UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zajazd

Chronologizacja

1391, SStp
Inne znaczenie: 'wytyczona urzędowo granica posiadłości, znak graniczny w formie kopca lub wału'

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zajazd
 zajazdy
D. zajazdu
 zajazdów
C. zajazdowi
 zajazdom
B. zajazd
 zajazdy
N. zajazdem
 zajazdami
Ms. zajeździe
 zajazdach
W. zajeździe
 zajazdy

Pochodzenie

Rzeczownik odczasownikowy od przedrostkowego zajeżdżać; zob. jeździć

1. hotel

Definicja

niewielki hotel, zwykle przy szosie, autostradzie, w którym można zatrzymać się na nocleg lub na posiłek

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  hotel

Połączenia

  • miejscowy, pobliski, przydrożny; drewniany; turystyczny; mały; dawny, staropolski, stylowy, zabytkowy; nowy, stary; drogi, tani zajazd
  • zajazd i hotel; zajazdy i bary, zajazdy i gospody, zajazdy i pensjonaty, zajazdy i restauracje; bary i zajazdy, karczmy i zajazdy, motele i zajazdy
  • budynek; gospodarz, właściciel zajazdu
  • prowadzić, wybudować zajazd
  • jeść, nocować, zatrzymać się, zjeść w zajeździe

Cytaty

Nad jeziorem jest zajazd, w którym przed laty chętnie zatrzymywał się król Faruk.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

W przydrożnym zajeździe na drodze do Hanoi zamawiam w nocy ryż z kurczakiem.

źródło: NKJP: Joanna Lamparska: Wesoły rosołek, Dziennik Polski, 1998-04-25

Tam w zajeździe jedli obiad w drodze do Szwecji.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003

Wzdłuż głównej drogi jeden po drugim wyrastają zajazdy, gospody, hotele.

źródło: NKJP: Miłada Jędrysik: Albania, Gazeta Wyborcza, 1997-03-07

2. szlachecki

Definicja

dawniej zajęcie siłą posiadłości, ziemi, majątku, których użytkownik, mimo prawnego nakazu, nie chciał oddać prawowitemu właścicielowi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  napad

Połączenia

  • samowolny, sąsiedzki zajazd; zajazd szlachecki
  • zajazd na czyjś/jakiś zamek, na czyjeś/jakieś ziemie
  • dokonać zajazdu

Cytaty

Wyraźny kryzys w stosowaniu prawa w 2. poł. XVII i 1. poł. XVIII w. przejawiał się w nieposzanowaniu przepisów prawa i wyroków trybunałów, np. w samowolnych zajazdach.

źródło: NKJP: Urszula Augustyniak: Historia Polski 1572-1795, 2008

W rok później ten ostatni dokonał zajazdu na zagrabiony majątek, siłą egzekwując sądownie przyznane mu prawa.

źródło: NKJP: Jan Rogóż: Czarno na białym, Dziennik Polski, 2000-11-18

Administracyjna procedura przejmowania dóbr przekształciła się w gwałtowny „zajazd szlachecki” mający wszelkie cechy osobistej zemsty.

źródło: NKJP: Marian Brandys: Nieznany Książę Poniatowski, 1996

Umiał dobijać się spraw majątkowych walcząc piórem, szablą i zajazdami o zagrabioną schedę po Mohylance.

źródło: NKJP: Prywatne wojny w imię królestwa, Dziennik Polski, 2001-08-24

Składnia

bez ograniczeń + zajazd +
(na KOGOŚ/na COŚ)

3. bandycki

Definicja

zbrojny napad zorganizowany przez grupę przestępczą, mający na celu zajęcie jakiegoś terenu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  napad

Połączenia

  • bandycki zajazd
  • dokonać zajazdu

Cytaty

W 1996 r. gang [...] dokonał zajazdu na dworzec w Terespolu, gdzie kilkudziesięciu mężczyzn zaatakowało grupę stołecznych ochroniarzy, którzy przyjechali na granicę, by pilnować handlarzy ze Wschodu [...].

źródło: NKJP: Zdradził go telefon, Dziennik Polski, 2001-05-07

Tego niedzielnego wieczora dwóch młodych mężczyzn sterroryzowało całą wieś. Można powiedzieć, że zrobili na nią prawdziwy zajazd. Miejscowi dali im jednak odpór.

źródło: NKJP: Zbigniew Juśkiewicz: Dziki Zachód w Stanach..., Tygodnik Siedlecki, 2007-07-17

Moskwa jako Chicago nie jest moją Moskwą, ponieważ tylko na filmie jest ona ciekawa, w rzeczywistości to Moskwa chamska, bandyckich zajazdów, ludzi przegranych, którzy tracą cały dorobek życia, nieprzyjazna.

źródło: NKJP: Adam Krzemiński: Moskwa bez Pietuszek, Polityka, 2003-10-11

Jego mieszkańcy dobrze pamiętali bandyckie zajazdy, krążących wokół szpiegów Zebona i szarych braciszków, którzy siali zamęt w umysłach spokojnych ludzi.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

[...] nie był pierwszym Czeczenem, który najechał ziemie Dagestanu. Podczas wojny z Rosją zajazdu na dagestańską stanicę Kizlar dokonał inny komendant [...].

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Składnia

bez ograniczeń + zajazd +
(na KOGOŚ/na COŚ)
Data ostatniej modyfikacji: 11.06.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN