UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zapora

Chronologizacja

SStp, SKN: (inne znaczenie), SJPXVII, STR: (inne znaczenie), SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *zapora / *zaporъ 'to, co zagradza, tarasuje, zamyka'

Rzeczownik odczasownikowy od psł. przedrostkowego *zaperti; zob. zaprzeć

1. na drodze

Definicja

przeszkoda (sztuczna lub naturalna) uniemożliwiająca przedostanie się kogoś lub czegoś do jakiegoś miejsca

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zapor
	hiperonimy:	budowla, przeszkoda

Połączenia

zapora bombowa, minowa, powietrzna; przeciwczołgowa, przeciwpowodziowa
zapora na drodze, na przejeździe
budować, postawić, stawiać, ustawić, wybudować, wznieść, zbudować; burzyć, zburzyć; sforsować zaporę

Cytaty

	Pod Pcimiem ustawili na drodze wielką zaporę, ale wszyscy miejscowi wiedzieli, że parę kilometrów wcześniej można skręcić w prawo, okrążyć tę zaporę i spokojnie pojechać do Zakopanego. źródło: NKJP: Adam Michnik: Między Panem a Plebanem, 1995
	Obserwował z zapartym oddechem zaporę. Zbudowana była solidnie i fachowo, kropka w kropkę taka sama, jaką widział w kopalniach. Mimo to z niewidocznych szpar między balami tryskały cienkie strużki wody. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1997
	Miasteczko usytuowane jest w głębi suchej, lessowej doliny; a wznoszące się na wysokość 40 metrów, porośnięte lasami wzgórza, stanowią skuteczną zaporę przed wiatrami. źródło: NKJP: Świat przed Tobą, Życie na gorąco, nr 41, 1999
	We wsi zamknięto część drogi, a mieszkańcy budowali zapory z worków z piaskiem, by ochronić otoczone wodą domostwa. źródło: NKJP: Nocą, przy huku piorunów, ludzie walczyli z żywiołem, Gazeta Wrocławska, 1999-07-08

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zapora	zapory
D.	zapory	zapór

C.	zaporze	zaporom
B.	zaporę	zapory
N.	zaporą	zaporami
Ms.	zaporze	zaporach
W.	zaporo	zapory

2. wodna

Definicja

budowla, najczęściej betonowa, przegradzająca w poprzek rzekę (rzadziej jezioro), utworzona w celu spiętrzenia wody i wydzielenia zbiornika wodnego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	tama, zapor
	hiperonimy:	budowla

Połączenia

zapora wodna
zapora na jeziorze, na rzece; na Dunajcu, na Dunaju, na Skawie, na Sole, na Wiśle
budować, wybudować, zbudować zaporę

Cytaty

	Podczas ostatniej powodzi zapory na górnej Wiśle oraz jej prawobrzeżnych dopływach spełniły rolę retencyjną, lecz i do zachwytów dodać można łyżkę dziegciu. Przez zaporę w Goczałkowicach fala przelała się... wierzchem. źródło: NKJP: Susza przed powodzią, Dziennik Polski, 2003-07-25
	Być może zwrócimy się z wnioskiem o zamknięcie na kilka godzin zapory na Jeziorze Czchowskim, aby podnieść poziom wody w rzece - powiedział Stanisław Golonka, wójt gminy Łososina Dolna. źródło: NKJP: Zator silniejszy od trotylu, Dziennik Polski, 2002-01-24
	Zrzut wody z zapory na rzece wynosi 5 tys. 571 centymetrów sześciennych na sekundę. źródło: NKJP: Obniżył się poziom Wisły we Włocławku, Polska The Times, 2010-05-23
	W Asuanie odbyła się uroczystość przekazania do użytku wielkiej zapory na Nilu wybudowanej przy współpracy gospodarczej i technicznej Związku Radzieckiego. źródło: NKJP: Kronika nauki i techniki, Młody Technik, 1971

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zapora	zapory
D.	zapory	zapór

C.	zaporze	zaporom
B.	zaporę	zapory
N.	zaporą	zaporami
Ms.	zaporze	zaporach
W.	zaporo	zapory

Składnia

zapora

(na CZYM)

3. komunizmu

Definicja

rodzaj ochrony przed rozprzestrzenianiem się poglądów, zjawisk, zachowań zwykle ocenianych jako złe i niepożądane w jakiejś społeczności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Połączenia

zapora komunizmu, korupcji
zapora przed demoralizacją, przed islamem, przed korupcją, przed ksenofobią, przed rozprzestrzenianiem się czegoś, przed zagrożeniem
stanowić; stworzyć zaporę

Cytaty

Wystarczy uzmysłowić sobie, że Ameryka stanowi główną przeszkodę i zaporę przed komunizmem dążącym do ustanowienia dyktatury w skali światowej, co w konsekwencji przyniosłoby nam stulecia ciemnoty, terroru i barbarzyństwa.

źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997

Te właśnie panienki stanowiły ostoję polskości, zaporę, na której załamywała się polityka rusyfikacyjna caratu.

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zapora	zapory
D.	zapory	zapór

C.	zaporze	zaporom
B.	zaporę	zapory
N.	zaporą	zaporami
Ms.	zaporze	zaporach
W.	zaporo	zapory

Składnia

zapora

(przed CZYM)

4. finansowa

Definicja

utrudnienie uniemożliwiające wykonanie czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przeszkoda

Połączenia

zapora biurokratyczna, finansowa, prawna

Cytaty

Klasa polityczna w takich przypadkach ociera się o nepotyzm, ale nie potrafię sobie wyobrazić możliwości postawienia temu zjawisku zapory prawnej.

źródło: NKJP: Ewa Łosińska: Wszystko zostaje w rodzinie, Dziennik Polski, 2002-11-08

Zapora finansowa może spowodować, że dla wielu słabo sytuowanych materialnie osób instytucja kasacji będzie niedostępna.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 13.05.1993

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zapora	zapory
D.	zapory	zapór

C.	zaporze	zaporom
B.	zaporę	zapory
N.	zaporą	zaporami
Ms.	zaporze	zaporach
W.	zaporo	zapory

Składnia

zapora

JAKA

Frazeologizmy

zapora ogniowa

Data ostatniej modyfikacji: 25.03.2014