Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zaduszę |
zadusimy |
|||
| 2 os. |
zadusisz |
zadusicie |
|||
| 3 os. |
zadusi |
zaduszą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zadusiłem +(e)m zadusił |
zadusiłam +(e)m zadusiła |
zadusiłom +(e)m zadusiło |
zadusiliśmy +(e)śmy zadusili |
zadusiłyśmy +(e)śmy zadusiły |
| 2 os. |
zadusiłeś +(e)ś zadusił |
zadusiłaś +(e)ś zadusiła |
zadusiłoś +(e)ś zadusiło |
zadusiliście +(e)ście zadusili |
zadusiłyście +(e)ście zadusiły |
| 3 os. |
zadusił |
zadusiła |
zadusiło |
zadusili |
zadusiły |
bezosobnik: zaduszono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zaduśmy |
|
| 2 os. |
zaduś |
zaduście |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zadusiłbym bym zadusił |
zadusiłabym bym zadusiła |
zadusiłobym bym zadusiło |
zadusilibyśmy byśmy zadusili |
zadusiłybyśmy byśmy zadusiły |
| 2 os. |
zadusiłbyś byś zadusił |
zadusiłabyś byś zadusiła |
zadusiłobyś byś zadusiło |
zadusilibyście byście zadusili |
zadusiłybyście byście zadusiły |
| 3 os. |
zadusiłby by zadusił |
zadusiłaby by zadusiła |
zadusiłoby by zadusiło |
zadusiliby by zadusili |
zadusiłyby by zadusiły |
bezosobnik: zaduszono by
bezokolicznik: zadusić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zadusiwszy
gerundium: zaduszenie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zaduszenie |
zaduszenia |
| D. | zaduszenia |
zaduszeń |
| C. | zaduszeniu |
zaduszeniom |
| B. | zaduszenie |
zaduszenia |
| N. | zaduszeniem |
zaduszeniami |
| Ms. | zaduszeniu |
zaduszeniach |
| W. | zaduszenie |
zaduszenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: zaduszony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zaduszony |
zaduszony |
zaduszony |
zaduszone |
zaduszona |
| D. | zaduszonego |
zaduszonego |
zaduszonego |
zaduszonego |
zaduszonej |
| C. | zaduszonemu |
zaduszonemu |
zaduszonemu |
zaduszonemu |
zaduszonej |
| B. | zaduszonego |
zaduszonego |
zaduszony |
zaduszone |
zaduszoną |
| N. | zaduszonym |
zaduszonym |
zaduszonym |
zaduszonym |
zaduszoną |
| Ms. | zaduszonym |
zaduszonym |
zaduszonym |
zaduszonym |
zaduszonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zaduszeni |
zaduszeni |
zaduszone |
zaduszone |
| D. | zaduszonych |
zaduszonych |
zaduszonych |
zaduszonych |
| C. | zaduszonym |
zaduszonym |
zaduszonym |
zaduszonym |
| B. | zaduszonych |
zaduszonych |
zaduszonych |
zaduszone |
| N. | zaduszonymi |
zaduszonymi |
zaduszonymi |
zaduszonymi |
| Ms. | zaduszonych |
zaduszonych |
zaduszonych |
zaduszonych |
odpowiednik aspektowy: zaduszać
Pochodzenie
Zob. dusić
1. rękami
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa
Połączenia
- lew, lis, pies zadusił kogoś/coś
- zadusić dziecko; kota, ptaka, zająca
- zadusić poduszką, sznurkiem, (własnymi) rękami
- zadusić kogoś/coś na śmierć
Cytaty
|
W mordowaniu wiejskim grunt jest nieoryginalny: alkohol, po którym wzbierają w człowieku stare i nowe żale. Wieś Gatne, Mieczysław O., lat 42, będąc pod wpływem, zadusił brata powrozem w kłótni o schedę po ojcu. źródło: NKJP: Edyta Gietka: Zbrodnia domowa, Polityka, 2007-10-06 |
|
|
Tak było kilka dni temu, kiedy to lisy musiały wynosić się jak niepyszne z kurnika. Zdążyły zadusić dwie kury, ale żadnej nie zaniosły na wzgórze czaszek. Uciekły w popłochu, a padliną zajął się następnego dnia jastrząb. źródło: NKJP: Zygmunt Szych: Wzgórze czaszek, Gazeta Krakowska, 2001-07-28 |
|
|
Jako doświadczony zabójca nie powinien mieć wszak problemu z wykorzystaniem zatrutego ostrza z rękawa mego śmiercionośnego kaftana, który mu na tę okoliczność wypożyczyłem. W najgorszym razie mógł także po prostu zadusić starkę swymi silnymi dłońmi. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004 |
|
|
Zdaniem wójta Starczy Wiesława Szymczyka – zaduszenie owiec w Łyścu nie było pierwszym przypadkiem zagryzienia zwierząt domowych w tej okolicy. Rok temu bezpańskie psy zadusiły trzy kozy należące do jednej z mieszkanek tej wsi. źródło: NKJP: Mariusz Pietrzyk: Psy zagryzły siedem owiec, Trybuna Śląska, 2004-04-27 |
Składnia
|
+ | zadusić | + |
KOGO/CO +
(CZYM)
|
2. czad
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zabić |
Połączenia
- zaduszony dymem
Cytaty
|
Naszą Ulę zadusił czad. [...] Ula (15 l.) zdążyła wejść do wanny, odkręcić gorącą wodę i upadła martwa zaduszona czadem. źródło: Białystok: Naszą Ulę zadusił czad, 2011-01-12 (www.se.pl/wiadomosci/polska) |
|
|
Trzy razy dziennie inhalacje, oklepywania, ćwiczenia oddechowe - wszystko, by rozluźnić zalegający oskrzela i płuca gęsty, lepki śluz; usunąć go, zanim stanie się pożywką dla bakterii, zanim nie zadusi. źródło: NKJP: Dorota Kudaj: Być jak Chopin, Dziennik Łódzki, 2003-09-16 |
|
|
W powiecie myślenickim zdarzały się w poprzednich latach przypadki zatrucia dymem czy śmiertelnego zaduszenia w płonących trawach. źródło: NKJP: (ANKA): Płoną trawy, Gazeta Krakowska, 2005-03-30 |
|
|
Niestety, nawet lekarz ze specjalistycznym sprzętem nie zdołał już reanimować zaduszonych przez lawinę turystów. źródło: NKJP: Listopadowa lawina, Tygodnik Podhalański, nr 49, 1996 |
Składnia
|
|
+ | zadusić | + |
KOGO/CO
|
3. ogień
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
Połączenia
- zadusić ogień
Cytaty
|
Na szczęście, strażakom udało się od razu zadusić ogień w zarodku i nie dopuścić do jego rozprzestrzenienia na sąsiadujące domy. źródło: NKJP: Bogdan Lewicki: Szamotulska w ogniu, Polska Głos Wielkopolski, 2003-10-27 |
|
|
Kiedy wydawało się, że już zadusiliśmy żar, lucerna znowu zaczęła się tlić. Najgorsze, że w pobliżu był las. Baliśmy się, że ogień się przeniesie. źródło: NKJP: Dzień strażaka, Gazeta Poznańska, 2002-05-04 |
|
|
Próbowałem [...] zadusić płomienie. Nie pomogło nawet sześć dużych gaśnic, których użyłem. źródło: NKJP: Zapaliła się hala Jeżyce, Polska Głos Wielkopolski, 2007-01-19 |
Składnia
|
|
+ | zadusić | + |
CO
|
4. gospodarkę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zabić |
Połączenia
- zadusić branżę, gospodarkę, przedsiębiorczość
Cytaty
|
Urzędnicy od budownictwa twierdzą, że główną przyczyną są drogie kredyty. To też, ale dla mnie odpowiedzialność spada przede wszystkim na plątaninę przepisów, która może zadusić każdą budowlaną inicjatywę. źródło: NKJP: Klątwa nad budową, Dziennik Polski, 2001-02-23 |
|
|
Doprowadzili do ogromnego bezrobocia, zadusili drobną przedsiębiorczość, spowodowali wielkie zadłużenie. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Bez inflacji narastające długi zaduszą gospodarkę. źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Łagodnie szukamy dna, Polityka, nr 26 (2711), 2009-06-27 |
|
|
Kolejna sprawa to sprawa tej poprawki, [...] mianowicie kwestia zobowiązania spółdzielni do prowadzenia działalności reintegracyjnej, kulturalnej i oświatowej na rzecz społeczności lokalnej, w której taka spółdzielnia funkcjonuje. Otóż ten zapis może zadusić taką spółdzielnię. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne 9. posiedzenie Senatu RP z obrad Senatu RP, 2006 |
Składnia
|
|
+ | zadusić | + |
CO
|