UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

słój

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *sъlojь 'coś zlanego razem'

Rzeczownik od psł. czasownika przedrostkowego *sъ-liti, *sъ-lьjǫ ‘zlać razem’, pierwotnie oznaczającym czynność 'zlewanie razem, łączenie w czymś'.

1.a naczynie

Definicja

bardzo duży słoik

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  naczynie

Połączenia

  • litrowy; szklany; duży, wielki słój
  • słój twist off
  • słój Wecka
  • słój z ogórkami; z formaliną, z preparatami, ze spirytusem
  • słój po ogórkach
  • słoje i puszki, słoje i słoiki
  • zawartość słoja
  • jagody, ogórki w słojach
  • włożyć do słoja
  • ułożyć/układać w słój
  • ułożyć/układać w słoju

Cytaty

Jest w czym wybierać. Słoje i słoiki pełne są miodu akacjowego, spadziowego, wielokwiatowego, gryczanego itd.

źródło: NKJP: (kis): Gdzie kupować miód, Dziennik Polski, 2001-12-17

Mijał sklepiki, w których stały słoje z kolorowymi cukierkami, wisiały pęki zakurzonych strąków papryki.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Kawałeczki śledzia układamy w słoju, przekładamy je bardzo cienkimi plasterkami dwóch cebul, ziarnistym pieprzem, zielem angielskim, pokruszonym liściem bobkowym i plasterkami cytryny bez pestek i bez skórki.

źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Solone i zielone, Dziennik Polski, 2003-03-08

Batura sapiąc podsadził długiego Jońca, a ten wydostał z górnej półki słój z wężem. Wizytator obejrzał zaskrońca i zadał kilka pytań o gadach.

źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. słój
słoje
D. słoja
słojów
rzadziej słoi
C. słojowi
słojom
B. słój
słoje
N. słojem
słojami
Ms. słoju
słojach
W. słoju
słoje

1.b zawartość

Definicja

zawartość słoja - naczynia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem

Połączenia

  • cały słój
  • słój konfitur, miodu, ogórków

Cytaty

W ciągu godziny zjadłam prawie cały litrowy słój jabłek z cynamonem (do szarlotki) firmy „Fruta”.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. słój
słoje
D. słoja
słojów
rzadziej słoi
C. słojowi
słojom
B. słój
słoje
N. słojem
słojami
Ms. słoju
słojach
W. słoju
słoje

Składnia

bez ograniczeń + słój +
CZEGO

2. w drzewie

Definicja

widoczna na poprzecznym przekroju drzewa warstwa komórek układająca się w pierścień, powstała w ciągu jednego okresu wegetacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin drzewa i krzewy

Połączenia

  • słój drzewny, żywiczny
  • słój drewna, drzewa; słoje przyrostu
  • przebieg, rysunek, układ; szerokość słojów
  • rozwarstwienie słojów

Cytaty

W życiu nie widziałem takiej oprawy. - Przyjrzał się uważnie słojom drzewa pochwy. Był wielkim znawcą mieczy, a nie spotkał jeszcze niczego tak oryginalnego. Linie słojów były piękne, wyraziste, nad podziw regularne.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008

– Widzicie? – wyjął pokrojony pień jałowca. – W samym środeczku jest punkt, ziarenko, z którego rozeszło się falami echo życia – pogłaskał skaleczonym palcem słoje żywicznego drewna.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Namiętnik, 2007

Oglądając przekrój listewek, na które naciągnięto płótno, można odnaleźć na nich słoje drzewne i sprawdzić, czy listwy z tego samego pnia znajdują się na różnych dziełach.

źródło: NKJP: Danuta Dowjat: Rembrandt mało autentyczny, Gazeta Wyborcza, 1992-04-03

Drewno powinno charakteryzować się gęsto rozmieszczonymi słojami, nie mieć sęków, a jego wilgotność nie może przekraczać 8 proc.

źródło: NKJP: Magdalena Ślaga: Między kondygnacjami, Dziennik Polski, 2004-01-07

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. słój
słoje
D. słoja
słojów
rzadziej słoi
C. słojowi
słojom
B. słój
słoje
N. słojem
słojami
Ms. słoju
słojach
W. słoju
słoje
Data ostatniej modyfikacji: 28.11.2010
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj