Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *načinьje 'narzędzia, przybory'
Zob. czynić
1. pojemnik
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | pojemnik |
Połączenia
- litrowe; blaszane, ceramiczne, cynowe, drewniane, fajansowe, gliniane, kamienne, kamionkowe, kryształowe, metalowe, miedziane, mosiężne, plastikowe, porcelanowe, srebrne, szklane, złote, żelazne; nierdzewne, żaroodporne; kuliste, płaskie, płytkie; duże, małe, niewielkie, wielkie; ozdobne; brudne, mokre; dodatkowe, oddzielne, osobne; nowe, stare, tradycyjne; starodawne, staroświeckie; średniowieczne, zabytkowe; gorące; otwarte, zamknięte; pełne, puste; cenne, kosztowne; ładne, piękne; odpowiednie, specjalne, użyteczne; cudowne, święte; uszkodzone naczynie; identyczne, inne; rozmaite, różne; jednorazowe, wspólne; wszystkie; popękane, potłuczone, rozbite, stłuczone; zabrudzone naczynia; naczynia kuchenne, stołowe; użytkowe; liturgiczne, rytualne, świątynne; grobowe; miarowe, próżniowe, zbiorcze; pełne czegoś
- naczynia jednorazowego użytku; jakiegoś typu
- naczynia i sztućce; naczynia i narzędzia, naczynia i przyrządy, naczynia i sprzęty, naczynia i urządzenia; naczynia i ozdoby, naczynia i przedmioty użytkowe; naczynia i klejnoty, naczynia i monety
- brzeg, ścianki, wnętrze; część, fragment; kształt; wielkość; kolor; ilość, liczba; rodzaj; zawartość; resztki, szczątki; nazwa naczynia; komplet, zestaw; sterta, stos; czystość; produkcja, wyrób, producent, fabryka; wypożyczalnia, zmywalnia; rekonstrukcja; szczęk naczyń
- naczynia do wody, do zapiekania, do picia; z fajansu, z gliny, z kryształu, ze stali, ze szkła z tworzyw sztucznych; z jakiegoś okresu
- naczynie na wodę
- naczynia z mlekiem; z przyprawami, z potrawami; z wodą; z darami, z kadzidłem
- naczynie w jakimś kształcie
- naczynia szczękają
- pęknięcie naczynia
- używać naczyń
- lepić, produkować, toczyć, wypalać, wyrabiać, wytwarzać; przygotować; przykryć/przykrywać, zamknąć; odstawić, postawić, ustawić/ustawiać; napełnić/napełniać, opróżnić/opróżniać, przepełnić; sprzątnąć/sprzątać, zebrać/zbierać; myć, płukać, pozmywać, suszyć, umyć, wycierać, zmyć/zmywać naczynia
- czyszczenie naczyń
- wlać, włożyć, wsypać do naczynia
- gotować; układać; przechowywać w naczyniu
- płyn do mycia naczyń
Cytaty
|
Powszechnie znanym i tanim surowcem do wyrobu naczyń stołowych były glina i drewno. Wykonywano z nich talerze, miski, łyżki, kubki i inne przedmioty codziennego użytku. źródło: NKJP: Andrzej Nazar: Cynowa zastawa, Dziennik Polski, 2003-01-22 |
|
|
Umył i wytarł naczynia. Schował talerze. Pewnie źle poukładał, Natalia zawsze lepiej wiedziała, co gdzie powinno stać. źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007 |
|
|
Wśród naczyń liturgicznych uwagę przykuwają monstrancje i relikwiarze, w tym niezwykle cenny relikwiarz Ciernia Chrystusa. źródło: NKJP: Skarby jezuitów, Dziennik Polski, 2002-09-19 |
|
|
Długa kolumna wędrowców ruszyła w drogę w ustalonym porządku. Otwierali ją Lewici, niosąc na żerdziach arkę przymierza, rozebrane części świątyni i naczynia rytualne. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści Biblijne, 1963 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | naczynie |
naczynia |
|
| D. | naczynia |
naczyń |
|
| C. | naczyniu |
naczyniom |
|
| B. | naczynie |
naczynia |
|
| N. | naczyniem |
naczyniami |
|
| Ms. | naczyniu |
naczyniach |
|
| W. | naczynie |
naczynia |
2. krwionośne
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- skórne; drobne, kruche, liczne, małe, mikroskopijne; niedrożne; poszerzone, rozszerzone, zaczopowane, zatkane naczynia; naczynia chłonne, krwionośne, limfatyczne; mózgowe, nerkowe, oponowe, płucne, szyjne; wieńcowe; tętnicze, żylne; odprowadzające; miażdżycowe
- naczynia mózgu, skóry
- budowa, stan, czynność; drożność, elastyczność, przepuszczalność; sieć, światło, ściany; rozkurcz, skurcz; angiografia, angioplastyka, badanie; choroby, miażdżyca, schorzenia; niedrożność, niewydolność naczyń
- pęknięcie naczyń
- obkurczać, rozszerzać, udrożnić/udrażniać, wzmacniać naczynia
- diagnozowanie; rozszerzenie, zablokowanie, zamykanie, zwężenie; uszkodzenie naczyń
Cytaty
|
Lekarze przypominają natomiast, że w czasie upałów rozszerzają się nam naczynia krwionośne i obniża ciśnienie - stąd skłonność do omdleń. źródło: NKJP: Upalny tydzień, Dziennik Polski, 2002-07-30 |
|
|
Heroina ma hamujący wpływ na centralny układ nerwowy. [...] Narkotyk ten rozszerza naczynia wieńcowe i mózgowe, blokuje bodźce seksualne. źródło: NKJP: (EK): Złoty strzał, Dziennik Polski, 2003-10-17 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | naczynie |
naczynia |
|
| D. | naczynia |
naczyń |
|
| C. | naczyniu |
naczyniom |
|
| B. | naczynie |
naczynia |
|
| N. | naczyniem |
naczyniami |
|
| Ms. | naczyniu |
naczyniach |
|
| W. | naczynie |
naczynia |
Składnia
|
+ | naczynie | + |
(JAKIE)
|
3. u roślin
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Cytaty
|
Błonnik to po prostu celuloza która buduje ściany komórkowe wszystkich roślin - zjadając je musisz zniszczyć tą celulozę aby dostać się do wnętrza komórek i naczyń roślin bo tylko tam są węglowodany które potrafisz trawić... źródło: NKJP: Internet |
|
|
Wystąpienie składające się z doświadczeń dotyczących osmozy, dyfuzji i transportu wody w naczyniach roślin. W trakcie pokazu wyjaśnimy, co to jest i jak zachodzi osmoza, dyfuzja, siła parcia korzeniowego i siła ssąca liści. źródło: Internet: /www.2005.festiwal.osw.pl |
|
|
Kapilarny charakter naczyń umożliwia wydajny transport wody i soli mineralnych od korzenia w kierunku liści rośliny bez nakładów energetycznych. Ściany naczyń wzmacniane są przez specjalne zgrubienia, co nie tylko nadaje im większą wytrzymałość mechaniczną, ale także umożliwia im (w pewnym stopniu) pełnienie funkcji wzmacniających względem rośliny. Zgrubienia źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | naczynie |
naczynia |
|
| D. | naczynia |
naczyń |
|
| C. | naczyniu |
naczyniom |
|
| B. | naczynie |
naczynia |
|
| N. | naczyniem |
naczyniami |
|
| Ms. | naczyniu |
naczyniach |
|
| W. | naczynie |
naczynia |