UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

apel

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

niem. Appell

z fr. appel

1. wezwanie

Definicja

publiczna wypowiedź skierowana do kogoś, zwykle do zbiorowości, z prośbą lub wezwaniem do jakiegoś działania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Połączenia

apel olimpijski, papieski, policyjny; specjalny; Wawelski, Sztokholmski; apel wzywający do czegoś
apel intelektualistów, marszałka, młodych, Ojca Świętego, organizatorów, prezydenta, prymasa
apel do mieszkańców, do młodzieży, do pracodawców, do rodaków, do rodziców, do społeczeństwa
apel o dialog, o obronę, o pojednanie, o pomoc
apel i prośba, apel i przestroga; apele i naciski, apele i ostrzeżenia, apele i petycje; apele i listy, apele i postulaty, apele i protesty, apele i rezolucje; pisma i apele
apel skutkuje czymś, wzywa do czegoś
posłuchać apelu
kierować, skierować; odczytać, ogłosić, opublikować, wydrukować, wygłosić, wystosować, zamieścić; ponowić; uchwalić, podpisać; poprzeć/popierać apel
odpowiedzieć na apel
zwrócić się z apelem

Cytaty

	Generał Gallieni, wojskowy gubernator Paryża, wygłosił apel do obywateli, ostrzegając przed nadciągającym niebezpieczeństwem i wzywając do opuszczenia stolicy. źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą. Opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003
	Günther zwlekał z przekazaniem noty fińskiej do Moskwy. Był wyraźnie zaalarmowany możliwością wystosowania przez Helsinki apelu do Francji i Wielkiej Brytanii o militarną pomoc. źródło: NKJP: Andrzej Kastory: Złowrogie sąsiedztwo. Rosyjska polityka wobec europejskich państw ościennych w latach 1939 -1940, 1997-12-03
	Prace trwały z przerwami ponad rok. Parafianie na apel proboszcza ks. Jacka Wyrowinskiego przychodzili po pracy, wycinali krzaki, wyrywali korzenie. Zaangażowali także własny sprzęt – traktory i koparki. źródło: NKJP: W. Hagedorny: Turza Wielka: Uporządkowali cmentarz ewangelicki, Tygodnik Ciechanowski, 2003-11-19
	Były - pamiętam - apele do AK-owców, żeby wstępowali do Wojska Polskiego i armia radziecka ich rozbrajała. Może wtedy ich wywozili. źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997
	W tym miejscu oczywiście każdy z Czytelników już się zorientował, że nie spodobał mi się Apel Wawelski w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. źródło: NKJP: Po pierwsze - nie nudzić, Dziennik Polski, 2002-11-15

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	apel	apele
D.	apelu	apeli rzadziej apelów
C.	apelowi	apelom
B.	apel	apele
N.	apelem	apelami
Ms.	apelu	apelach
W.	apelu	apele

Składnia

	+	apel	+	(do + KOGO) + (o + CO)
	+	apel	+	(do + KOGO) + (żeby + ZDANIE)

2. do uczuć

Definicja

odwołanie się do uczuć lub wartości określonego odbiorcy w celu pozyskania jego poparcia dla jakiejś sprawy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odezwa

Połączenia

dramatyczny, gorący, patetyczny; moralny apel
apel do rozsądku, do rozumu, do serc
apele i pouczenia
kierować; wygłosić, wystosować, zamieścić; poprzeć apel
zwrócić się z apelem

Cytaty

Zwracam się z apelem do serc, rozumów i poczucia narodowego obowiązku i wzywam państwa do zorganizowania pomocy dla ratowania Cmentarza Orląt Lwowskich poległych za Polskę.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 05.11.1992

Kiedyś podobno wydawało się w naszym wojsku rozkazy. Teraz wydaje się zdecydowanie brzmiące prośby. No, może apele do rozsądku.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

Co więcej, członkowie Towarzystwa Jezusowego nie poprzestali na wyrazach współczucia oraz apelach do sumienia szlachty. W roku 1640 Marcin Śmiglecki wystąpił bowiem z konkretnym projektem ograniczenia wymiaru pańszczyzny do trzech-czterech dni tygodniowo, niepodwyższania czynszów oraz należności w naturze.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	apel	apele
D.	apelu	apeli rzadziej apelów
C.	apelowi	apelom
B.	apel	apele
N.	apelem	apelami
Ms.	apelu	apelach
W.	apelu	apele

Składnia

apel

do + CZEGO

3. zbiórka

Definicja

zbiórka zorganizowanej grupy osób przebywających na określonym terenie, zwykle w celu przekazania informacji, uczczenia czegoś lub sprawdzenia obecności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

okolicznościowy, specjalny, uroczysty apel; apel południowy, poranny, wieczorny; szkolny, wojskowy; mundurowy; poświęcony czemuś
apel i akademia, apel i defilada, apel i hołd, apel i podziękowania, apel i zbiórka
!?ogłosić, zaplanować, zorganizować, zwołać apel
stanąć/stawać do apelu

Cytaty

	Wczoraj podczas uroczystego apelu w szkole zostali wyróżnieni laureaci zawodów. źródło: NKJP: Pływackie puchary, Dziennik Polski, 2001-12-04
	Zorganizowano nam apel i tu dowiadujemy się, że przez następne dwa dni nie będzie jeszcze zajęć, bo czekamy na następnych poborowych i w ciągu tych dni zostaniemy umundurowani i wyposażeni we wszystkie potrzebne przedmioty. źródło: NKJP: Paweł Mikołajczak, Paweł Siekański, Arkadiusz Znojek: Jakie jest wojsko, czyli długa droga od biletu do cywila, 2001
	Nazwisko każdego zmarłego więźnia musiałem odnotowywać w trzech miejscach, aby ich stan się zgadzał. Pamiętam, że pewnego razu blokowy zapomniał „wymeldować” z bloku jednego ze zmarłych i na apelu nie zgadzała się liczba więźniów. źródło: NKJP: Agnieszka Wykrota-Przysiwek: Z pokolenia tych, którzy przeżyli piekło, Echo Dnia, 2005-02-18
	Dyrektorka szkoły i jej zastępca twierdzą, że przez ostatnie dni zajmowali się tylko tą sprawą. W czwartek zorganizowali apel, na którym przekazali uczniom znane im informacje na temat tego, co się mogło wydarzyć. źródło: NKJP: R. Nadaj: Jednego dnia napad, drugiego porwanie?, Tygodnik Ciechanowski, 2006-12-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	apel	apele
D.	apelu	apeli rzadziej apelów
C.	apelowi	apelom
B.	apel	apele
N.	apelem	apelami
Ms.	apelu	apelach
W.	apelu	apele

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne w połączeniu: ogłosić apel .

4. modlitwa

Definicja

modlitwa kierowana do Matki Boskiej, tradycyjnie odmawiana o godzinie 21

Noty o użyciu

Zapisywane również wielką literą, np. Apel Jasnogórski , Apel Maryjny .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Połączenia

wieczorny apel; Apel Jasnogórski, Maryjny
apele i msze święte
apel kończy coś, odbywa się o jakiejś godzinie
odmówić/odmawiać, odśpiewać, poprowadzić, prowadzić apel

Cytaty

Po wstępnych rytmach muzycznych gorąco powitano ks. Prałata, który przybył na wspólne odśpiewanie „Apelu” o godz. 21.00.

źródło: NKJP: „Dębowa” zabawa, Na oścież, 1999

Punkt 21.00 w większości stacji katolickich zajmuje „Apel Jasnogórski”. Tak jest też w franciszkańskim Radiu Niepokalanów, lecz od poniedziałku rozgłośnia nadaje własny „Apel Maryjny”.

źródło: Internet

W świątyniach na ziemi raciborskiej odprawiano dodatkowo nabożeństwa wieczorne i apele jasnogórskie.

źródło: NKJP: Kronika, Nowiny Raciborskie, 2002-01-02

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	apel	apele
D.	apelu	apeli rzadziej apelów
C.	apelowi	apelom
B.	apel	apele
N.	apelem	apelami
Ms.	apelu	apelach
W.	apelu	apele

Frazeologizmy

apel poległych
apel pamięci

Data ostatniej modyfikacji: 12.05.2010