UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kopać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *kopati 'uderzać nogą, kopytem; grzebać, ryć, wydobywać ziemię'

1. ziemię

Definicja

poruszać wierzchnią warstwę ziemi, używając jakiegoś narzędzia, w tym celu, aby lepiej nadawała się do uprawiania na niej jakichś roślin

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	skopywać
	hiperonimy:	spulchniać

Połączenia

kopać grządkę, ogródek, ziemię
kopać łopatą, szpadlem

Cytaty

Jeśli kopiemy ogródek, wspinamy się po górach albo smażymy na plaży [...], musimy dostarczyć organizmowi do 5 l płynów dziennie.

źródło: KWSJP: Magdalena Walisiak: Samo zdrowie, Kuchnia, 1998, nr 8

Ciężko pracowała, uprawiając spory, przydomowy ogród warzywny. Kopała ziemię, grabiła, sadziła ziemniaki, marchewkę, buraki, fasolkę.

źródło: KWSJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

Wynocha stąd, jesteście na mojej ziemi - mówi ubrany w brudny drelich Terreblanche, odrywając się od kopania grządki przed domem.

źródło: KWSJP: Wojciech Jagielski: Południowa Afryka, Gazeta Wyborcza, 1995-11-14

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kopię	kopiemy
2 os.	kopiesz	kopiecie
3 os.	kopie	kopią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałem +(e)m kopał	kopałam +(e)m kopała	kopałom +(e)m kopało	kopaliśmy +(e)śmy kopali	kopałyśmy +(e)śmy kopały
2 os.	kopałeś +(e)ś kopał	kopałaś +(e)ś kopała	kopałoś +(e)ś kopało	kopaliście +(e)ście kopali	kopałyście +(e)ście kopały
3 os.	kopał	kopała	kopało	kopali	kopały

bezosobnik: kopano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kopał będę kopać	będę kopała będę kopać	będę kopało będę kopać	będziemy kopali będziemy kopać	będziemy kopały będziemy kopać
2 os.	będziesz kopał będziesz kopać	będziesz kopała będziesz kopać	będziesz kopało będziesz kopać	będziecie kopali będziecie kopać	będziecie kopały będziecie kopać
3 os.	będzie kopał będzie kopać	będzie kopała będzie kopać	będzie kopało będzie kopać	będą kopali będą kopać	będą kopały będą kopać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kopmy
2 os.	kop	kopcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałbym bym kopał	kopałabym bym kopała	kopałobym bym kopało	kopalibyśmy byśmy kopali	kopałybyśmy byśmy kopały
2 os.	kopałbyś byś kopał	kopałabyś byś kopała	kopałobyś byś kopało	kopalibyście byście kopali	kopałybyście byście kopały
3 os.	kopałby by kopał	kopałaby by kopała	kopałoby by kopało	kopaliby by kopali	kopałyby by kopały

bezosobnik: kopano by

bezokolicznik: kopać

imiesłów przysłówkowy współczesny: kopiąc

gerundium: kopanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kopanie	kopania
D.	kopania	kopań
C.	kopaniu	kopaniom
B.	kopanie	kopania
N.	kopaniem	kopaniami
Ms.	kopaniu	kopaniach
W.	kopanie	kopania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kopiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopiący	kopiący	kopiący	kopiące	kopiąca
D.	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącej
C.	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącej
B.	kopiącego	kopiącego	kopiący	kopiące	kopiącą
N.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącą
Ms.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopiący	kopiący	kopiące	kopiące
D.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących
C.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym
B.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiące
N.	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi
Ms.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kopany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopany	kopany	kopany	kopane	kopana
D.	kopanego	kopanego	kopanego	kopanego	kopanej
C.	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanej
B.	kopanego	kopanego	kopany	kopane	kopaną
N.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopaną
Ms.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopani	kopani	kopane	kopane
D.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych
C.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym
B.	kopanych	kopanych	kopanych	kopane
N.	kopanymi	kopanymi	kopanymi	kopanymi
Ms.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych

odpowiednik aspektowy: skopać

Składnia

Rz_osobowy

kopać

2. dół

Definicja

wydobywając na wierzch ziemię, tworzyć wgłębienie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wykopywać

Połączenia

robotnicy, żołnierze; chomiki, gryzonie, myszy, piżmaki kopią
kopać dół, dziury, fundamenty, grób, kanał, norę, okopy, rów, schron, staw, studnię, tunel, ziemiankę
kopać łopatą
kopać w glinie, w piachu, w śniegu
kopać głęboko, płytko

Cytaty

	Kopano rowy strzeleckie, budowano barykady, walczono o każdą ulicę, a każdy dom był twierdzą. źródło: KWSJP: Grzegorz Fedorowski: Ludwik Hirszfeld, 1985
	Przypadkowe odkrycie jednego z mieszkańców, który kopał studnię, rozpętało burzę. Na miejsce przybyli naukowcy. Wystarczyło kilka tygodni prac, aby upewnić się, że ta ziemia kryje w sobie tysiącletnie zabytki. źródło: KWSJP: Przemysław Malisz: Skarb za stodołą, Super Express, 2006
	Pod Marszałkowską kopaliśmy tak samo jak tutaj i nic się nie zawaliło […]. Ale tam kopaliśmy w glinie. Tutaj jest bazar. Jedyne obciążenie to ludzie z zakupami, a i tak się zawaliło, bo kopiemy w piasku. źródło: KWSJP: Jacek Uryniuk: Obsuwa w metrze, Super Express, 1998
	Ben Laden ściągnął do Peszawaru należące do rodzinnej firmy maszyny budowlane, by w skalistych górach na afgańsko-pakistańskim pograniczu kopać dla mudżahedinów podziemne schrony, lazarety, magazyny i kanały. źródło: KWSJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2000
	We wrześniu i październiku samice, żeby złożyć jaja, schodzą z drzew i kopią nory - głębokie korytarze w piaszczystym podłożu. źródło: KWSJP: Nuria Selva Fernandez, Adam Wajrak: Mistrzowie kamuflażu, Gazeta Wyborcza, 1996-12-20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kopię	kopiemy
2 os.	kopiesz	kopiecie
3 os.	kopie	kopią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałem +(e)m kopał	kopałam +(e)m kopała	kopałom +(e)m kopało	kopaliśmy +(e)śmy kopali	kopałyśmy +(e)śmy kopały
2 os.	kopałeś +(e)ś kopał	kopałaś +(e)ś kopała	kopałoś +(e)ś kopało	kopaliście +(e)ście kopali	kopałyście +(e)ście kopały
3 os.	kopał	kopała	kopało	kopali	kopały

bezosobnik: kopano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kopał będę kopać	będę kopała będę kopać	będę kopało będę kopać	będziemy kopali będziemy kopać	będziemy kopały będziemy kopać
2 os.	będziesz kopał będziesz kopać	będziesz kopała będziesz kopać	będziesz kopało będziesz kopać	będziecie kopali będziecie kopać	będziecie kopały będziecie kopać
3 os.	będzie kopał będzie kopać	będzie kopała będzie kopać	będzie kopało będzie kopać	będą kopali będą kopać	będą kopały będą kopać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kopmy
2 os.	kop	kopcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałbym bym kopał	kopałabym bym kopała	kopałobym bym kopało	kopalibyśmy byśmy kopali	kopałybyśmy byśmy kopały
2 os.	kopałbyś byś kopał	kopałabyś byś kopała	kopałobyś byś kopało	kopalibyście byście kopali	kopałybyście byście kopały
3 os.	kopałby by kopał	kopałaby by kopała	kopałoby by kopało	kopaliby by kopali	kopałyby by kopały

bezosobnik: kopano by

bezokolicznik: kopać

imiesłów przysłówkowy współczesny: kopiąc

gerundium: kopanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kopanie	kopania
D.	kopania	kopań
C.	kopaniu	kopaniom
B.	kopanie	kopania
N.	kopaniem	kopaniami
Ms.	kopaniu	kopaniach
W.	kopanie	kopania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kopiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopiący	kopiący	kopiący	kopiące	kopiąca
D.	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącej
C.	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącej
B.	kopiącego	kopiącego	kopiący	kopiące	kopiącą
N.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącą
Ms.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopiący	kopiący	kopiące	kopiące
D.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących
C.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym
B.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiące
N.	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi
Ms.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kopany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopany	kopany	kopany	kopane	kopana
D.	kopanego	kopanego	kopanego	kopanego	kopanej
C.	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanej
B.	kopanego	kopanego	kopany	kopane	kopaną
N.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopaną
Ms.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopani	kopani	kopane	kopane
D.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych
C.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym
B.	kopanych	kopanych	kopanych	kopane
N.	kopanymi	kopanymi	kopanymi	kopanymi
Ms.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych

odpowiednik aspektowy: wykopać

Składnia

Rz_żywotny

kopać

3. ziemniaki

Definicja

wydobywać z ziemi warzywa lub minerały

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

wydobywać

Połączenia

górnicy, rolnicy kopią
kopać buraki, kapustę, kartofle, rzepę, ziemniaki; kruszce, rudę, węgiel

Cytaty

	Na Wysokich Polach ludzie w ponurym milczeniu kopali kartofle. Ciszę przerywał tylko jękliwy brzęk motyk uderzających raz po raz o skałę i głuchy werbel przesypywanych z koszy ziemniaków. źródło: KWSJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954
	Pozostałości osady odkrył przypadkowo w 1933 r. miejscowy nauczyciel, Walenty Szwajcer, na terenie zabagnionego półwyspu, gdzie jeden z gospodarzy kopał torf. źródło: KWSJP: Anna Forecka, Marcin Fabjański: Archeologia, historia i jeziora, Gazeta Wyborcza, 1998-05-15
	Na św. Wojciecha - opiekuna pasterzy i bydła - ogradzano pastwiska, na św. Marka siano mak, a na św. Jadwigę kopano rzepę i zbierano kapustę. źródło: KWSJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2004
	Dawniej rosły tu wielkie lasy i nieopodal kopano rudę. źródło: KWSJP: Marek Henzler: Pudding z surówką i chlebem, Polityka, 2005-08-27

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kopię	kopiemy
2 os.	kopiesz	kopiecie
3 os.	kopie	kopią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałem +(e)m kopał	kopałam +(e)m kopała	kopałom +(e)m kopało	kopaliśmy +(e)śmy kopali	kopałyśmy +(e)śmy kopały
2 os.	kopałeś +(e)ś kopał	kopałaś +(e)ś kopała	kopałoś +(e)ś kopało	kopaliście +(e)ście kopali	kopałyście +(e)ście kopały
3 os.	kopał	kopała	kopało	kopali	kopały

bezosobnik: kopano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kopał będę kopać	będę kopała będę kopać	będę kopało będę kopać	będziemy kopali będziemy kopać	będziemy kopały będziemy kopać
2 os.	będziesz kopał będziesz kopać	będziesz kopała będziesz kopać	będziesz kopało będziesz kopać	będziecie kopali będziecie kopać	będziecie kopały będziecie kopać
3 os.	będzie kopał będzie kopać	będzie kopała będzie kopać	będzie kopało będzie kopać	będą kopali będą kopać	będą kopały będą kopać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kopmy
2 os.	kop	kopcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałbym bym kopał	kopałabym bym kopała	kopałobym bym kopało	kopalibyśmy byśmy kopali	kopałybyśmy byśmy kopały
2 os.	kopałbyś byś kopał	kopałabyś byś kopała	kopałobyś byś kopało	kopalibyście byście kopali	kopałybyście byście kopały
3 os.	kopałby by kopał	kopałaby by kopała	kopałoby by kopało	kopaliby by kopali	kopałyby by kopały

bezosobnik: kopano by

bezokolicznik: kopać

imiesłów przysłówkowy współczesny: kopiąc

gerundium: kopanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kopanie	kopania
D.	kopania	kopań
C.	kopaniu	kopaniom
B.	kopanie	kopania
N.	kopaniem	kopaniami
Ms.	kopaniu	kopaniach
W.	kopanie	kopania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kopiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopiący	kopiący	kopiący	kopiące	kopiąca
D.	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącej
C.	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącej
B.	kopiącego	kopiącego	kopiący	kopiące	kopiącą
N.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącą
Ms.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopiący	kopiący	kopiące	kopiące
D.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących
C.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym
B.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiące
N.	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi
Ms.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kopany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopany	kopany	kopany	kopane	kopana
D.	kopanego	kopanego	kopanego	kopanego	kopanej
C.	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanej
B.	kopanego	kopanego	kopany	kopane	kopaną
N.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopaną
Ms.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopani	kopani	kopane	kopane
D.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych
C.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym
B.	kopanych	kopanych	kopanych	kopane
N.	kopanymi	kopanymi	kopanymi	kopanymi
Ms.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych

odpowiednik aspektowy: wykopać

Składnia

Rz_osobowy

kopać

4. w szafie

Definicja

pot.

szukać czegoś, przerzucając jakieś rzeczy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

szukać

Połączenia

kopać w archiwach, w dokumentach, w księgach rachunkowych, w notatkach, w słowniku, w szafie, w szafkach, w szufladach
kopać po szufladach

Cytaty

	Rodzice [...] wysłali PIT z odliczoną ulgą pocztą, bo jak się zawiezie osobiście, to urzędnicy się czepiają. A tak nie będzie im się chciało kopać w dokumentach. źródło: NKJP: Katarzyna Skrzydłowska: Teraz niech płaci fiskus, Gazeta Wyborcza, 1996-03-07
	Oficer zaczął kopać w szafkach i szukać jakiejś maści przeciwbólowej. źródło: Internet
	Chcę mieć tę instrukcję na blogu, aby w razie potrzeby móc po nią szybko sięgnąć i nie kopać w archiwach albo po szufladach. źródło: Internet
	Uczyłam się na pamięć piosenek [...], ale tylko tak ze słuchu, fonetycznie. Potem dotarło do mnie, że robię najgłupszą rzecz na świecie, powtarzając bezmyślnie nic nie znaczące dla mnie słowa. Zaczęło się kopanie w słownikach. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kopię	kopiemy
2 os.	kopiesz	kopiecie
3 os.	kopie	kopią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałem +(e)m kopał	kopałam +(e)m kopała	kopałom +(e)m kopało	kopaliśmy +(e)śmy kopali	kopałyśmy +(e)śmy kopały
2 os.	kopałeś +(e)ś kopał	kopałaś +(e)ś kopała	kopałoś +(e)ś kopało	kopaliście +(e)ście kopali	kopałyście +(e)ście kopały
3 os.	kopał	kopała	kopało	kopali	kopały

bezosobnik: kopano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kopał będę kopać	będę kopała będę kopać	będę kopało będę kopać	będziemy kopali będziemy kopać	będziemy kopały będziemy kopać
2 os.	będziesz kopał będziesz kopać	będziesz kopała będziesz kopać	będziesz kopało będziesz kopać	będziecie kopali będziecie kopać	będziecie kopały będziecie kopać
3 os.	będzie kopał będzie kopać	będzie kopała będzie kopać	będzie kopało będzie kopać	będą kopali będą kopać	będą kopały będą kopać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kopmy
2 os.	kop	kopcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałbym bym kopał	kopałabym bym kopała	kopałobym bym kopało	kopalibyśmy byśmy kopali	kopałybyśmy byśmy kopały
2 os.	kopałbyś byś kopał	kopałabyś byś kopała	kopałobyś byś kopało	kopalibyście byście kopali	kopałybyście byście kopały
3 os.	kopałby by kopał	kopałaby by kopała	kopałoby by kopało	kopaliby by kopali	kopałyby by kopały

bezosobnik: kopano by

bezokolicznik: kopać

imiesłów przysłówkowy współczesny: kopiąc

gerundium: kopanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kopanie	kopania
D.	kopania	kopań
C.	kopaniu	kopaniom
B.	kopanie	kopania
N.	kopaniem	kopaniami
Ms.	kopaniu	kopaniach
W.	kopanie	kopania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kopiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopiący	kopiący	kopiący	kopiące	kopiąca
D.	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącej
C.	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącej
B.	kopiącego	kopiącego	kopiący	kopiące	kopiącą
N.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącą
Ms.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopiący	kopiący	kopiące	kopiące
D.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących
C.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym
B.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiące
N.	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi
Ms.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących

Składnia

kopać

w CZYM

5. w drzwi

Definicja

uderzać nogą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

uderzać

Połączenia

kopać ofiarę, psa; kamień, krzesło, puszkę
kopać butami, koanem, nogą
kopać po głowie, po twarzy
kopać w brzuch, w kostkę, w tyłek; w drzwi
kopać gdzie popadnie
kopać i bić, kopać i deptać, kopać i gryźć, kopać i okładać pięściami, kopać i pluć, kopać i szarpać

Cytaty

	Wojtek leżał na podłodze, Piotrek siedział na nim okrakiem i okładał go pięściami. Reszta chłopaków kopała go, gdzie popadło. źródło: KWSJP: Dariusz Koźlenko: Okrutna zemsta szwagrów, Super Express, 1998, nr 8/4
	Straciła przytomność, gdy strażnicy kopali ją po głowie. źródło: KWSJP: Zuzanna Kucharska: Kwiat w szkatule, Ozon, 2005, nr 3
	Bębnili pięściami po szybach, kopali w drzwi obite żelazną blachą. źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967
	Przestań! - wołała Krysia i ukradkiem kopała mnie w kostkę. źródło: KWSJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa,1958
	Hauptmann kopie krzesło, które mu stoi na drodze. źródło: KWSJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kopię	kopiemy
2 os.	kopiesz	kopiecie
3 os.	kopie	kopią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałem +(e)m kopał	kopałam +(e)m kopała	kopałom +(e)m kopało	kopaliśmy +(e)śmy kopali	kopałyśmy +(e)śmy kopały
2 os.	kopałeś +(e)ś kopał	kopałaś +(e)ś kopała	kopałoś +(e)ś kopało	kopaliście +(e)ście kopali	kopałyście +(e)ście kopały
3 os.	kopał	kopała	kopało	kopali	kopały

bezosobnik: kopano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kopał będę kopać	będę kopała będę kopać	będę kopało będę kopać	będziemy kopali będziemy kopać	będziemy kopały będziemy kopać
2 os.	będziesz kopał będziesz kopać	będziesz kopała będziesz kopać	będziesz kopało będziesz kopać	będziecie kopali będziecie kopać	będziecie kopały będziecie kopać
3 os.	będzie kopał będzie kopać	będzie kopała będzie kopać	będzie kopało będzie kopać	będą kopali będą kopać	będą kopały będą kopać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kopmy
2 os.	kop	kopcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałbym bym kopał	kopałabym bym kopała	kopałobym bym kopało	kopalibyśmy byśmy kopali	kopałybyśmy byśmy kopały
2 os.	kopałbyś byś kopał	kopałabyś byś kopała	kopałobyś byś kopało	kopalibyście byście kopali	kopałybyście byście kopały
3 os.	kopałby by kopał	kopałaby by kopała	kopałoby by kopało	kopaliby by kopali	kopałyby by kopały

bezosobnik: kopano by

bezokolicznik: kopać

imiesłów przysłówkowy współczesny: kopiąc

gerundium: kopanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kopanie	kopania
D.	kopania	kopań
C.	kopaniu	kopaniom
B.	kopanie	kopania
N.	kopaniem	kopaniami
Ms.	kopaniu	kopaniach
W.	kopanie	kopania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kopiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopiący	kopiący	kopiący	kopiące	kopiąca
D.	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącej
C.	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącej
B.	kopiącego	kopiącego	kopiący	kopiące	kopiącą
N.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącą
Ms.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopiący	kopiący	kopiące	kopiące
D.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących
C.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym
B.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiące
N.	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi
Ms.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kopany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopany	kopany	kopany	kopane	kopana
D.	kopanego	kopanego	kopanego	kopanego	kopanej
C.	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanej
B.	kopanego	kopanego	kopany	kopane	kopaną
N.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopaną
Ms.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopani	kopani	kopane	kopane
D.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych
C.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym
B.	kopanych	kopanych	kopanych	kopane
N.	kopanymi	kopanymi	kopanymi	kopanymi
Ms.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych

odpowiedniki aspektowe: skopać , kopnąć

Składnia

Rz_osobowy	+	kopać	+	KOGO/CO
Rz_osobowy	+	kopać	+	w CO

6. piłkę

Definicja

pot.

grać w piłkę nożną

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

dzieci kopią
kopać piłkę

Cytaty

„Rossi” kopie w II lidze.

źródło: KWSJP: (JKM): Dempsey nokautuje na śniegu, Trybuna, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kopię	kopiemy
2 os.	kopiesz	kopiecie
3 os.	kopie	kopią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałem +(e)m kopał	kopałam +(e)m kopała	kopałom +(e)m kopało	kopaliśmy +(e)śmy kopali	kopałyśmy +(e)śmy kopały
2 os.	kopałeś +(e)ś kopał	kopałaś +(e)ś kopała	kopałoś +(e)ś kopało	kopaliście +(e)ście kopali	kopałyście +(e)ście kopały
3 os.	kopał	kopała	kopało	kopali	kopały

bezosobnik: kopano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kopał będę kopać	będę kopała będę kopać	będę kopało będę kopać	będziemy kopali będziemy kopać	będziemy kopały będziemy kopać
2 os.	będziesz kopał będziesz kopać	będziesz kopała będziesz kopać	będziesz kopało będziesz kopać	będziecie kopali będziecie kopać	będziecie kopały będziecie kopać
3 os.	będzie kopał będzie kopać	będzie kopała będzie kopać	będzie kopało będzie kopać	będą kopali będą kopać	będą kopały będą kopać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kopmy
2 os.	kop	kopcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałbym bym kopał	kopałabym bym kopała	kopałobym bym kopało	kopalibyśmy byśmy kopali	kopałybyśmy byśmy kopały
2 os.	kopałbyś byś kopał	kopałabyś byś kopała	kopałobyś byś kopało	kopalibyście byście kopali	kopałybyście byście kopały
3 os.	kopałby by kopał	kopałaby by kopała	kopałoby by kopało	kopaliby by kopali	kopałyby by kopały

bezosobnik: kopano by

bezokolicznik: kopać

imiesłów przysłówkowy współczesny: kopiąc

gerundium: kopanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kopanie	kopania
D.	kopania	kopań
C.	kopaniu	kopaniom
B.	kopanie	kopania
N.	kopaniem	kopaniami
Ms.	kopaniu	kopaniach
W.	kopanie	kopania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kopiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopiący	kopiący	kopiący	kopiące	kopiąca
D.	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącej
C.	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącej
B.	kopiącego	kopiącego	kopiący	kopiące	kopiącą
N.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącą
Ms.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopiący	kopiący	kopiące	kopiące
D.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących
C.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym
B.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiące
N.	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi
Ms.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kopany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopany	kopany	kopany	kopane	kopana
D.	kopanego	kopanego	kopanego	kopanego	kopanej
C.	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanej
B.	kopanego	kopanego	kopany	kopane	kopaną
N.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopaną
Ms.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopani	kopani	kopane	kopane
D.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych
C.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym
B.	kopanych	kopanych	kopanych	kopane
N.	kopanymi	kopanymi	kopanymi	kopanymi
Ms.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych

Składnia

Rz_osobowy

kopać

7. prądem

Definicja

pot.

lekko razić prądem osobę, która dotyka danego przedmiotu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia elektryczność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

razić

Połączenia

prąd; urządzenie, pralka, suszarka kopie
coś kopie prądem

Cytaty

W USA głównymi nabywcami tych urządzeń są firmy dbające o bezpieczeństwo swoich pracowników i klientów. W Polsce mogłoby być podobnie, zwłaszcza że instalowanie urządzeń kopiących prądem w miejscach publicznych mogłoby się u nas wiązać z dodatkowym ryzykiem.

źródło: KWSJP: Michał Henzler: Kop w serce, Polityka, Polityka

Musieli na przykład udawać, że lecą na elektrycznych pelikanach, które cały czas iskrzyły i nawet kopały prądem.

źródło: KWSJP: To tu ukradł księżyc, Super Express, 2006

Zdarza się także, że kabelki przewodzące prąd dotykają obudowy, a jeśli obudowa jest metalowa, prąd kopie.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kopię	kopiemy
2 os.	kopiesz	kopiecie
3 os.	kopie	kopią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałem +(e)m kopał	kopałam +(e)m kopała	kopałom +(e)m kopało	kopaliśmy +(e)śmy kopali	kopałyśmy +(e)śmy kopały
2 os.	kopałeś +(e)ś kopał	kopałaś +(e)ś kopała	kopałoś +(e)ś kopało	kopaliście +(e)ście kopali	kopałyście +(e)ście kopały
3 os.	kopał	kopała	kopało	kopali	kopały

bezosobnik: kopano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kopał będę kopać	będę kopała będę kopać	będę kopało będę kopać	będziemy kopali będziemy kopać	będziemy kopały będziemy kopać
2 os.	będziesz kopał będziesz kopać	będziesz kopała będziesz kopać	będziesz kopało będziesz kopać	będziecie kopali będziecie kopać	będziecie kopały będziecie kopać
3 os.	będzie kopał będzie kopać	będzie kopała będzie kopać	będzie kopało będzie kopać	będą kopali będą kopać	będą kopały będą kopać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kopmy
2 os.	kop	kopcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałbym bym kopał	kopałabym bym kopała	kopałobym bym kopało	kopalibyśmy byśmy kopali	kopałybyśmy byśmy kopały
2 os.	kopałbyś byś kopał	kopałabyś byś kopała	kopałobyś byś kopało	kopalibyście byście kopali	kopałybyście byście kopały
3 os.	kopałby by kopał	kopałaby by kopała	kopałoby by kopało	kopaliby by kopali	kopałyby by kopały

bezosobnik: kopano by

bezokolicznik: kopać

imiesłów przysłówkowy współczesny: kopiąc

gerundium: kopanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kopanie	kopania
D.	kopania	kopań
C.	kopaniu	kopaniom
B.	kopanie	kopania
N.	kopaniem	kopaniami
Ms.	kopaniu	kopaniach
W.	kopanie	kopania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kopiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopiący	kopiący	kopiący	kopiące	kopiąca
D.	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącej
C.	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącej
B.	kopiącego	kopiącego	kopiący	kopiące	kopiącą
N.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącą
Ms.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopiący	kopiący	kopiące	kopiące
D.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących
C.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym
B.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiące
N.	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi
Ms.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kopany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopany	kopany	kopany	kopane	kopana
D.	kopanego	kopanego	kopanego	kopanego	kopanej
C.	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanemu	kopanej
B.	kopanego	kopanego	kopany	kopane	kopaną
N.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopaną
Ms.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym	kopanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopani	kopani	kopane	kopane
D.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych
C.	kopanym	kopanym	kopanym	kopanym
B.	kopanych	kopanych	kopanych	kopane
N.	kopanymi	kopanymi	kopanymi	kopanymi
Ms.	kopanych	kopanych	kopanych	kopanych

odpowiednik aspektowy: kopnąć

Składnia

Rz_nieżywotny

kopać

CZYM + (KOGO)

8. broń

Definicja

pot.

uderzać w ramię po wystrzale siłą odrzutu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

uderzać

Połączenia

broń, karabin, strzelba kopie

Cytaty

Lżejszy karabin kopie mocniej niż cięższy, toteż należałoby dołożyć porządne (ale lekkie) hamulce wylotowe.

źródło: Internet

Jak kolba będzie za krótka, to broń nie będzie prawidłowo dociskana do ramienia i będzie kopała tak, że będziesz miał siniaki.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kopię	kopiemy
2 os.	kopiesz	kopiecie
3 os.	kopie	kopią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałem +(e)m kopał	kopałam +(e)m kopała	kopałom +(e)m kopało	kopaliśmy +(e)śmy kopali	kopałyśmy +(e)śmy kopały
2 os.	kopałeś +(e)ś kopał	kopałaś +(e)ś kopała	kopałoś +(e)ś kopało	kopaliście +(e)ście kopali	kopałyście +(e)ście kopały
3 os.	kopał	kopała	kopało	kopali	kopały

bezosobnik: kopano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kopał będę kopać	będę kopała będę kopać	będę kopało będę kopać	będziemy kopali będziemy kopać	będziemy kopały będziemy kopać
2 os.	będziesz kopał będziesz kopać	będziesz kopała będziesz kopać	będziesz kopało będziesz kopać	będziecie kopali będziecie kopać	będziecie kopały będziecie kopać
3 os.	będzie kopał będzie kopać	będzie kopała będzie kopać	będzie kopało będzie kopać	będą kopali będą kopać	będą kopały będą kopać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kopmy
2 os.	kop	kopcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kopałbym bym kopał	kopałabym bym kopała	kopałobym bym kopało	kopalibyśmy byśmy kopali	kopałybyśmy byśmy kopały
2 os.	kopałbyś byś kopał	kopałabyś byś kopała	kopałobyś byś kopało	kopalibyście byście kopali	kopałybyście byście kopały
3 os.	kopałby by kopał	kopałaby by kopała	kopałoby by kopało	kopaliby by kopali	kopałyby by kopały

bezosobnik: kopano by

bezokolicznik: kopać

imiesłów przysłówkowy współczesny: kopiąc

gerundium: kopanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kopanie	kopania
D.	kopania	kopań
C.	kopaniu	kopaniom
B.	kopanie	kopania
N.	kopaniem	kopaniami
Ms.	kopaniu	kopaniach
W.	kopanie	kopania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kopiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kopiący	kopiący	kopiący	kopiące	kopiąca
D.	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącego	kopiącej
C.	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącemu	kopiącej
B.	kopiącego	kopiącego	kopiący	kopiące	kopiącą
N.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącą
Ms.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kopiący	kopiący	kopiące	kopiące
D.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących
C.	kopiącym	kopiącym	kopiącym	kopiącym
B.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiące
N.	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi	kopiącymi
Ms.	kopiących	kopiących	kopiących	kopiących

odpowiednik aspektowy: kopnąć

Składnia

Rz_nieżywotny

kopać

Frazeologizmy

ktoś kopie dołki pod kimś
ktoś kopie fundamenty
ktoś kopie leżącego
ktoś/coś wykopuje grób
ktoś/coś kopie grób
zaszczyt kopie kogoś

Przysłowia

Kto pod kim dołki kopie, (ten) sam w nie wpada

Data ostatniej modyfikacji: 17.03.2014