UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyprawa

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od: przedrostkowego czasownika  wyprawić ; zob.  prawić 

1.a wyjazd

Definicja

udanie się dokądś, zwykle w odległe lub trudno dostępne miejsce, w jakimś celu, po wcześniejszym starannym przygotowaniu się

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka

Połączenia

  • daleka, dalekomorska, egzotyczna; długa; kosztowna; zimowa; ciężka, ekstremalna, trudna; niebezpieczna, ryzykowna; nieudana, tragiczna, udana; niezwykła, tajemnicza; pionierska; samotna; piesza, rowerowa; rodzinna; wakacyjna wyprawa; wyprawa antarktyczna, arktyczna, górska, himalajska, jaskiniowa, morska, polarna, wysokogórska; archeologiczna, badawcza, łowiecka, misyjna, myśliwska, naukowa, odkrywcza, poszukiwawcza, ratownicza, ratunkowa; geologiczna, speleologiczna
  • wyprawa do Afryki, do Ameryki Południowej, do Australii, do Azji, do Chin, do Indii, do Tybetu; do dżungli; do kina, do lasu, do muzeum, do teatru
  • wyprawa na Elbrus, na Everest, na Grenlandię, na Mont Blanc, na Mount Everest, na Spitsbergen; na biegun południowy, na biegun północny; na grzyby, na ryby; wyprawa w Alpy, w Andy, w Himalaje; w góry; wyprawa za miasto
  • organizacja; organizator, sponsor; koszt; trasa; członkowie, uczestnicy; trudy wyprawy
  • przygotowania do wyprawy; powrót; relacja; pamiątka, zdjęcia; wrażenia, wspomnienia z wyprawy
  • uczestnictwo, udział w wyprawie
  • odbyć; organizować, przygotować/przygotowywać, zorganizować; sfinansować wyprawę
  • zginąć podczas wyprawy; powrócić, wrócić/wracać z wyprawy
  • wyruszyć na wyprawę
  • uczestniczyć w wyprawie

Cytaty

Tony Halik i Elżbieta Dzikowska byli inicjatorami i uczestnikami wyprawy do dżungli peruwiańskiej w poszukiwaniu zaginionego miasta - Vilcabamby.

źródło: NKJP: (M): Dzikowska i Halik oraz Michałowski, Dziennik Polski, 2001-02-27

Obecnie Krzysztof Szewczak planuje wyprawę w Himalaje, chce razem z Ryszardem Pawłowskim wejść w październiku na szczyt Pumori, który ma 7200 metrów wysokości.

źródło: NKJP: (AJ): A Krzysztof ciągle wyżej..., Dziennik Polski, 2001-06-25

Niedawno naukowcy wybrali się na archeologiczno-epidemiologiczne wyprawy na Alaskę i do podbiegunowej części Norwegii, by wydobyć zamrożone ciała zmarłych w roku 1918 na tzw. hiszpankę.

źródło: NKJP: Anna Bikont, Sławomir Zagórski: Sadźmy przyjacielu szczepionki, Gazeta Wyborcza, 1998-05-15

Doskonale przypominał sobie opowiadania Bentleya o ostatnich wyprawach innych podróżników w okolice Purari. Właśnie w okolicach tej rzeki łowcy głów mieli nosić kamienne krążki na czole.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1965

Po nabożeństwie wszyscy udali się do Muzeum Ziemi Szubińskiej, gdzie dyrektorka Kamila Czechowska przedstawiła rodzinie historię tego miasta i zamku. Po lekcji historii odbyła się wyprawa do ruin zamku.

źródło: NKJP: MB: Zjazd rodziny Dolskich w Szubinie, Nakielski Czas, 2006-06-28

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyprawa
 wyprawy
D. wyprawy
 wypraw
C. wyprawie
 wyprawom
B. wyprawę
 wyprawy
N. wyprawą
 wyprawami
Ms. wyprawie
 wyprawach
W. wyprawo
 wyprawy

Składnia

bez ograniczeń + wyprawa +
(DOKĄD)

1.b uczestnicy

Definicja

osoby uczestniczące w wyprawie - wyjeździe

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka

Połączenia

  • wyprawa dotarła dokądś, wyruszyła dokądś

Cytaty

W holenderskiej części Nowej Gwinei do roku tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego trzeciego prawie wcale nie prowadzono badań wnętrza wyspy. Nieliczne wyprawy docierały jedynie do części wybrzeża.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1965

Najskuteczniejszy jest skauting – radził im jeszcze przed wyjazdem Norweg Sjur Mordre, który w 1992 roku poprowadził czteroosobową, międzynarodową wyprawę do bieguna [...].

źródło: NKJP: Marek Kamiński, Wojciech Moskal, Sławomir Swerpel: Nie tylko biegun, 1996

Pod patronatem Komisji Wypraw Geofizycznych Polskiej Akademii Nauk, kierowanej wtedy przez Alfreda Jahna, a za pieniądze wrocławskiej uczelni, pięć kolejnych wypraw prowadziło badania glacjologiczne na południowym Spitsbergenie.

źródło: NKJP: Jacek Jania: Zrozumieć lodowce, 1988

Lekarz Robert Janik, który przybył z całą wyprawą normalną drogą, już po ciemku stwierdził, że taternik nie żył od ponad 12 godzin.

źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979

Wśród dziennikarzy pojawił się człowiek, który był z polską wyprawą na K2 w Himalajach. Znał Andrzeja Zawadę i innych polskich himalaistów.

źródło: NKJP: Dariusz Wołowski: Meksyk - Mekka speleologów, Gazeta Wyborcza, 1994-05-07

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyprawa
 wyprawy
D. wyprawy
 wypraw
C. wyprawie
 wyprawom
B. wyprawę
 wyprawy
N. wyprawą
 wyprawami
Ms. wyprawie
 wyprawach
W. wyprawo
 wyprawy

2. wojenna

Definicja

udanie się dokądś przez wojsko, po to, żeby tam walczyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

  • wyprawa bojowa, odwetowa, wojenna, zbrojna; kozacka; antyturecka; chocimska, kijowska, smoleńska, wiedeńska; dywersyjna; grabieżcza, łupieżcza; zwycięska wyprawa
  • wyprawa przeciwko Krzyżakom, przeciwko Turkom; przeciwko Francji
  • wyprawa na Kijów, na Moskwę, na Prusy, na Rosję, na Ruś; na Tatarów
  • klęska wyprawy
  • podjąć/podejmować, przedsięwziąć wyprawę

Cytaty

[...] nie podjął odwetowej wyprawy. Nie chciał narażać swych ludzi na pewną śmierć od pocisków angielskich arkabuzów.

źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

W roku 1609 opuścił Wawel król Zygmunt III Waza, ruszając na wyprawę smoleńską przeciwko Moskwie.

źródło: NKJP: Duch Krakowa, Dziennik Polski, 2000-07-29

Latem 1466 r. Zbigniew wziął udział w ostatniej wyprawie przeciwko Krzyżakom podczas wojny trzynastoletniej.

źródło: NKJP: Alicja Szymczakowa: Szlachta sieradzka w XV w. : magnifici et generosi, 1998

Iwan Podkowa za samowolne wyprawy łupieżcze na Turków został z rozkazu Stefana Batorego poćwiartowany we Lwowie.

źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: To przynajmniej tak nie boli, Gazeta Wyborcza, 1997-09-26

Wojna z Chorwacją (926 r.) zakończyła się dla Symeona niepowodzeniem. Ale nawet to nie powstrzymało go od myśli o kolejnej wyprawie na Konstantynopol.

źródło: NKJP: Mirosław J. Leszka: Wizerunek władców pierwszego państwa bułgarskiego w bizantyńskich źródłach pisanych VIII- I połowa XII w, 2003

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyprawa
 wyprawy
D. wyprawy
 wypraw
C. wyprawie
 wyprawom
B. wyprawę
 wyprawy
N. wyprawą
 wyprawami
Ms. wyprawie
 wyprawach
W. wyprawo
 wyprawy

Składnia

bez ograniczeń + wyprawa +
(na KOGO/CO | przeciwko KOMU/CZEMU)

3. tynk

Definicja

bud. 
tynk - warstwa zaprawy murarskiej, nakładana na ściany w celu ochronnym lub dekoracyjnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane

Relacje znaczeniowe

synonimy:  tynk

Połączenia

  • cienkowarstwowa, jednowarstwowa wyprawa; wyprawa akrylowa, silikatowa, silikonowa; dekoracyjna, elewacyjna, tynkarska

Cytaty

Pomieszczenie ogrodu zimowego nazywane było także Salą Marmurową, gdyż ściany jego wówczas pokrywać musiała wyprawa stiukowa, naśladująca marmur.

źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane: rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001

Powoli w zapomnienie odchodzą gładkie wykończenia ścian elewacji budynków, ustępując miejsca nowoczesnym wyprawom strukturalnym.

źródło: NKJP: Piotr Idzikowski: Trójwymiarowe i kolorowe, Dziennik Polski, 2003-09-24

Producenci materiałów budowlanych oferują wiele rodzajów gotowych tynków szlachetnych. Są to cienkowarstwowe wyprawy, które zapewniają efektowny wygląd elewacji.

źródło: NKJP: Wyprawy szlachetne, Dziennik Polski, 2000-07-19

Jeśli takich słabo trzymających się fragmentów tynku występuje niewiele, można poprzestać na drobnych, miejscowych uzupełnieniach wyprawy [...].

źródło: Internet

W celu ograniczenia przebijania koloru podłoża przez wyprawę tynkarską zaleca się stosowanie preparatu gruntującego podbarwionego pod kolor tynku.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyprawa
 wyprawy
D. wyprawy
 wypraw
C. wyprawie
 wyprawom
B. wyprawę
 wyprawy
N. wyprawą
 wyprawami
Ms. wyprawie
 wyprawach
W. wyprawo
 wyprawy

Składnia

bez ograniczeń + wyprawa +
(JAKA)

4. ślubna

Definicja

rzeczy, które dostaje od swoich rodziców kobieta wychodząca za mąż, potrzebne w gospodarstwie domowym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

Połączenia

  • wyprawa ślubna
  • wyprawa i posag
  • szyć komuś wyprawę

Cytaty

Z pomocą panny służącej Stefania szyła ślubną wyprawę. Gotowe sztuki piętrzyły się w szafie w równych słupkach.

źródło: NKJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1999

Córką Anny była Małgorzata, której Gabriel zapisał jeszcze jako pannie posag i wyprawę, w ten sposób zabezpieczając jej prawa do majątku.

źródło: NKJP: Alicja Szymczakowa: Szlachta sieradzka w XV w.: magnifici et generosi, 1998

Przy śniadaniu rodzice oświadczyli, że w posagu dają córce 30 tys. zł i przyzwoitą wyprawę. Na trzeci dzień ogłoszono zaręczyny.

źródło: Internet

Sama nie wiem, jak to się stało, że zgodziłam się na ślub. No i pojechałyśmy z mamą do Poznania przygotować wyprawę.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyprawa
 wyprawy
D. wyprawy
 wypraw
C. wyprawie
 wyprawom
B. wyprawę
 wyprawy
N. wyprawą
 wyprawami
Ms. wyprawie
 wyprawach
W. wyprawo
 wyprawy
Data ostatniej modyfikacji: 09.11.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN