
Spójrzmy więc, co połyka na śniadanie w swej londyńskiej rezydencji: dwie filiżanki mocnej czarnej kawy, [...] , jedno jajko na miękko (gotowane trzy minuty i 20 sekund) w granatowym kieliszku ze złotym obrąbkiem (jajko musi mieć brązową cętkowaną skorupkę, znoszą takie kury rasy francuskiej [...] źródło: NKJP: Jacek Szczerba, Gazeta Wyborcza, 1995-08-11 |
|
|
Jajko umieszcza się w kieliszku, a następnie w czubek skorupki delikatnie stuka łyżeczką. Następnie podważa się nadtłuczoną część, odkłada ją na bok i przystępuje do wybierania zawartości źródło: Internet: savoir-vivre.com.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kieliszek |
kieliszki |
|
| D. | kieliszka |
kieliszków |
|
| C. | kieliszkowi |
kieliszkom |
|
| B. | kieliszek |
kieliszki |
|
| N. | kieliszkiem |
kieliszkami |
|
| Ms. | kieliszku |
kieliszkach |
|
| W. | kieliszku |
kieliszki |