Chronologizacja
1. żywność
Definicja
Wymowa
[konserwa] lub [kąserwa]
Pochodzenie
internac.
fr. conserve
niem. Konserve
wł. conserva
Od: łac. conservāre 'zachowywać, utrzymywać'
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | żywność |
Połączenia
- mięsna, rybna; domowa, polska konserwa; konserwa warzywna, wołowa; turystyczna, tyrolska; amerykańskie; przeterminowane konserwy
- konserwa dla kotów, dla psów, dla zwierząt; z rezerw; z ryb
- konserwy i cukier, konserwy i słodycze, konserwy i soki, konserwy i zupy
- puszka konserwy
- chleb, kanapki, makaron z konserwą
- puszka po konserwie
- jeść konserwy
- przerobić na konserwy
Cytaty
|
Całe NATO zazdrości jedzenia naszym żołnierzom, zwłaszcza suchego prowiantu, którego podstawowym składnikiem są suchary i konserwy: mielonki, pasztety, salcesony. To one najbardziej smakują zachodnim kolegom - napisał „Super Express”. źródło: NKJP: AMK: Tygodniówka, Dziennik Polski, 2001-03-17 |
|
|
Aleksander otwierał puszkę konserw i zranił się w rękę. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996 |
|
|
Przez dwa miesiące na turystycznych szlakach zapychałem się makaronem z konserwami. źródło: NKJP: Jacek Szczap, Smaki życia, Gazeta Wyborcza, 1993-02-26 |
|
|
Teraz tu, gdzie jeszcze w piątek był biwak, zostały: zagaszone ognisko, walające się butelki po napojach chłodzących, opakowania po jajkach, puszki po piwie i konserwach. źródło: NKJP: Sylwia Bławat, Cena życia, Echo Dnia, 2005-07-18 |
|
|
Długie kolejki stały też przed kioskami po zapałki i papierosy. Zniknęły z półek sklepowych wszystkie konserwy mięsne i rybne, konfitury i dżemy. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | konserwa |
konserwy |
|
| D. | konserwy |
konserw |
|
| C. | konserwie |
konserwom |
|
| B. | konserwę |
konserwy |
|
| N. | konserwą |
konserwami |
|
| Ms. | konserwie |
konserwach |
|
| W. | konserwo |
konserwy |
2. puszka z żywnością
Definicja
Wymowa
[konserwa] lub [kąserwa]
Pochodzenie
internac.
fr. conserve
niem. Konserve
wł. conserva
Od: łac. conservāre 'zachowywać, utrzymywać'
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | opakowanie |
Połączenia
- jedna; blaszana konserwa
- konserwa z mięsem, z pasztetem, z wołowiną
- w postaci; rodzaj; ileś kilogramów (ton, sztuk), partia, zapas; fabryka, wytwórnia, producent, produkcja konserw
- klucz, nóż, otwieracz do konserw; puszka od konserw; mięso, tuńczyk z konserwy
- kupić/kupować; otworzyć/otwierać; produkować konserwy
Cytaty
|
Ocynownia jest częścią Zakładu Walcownie Zimne Blach. Produkuje na potrzeby przemysłu opakowaniowego (puszki na konserwy i napoje). źródło: NKJP: RYM: Podzwonne dla ocynowni, Dziennik Polski, 2002-12-04 |
|
|
Od wtorku nic nie dostaliśmy do picia. Każdy ma swój prowiant - po cztery konserwy na łebka - odpowiadają wojskowi. źródło: NKJP: Elżbieta Mosingiewicz, Grzegorz Piechota: Straty po powodzi w Kłodzku szacuje się na miliard złotych, Gazeta Wyborcza, 1997-07-10 |
|
|
Z tego samego względu nie zalecam spożywania w nadmiernej ilości potraw z konserw, gdyż większość produktów znajdujących się w nich została najpierw poddana działaniu wysokiej temperatury w tym celu, by wyeliminować do minimum szkodliwą mikroflorę bakteryjną. źródło: NKJP: „Zdrowa” polska żywność, Dziennik Polski, 2002-05-17 |
|
|
Powodzianie z pow. suskiego potrzebują hermetycznie zamkniętej żywności o przedłużonym okresie przydatności do spożycia, jak konserwy, a także suchej odzieży, śpiworów, koców, kołder, środków sanitarnych, ręczników, ścierek. źródło: NKJP: (PAP): Przyszły sądne dni, Dziennik Polski, 2001-07-28 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | konserwa |
konserwy |
|
| D. | konserwy |
konserw |
|
| C. | konserwie |
konserwom |
|
| B. | konserwę |
konserwy |
|
| N. | konserwą |
konserwami |
|
| Ms. | konserwie |
konserwach |
|
| W. | konserwo |
konserwy |
3. konserwatyści
Definicja
Wymowa
[konserwa] lub [kąserwa]
Pochodzenie
Skrót od konserwatysta (zob.)
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne
Połączenia
- chrześcijańska; partyjna; związkowa konserwa
Cytaty
|
Natychmiast zresztą konserwa małomiasteczkowa zakrzyknęła, że jest wspaniale, bo miejsce kobiet nie przed monitorem, tylko przy kołysce i garach. źródło: NKJP: Kuba Tatarkiewicz: Felietony, Computerworld, Internet |
|
|
By przekonać partyjną konserwę, obawiającą się utraty partyjnej kontroli nad gospodarką, Jiang podparł się autorytetem zmarłego w lutym Deng Xiaopinga. źródło: NKJP: Jeszcze żaden chiński przywódca nie odszedł tak daleko od marksizmu i maoizmu, Gazeta Wyborcza, 1997-09-13 |
|
|
Matejko ulegał wpływom arystokracji i konserwy krakowskiej, Sienkiewicz też. źródło: NKJP: Mgła, Dziennik Polski, 2002-03-16 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | konserwa |
konserwy |
|
| D. | konserwy |
konserw |
|
| C. | konserwie |
konserwom |
|
| B. | konserwę |
konserwy |
|
| N. | konserwą |
konserwami |
|
| Ms. | konserwie |
konserwach |
|
| W. | konserwo |
konserwy |
Inne uwagi
Zwykle lp