UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dźwięczność

Chronologizacja

1743, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dźwięczność
dźwięczności
D. dźwięczności
dźwięczności
C. dźwięczności
dźwięcznościom
B. dźwięczność
dźwięczności
N. dźwięcznością
dźwięcznościami
Ms. dźwięczności
dźwięcznościach
W. dźwięczności
dźwięczności

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Zob. dźwięk

1. głosu

Definicja

cecha czegoś, co charakteryzuje się wyraźnym i donośnym brzmieniem, którego nic nie zakłóca

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  klarowność

Cytaty

Również sopran Marii Domańskiej jako Alicji, powiernicy Łucji, odznaczał się dawno już nie słyszaną dźwięcznością.

źródło: NKJP: Pani zabija pana..., Dziennik Polski, 1999-07-07

Kiedy odpadnie poważne wsparcie ze strony dekoracji, podstawowym wymogiem wobec aktora będzie dźwięczność jego głosu.

źródło: NKJP: Małgorzata Leyko: Reżyser masowej wyobraźni: Max Reinhardt i jego teatr dla pięciu tysięcy, 2002

Z niezwykłą łatwością przechodził z dolnych rejestrów, w których brzmiał nie mniej potężnie niż Barry White, w górne, gdzie z kolei jego głos nie ustępował dźwięcznością chociażby altowemu saksofonowi Paula Desmonda.

źródło: NKJP: Piotr Iwicki, Olaf Szewczyk: Wczoraj skończył się Warsaw Summer Jazz Days, Gazeta Wyborcza, 1994-06-27

Ich skowyt, z początku wyraźny, szybko stracił dźwięczność. Przypominał odgłosy zza ściany. Stłumione i zniekształcone.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008

[...] ich młotki stukające o hamulce miały suchy, wysoki ton, jakby zmrożony metal utracił całą dźwięczność.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1955

2. nazwy

Definicja

cecha czegoś, co wzbudza zainteresowanie z powodu swego brzmienia i przez to utrwala się w pamięci oraz jest łatwe do przypomnienia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Cytaty

Dźwięczność tekstu decyduje też o jego łatwym zapamiętywaniu.

źródło: NKJP: Krzysztof Albin: Reklama – przekaz, odbiór, interpretacja, 2000

Wierszyki Brzechwy o zwierzątkach, o Panu Hilarym, chorej żabie miałam na ustach na okrągło. W tej chwili Maja już sama zna wiele na pamięć. Dla takiego małego dziecka ważny jest rytm, rym, dźwięczność słów.

źródło: NKJP: Internet

3. głoski

Definicja

jęz. 
cecha głoski opierającej się na brzmieniu powstającym wtedy, gdy struny głosowe drżą i przylegają do siebie tak, że nie przepływa między nimi powietrze

Noty o użyciu

Dźwięcznością nazywamy również kryterium podziału głosek z punktu widzenia pracy więzadeł głosowych w momencie artykulacji. Ze względu na to kryterium głoski mogą przybrać jedną z dwu wartości: dźwięczna lub bezdźwięczna.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:  bezdźwięczność

Cytaty

[...] większość Polaków nie wymawia już dźwięcznego v w wyrazach takich jak swój, twój, kwas [...]. Dźwięczność zachowała się tu jeszcze w języku mieszkańców dawnych Kresów [...].

źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

Ponieważ nasz język nie zachowuje na końcu słów dźwięczności (w przeciwieństwie np. do francuskiego), pierwotny deżdż przekształcił się w deszcz i ta wtórna postać - z bezdźwięcznym wygłosem „szcz” - przyjęła się w całej odmianie: deszczu, deszczowi, deszczem.

źródło: NKJP: Jan Miodek: Rzecz o języku. Dżdżownica po dżdżu, Dziennik Zachodni, 2008-02-15

S i z występują w wersji zarówno dźwięcznej, jak i bezdźwięcznej. Zwykle przyjmują dźwięczność sąsiadujących głosek, w przypadku pozycji między samogłoskami wymowa jest różna w zależności od wyrazu i regionu geograficznego.

źródło: NKJP: Internet

[...] gdy d znajduje się przed ch ulega upodobnieniu pod względem dźwięczności, czyli przechodzi w t.

źródło: NKJP: Internet

Nasz aparat mowy pracuje bardzo podobnie przy wymowie głosek S i Z, K i G, F i W, P i B, jedyna różnica to dźwięczność, z jaką je wymawiamy.

źródło: NKJP: Marcin Kijak: Jak uczyć się do egzaminów?, 2010

Data ostatniej modyfikacji: 08.08.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj