UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

eksploatować

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

fr. exploiter

1. samoloty

Definicja

użytkując, zużywać stopniowo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

wykorzystywać

Połączenia

eksploatować baterię, instalację, maszyny, pojazd, samochód, samoloty, satelitę, sprzęt wojskowy, statki, tabor, trakcję, urządzenia

Cytaty

	Za kilkanaście lat Polska będzie miała dziewięćdziesiąt nowoczesnych samolotów wielozadaniowych [...]. Do tego momentu będziemy eksploatowali inne samoloty. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 12. posiedzenia Senatu RP w dniu 21 marca 2002 r.
	Kierowcy, którzy nadkładają dziesiątki, a nawet setki kilometrów w drodze do Legnicy, zużywają niepotrzebnie paliwo, eksploatują samochody i niszczą drogi. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.08.1996
	Rimsat miał eksploatować każdego satelitę przez kilka lat, a potem przekazywać go Rosjanom. źródło: NKJP: Claudia Rosett: Gwiezdne wojny, Gazeta Wyborcza, 1995-09-18
	Basen jest eksploatowany od 30 lat i wymaga gruntownej odnowy. źródło: KWSJP: Małgorzata Litwin: Gość magistratu „Mechanik” gminny, Gazeta Miejska, 1999, nr 2
	Dalsze eksploatowanie tych pojazdów nie jest już bezpieczne dla pasażerów i kierowców. źródło: NKJP: Stary jak nowy, Dziennik Polski, 2003-09-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	eksploatuję	eksploatujemy
2 os.	eksploatujesz	eksploatujecie
3 os.	eksploatuje	eksploatują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	eksploatowałem +(e)m eksploatował	eksploatowałam +(e)m eksploatowała	eksploatowałom +(e)m eksploatowało	eksploatowaliśmy +(e)śmy eksploatowali	eksploatowałyśmy +(e)śmy eksploatowały
2 os.	eksploatowałeś +(e)ś eksploatował	eksploatowałaś +(e)ś eksploatowała	eksploatowałoś +(e)ś eksploatowało	eksploatowaliście +(e)ście eksploatowali	eksploatowałyście +(e)ście eksploatowały
3 os.	eksploatował	eksploatowała	eksploatowało	eksploatowali	eksploatowały

bezosobnik: eksploatowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę eksploatował będę eksploatować	będę eksploatowała będę eksploatować	będę eksploatowało będę eksploatować	będziemy eksploatowali będziemy eksploatować	będziemy eksploatowały będziemy eksploatować
2 os.	będziesz eksploatował będziesz eksploatować	będziesz eksploatowała będziesz eksploatować	będziesz eksploatowało będziesz eksploatować	będziecie eksploatowali będziecie eksploatować	będziecie eksploatowały będziecie eksploatować
3 os.	będzie eksploatował będzie eksploatować	będzie eksploatowała będzie eksploatować	będzie eksploatowało będzie eksploatować	będą eksploatowali będą eksploatować	będą eksploatowały będą eksploatować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		eksploatujmy
2 os.	eksploatuj	eksploatujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	eksploatowałbym bym eksploatował	eksploatowałabym bym eksploatowała	eksploatowałobym bym eksploatowało	eksploatowalibyśmy byśmy eksploatowali	eksploatowałybyśmy byśmy eksploatowały
2 os.	eksploatowałbyś byś eksploatował	eksploatowałabyś byś eksploatowała	eksploatowałobyś byś eksploatowało	eksploatowalibyście byście eksploatowali	eksploatowałybyście byście eksploatowały
3 os.	eksploatowałby by eksploatował	eksploatowałaby by eksploatowała	eksploatowałoby by eksploatowało	eksploatowaliby by eksploatowali	eksploatowałyby by eksploatowały

bezosobnik: eksploatowano by

bezokolicznik: eksploatować

imiesłów przysłówkowy współczesny: eksploatując

gerundium: eksploatowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	eksploatowanie	eksploatowania
D.	eksploatowania	eksploatowań
C.	eksploatowaniu	eksploatowaniom
B.	eksploatowanie	eksploatowania
N.	eksploatowaniem	eksploatowaniami
Ms.	eksploatowaniu	eksploatowaniach
W.	eksploatowanie	eksploatowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: eksploatujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujące	eksploatująca
D.	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującej
C.	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującej
B.	eksploatującego	eksploatującego	eksploatujący	eksploatujące	eksploatującą
N.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującą
Ms.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujące	eksploatujące
D.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących
C.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym
B.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujące
N.	eksploatującymi	eksploatującymi	eksploatującymi	eksploatującymi
Ms.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: eksploatowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	eksploatowany	eksploatowany	eksploatowany	eksploatowane	eksploatowana
D.	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanej
C.	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanej
B.	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowany	eksploatowane	eksploatowaną
N.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowaną
Ms.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	eksploatowani	eksploatowani	eksploatowane	eksploatowane
D.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych
C.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym
B.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowane
N.	eksploatowanymi	eksploatowanymi	eksploatowanymi	eksploatowanymi
Ms.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych

odpowiednik aspektowy: wyeksploatować

Składnia

Rz_osobowy

eksploatować

2. złoża

Definicja

pozyskiwać bogactwa naturalne, prowadząc na jakimś terenie prace, które temu służą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

wykorzystywać

Połączenia

kopalnia eksploatuje
eksploatować gaz, kopaliny, pokłady czegoś, przyrodę, rudę, węgiel, wody mineralne, złoża; cegielnię, kamieniołom, kopalnię, łowisko, staw, studnie głębinowe, teren
nie opłaca się eksploatować czegoś

Cytaty

	Według Państwowego Instytutu Geologicznego w Polsce odkryto 80 złóż ropy, tyle że zazwyczaj są one tak małe, że nie opłaca się ich eksploatować. źródło: NKJP: Cezary Pytlos; Łukasz Bąk: Wybuchowa sprawa, Ozon, 2005, nr 21
	Kamieniołom jednak przestano eksploatować już ponad czterdzieści lat temu i tylko słabo widoczne ślady szyn i nasyp znaczyły szlak kolejki. źródło: KWSJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967
	W okolicach Turku znajdowały się i były eksploatowane złoża rudy darniowej. źródło: NKJP: Mariusz Kulesza: Morfogeneza miast na obszarze Polski Środkowej w okresie przedrozbiorowym: dawne województwa łęczyckie i sieradzkie, 2001
	Na początku lat siedemdziesiątych zarejestrowano 28 wyrobisk, w których występuje piasek […]. Były to wyrobiska małe i średnie, eksploatowane głównie przez ludność miejscową do celów budowlanych. źródło: KWSJP: Joanna Tomczak: Słownik geograficzny gminy Rudniki, 2002
	Mimo że na hałdę wywozi się liczne kopaliny, sąd zwolnił kopalnię od obowiązku uiszczania opłat za składowanie odpadów. Przykład ten wskazuje, jak słabe są mechanizmy zmuszające do pełnego wykorzystania eksploatowanych kopalin. źródło: NKJP: Stefan Kozłowski: Ekorozwój: wyzwanie XXI wieku, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	eksploatuję	eksploatujemy
2 os.	eksploatujesz	eksploatujecie
3 os.	eksploatuje	eksploatują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	eksploatowałem +(e)m eksploatował	eksploatowałam +(e)m eksploatowała	eksploatowałom +(e)m eksploatowało	eksploatowaliśmy +(e)śmy eksploatowali	eksploatowałyśmy +(e)śmy eksploatowały
2 os.	eksploatowałeś +(e)ś eksploatował	eksploatowałaś +(e)ś eksploatowała	eksploatowałoś +(e)ś eksploatowało	eksploatowaliście +(e)ście eksploatowali	eksploatowałyście +(e)ście eksploatowały
3 os.	eksploatował	eksploatowała	eksploatowało	eksploatowali	eksploatowały

bezosobnik: eksploatowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę eksploatował będę eksploatować	będę eksploatowała będę eksploatować	będę eksploatowało będę eksploatować	będziemy eksploatowali będziemy eksploatować	będziemy eksploatowały będziemy eksploatować
2 os.	będziesz eksploatował będziesz eksploatować	będziesz eksploatowała będziesz eksploatować	będziesz eksploatowało będziesz eksploatować	będziecie eksploatowali będziecie eksploatować	będziecie eksploatowały będziecie eksploatować
3 os.	będzie eksploatował będzie eksploatować	będzie eksploatowała będzie eksploatować	będzie eksploatowało będzie eksploatować	będą eksploatowali będą eksploatować	będą eksploatowały będą eksploatować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		eksploatujmy
2 os.	eksploatuj	eksploatujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	eksploatowałbym bym eksploatował	eksploatowałabym bym eksploatowała	eksploatowałobym bym eksploatowało	eksploatowalibyśmy byśmy eksploatowali	eksploatowałybyśmy byśmy eksploatowały
2 os.	eksploatowałbyś byś eksploatował	eksploatowałabyś byś eksploatowała	eksploatowałobyś byś eksploatowało	eksploatowalibyście byście eksploatowali	eksploatowałybyście byście eksploatowały
3 os.	eksploatowałby by eksploatował	eksploatowałaby by eksploatowała	eksploatowałoby by eksploatowało	eksploatowaliby by eksploatowali	eksploatowałyby by eksploatowały

bezosobnik: eksploatowano by

bezokolicznik: eksploatować

imiesłów przysłówkowy współczesny: eksploatując

gerundium: eksploatowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	eksploatowanie	eksploatowania
D.	eksploatowania	eksploatowań
C.	eksploatowaniu	eksploatowaniom
B.	eksploatowanie	eksploatowania
N.	eksploatowaniem	eksploatowaniami
Ms.	eksploatowaniu	eksploatowaniach
W.	eksploatowanie	eksploatowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: eksploatujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujące	eksploatująca
D.	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującej
C.	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującej
B.	eksploatującego	eksploatującego	eksploatujący	eksploatujące	eksploatującą
N.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującą
Ms.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujące	eksploatujące
D.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących
C.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym
B.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujące
N.	eksploatującymi	eksploatującymi	eksploatującymi	eksploatującymi
Ms.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: eksploatowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	eksploatowany	eksploatowany	eksploatowany	eksploatowane	eksploatowana
D.	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanej
C.	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanej
B.	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowany	eksploatowane	eksploatowaną
N.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowaną
Ms.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	eksploatowani	eksploatowani	eksploatowane	eksploatowane
D.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych
C.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym
B.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowane
N.	eksploatowanymi	eksploatowanymi	eksploatowanymi	eksploatowanymi
Ms.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych

odpowiednik aspektowy: wyeksploatować

Składnia

Rz_osobowy

eksploatować

3. robotników

Definicja

zmuszać do zbyt ciężkiej pracy lub wykorzystywać w inny sposób

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Połączenia

eksploatować pracowników, robotników, zawodników; kolonie, podbity kraj
eksploatować do granic wytrzymałości, nadmiernie

Cytaty

Trener przyznaje, że trenują bez sztangi, obciążeń siłowych, żeby nie stracili naturalnych predyspozycji. - Nie eksploatuję ich. Pracujemy nad techniką, doskonaleniem umiejętności.

źródło: NKJP: Gdyby nie mata..., Dziennik Polski, 2002-12-29

Ustawa jest wprowadzona z myślą o pracownikach supermarketów, którzy są przez właścicieli nadmiernie eksploatowani.

źródło: NKJP: (jp,ik): Handel ograniczony, Echo Dnia, 2004-08-16

Konia nie można eksploatować ponad jego siły. Do szczególnie ciężkich i wyczerpujących prac należy zaliczyć - koszenie żniwiarką, transport dużego ciężaru wozem przez miękkie pole, orkę na glebach ciężkich i ubitych [...].

źródło: NKJP: Jan Fereniec: Zarys ekonomiki i organizacji rolnictwa,1985

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	eksploatuję	eksploatujemy
2 os.	eksploatujesz	eksploatujecie
3 os.	eksploatuje	eksploatują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	eksploatowałem +(e)m eksploatował	eksploatowałam +(e)m eksploatowała	eksploatowałom +(e)m eksploatowało	eksploatowaliśmy +(e)śmy eksploatowali	eksploatowałyśmy +(e)śmy eksploatowały
2 os.	eksploatowałeś +(e)ś eksploatował	eksploatowałaś +(e)ś eksploatowała	eksploatowałoś +(e)ś eksploatowało	eksploatowaliście +(e)ście eksploatowali	eksploatowałyście +(e)ście eksploatowały
3 os.	eksploatował	eksploatowała	eksploatowało	eksploatowali	eksploatowały

bezosobnik: eksploatowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę eksploatował będę eksploatować	będę eksploatowała będę eksploatować	będę eksploatowało będę eksploatować	będziemy eksploatowali będziemy eksploatować	będziemy eksploatowały będziemy eksploatować
2 os.	będziesz eksploatował będziesz eksploatować	będziesz eksploatowała będziesz eksploatować	będziesz eksploatowało będziesz eksploatować	będziecie eksploatowali będziecie eksploatować	będziecie eksploatowały będziecie eksploatować
3 os.	będzie eksploatował będzie eksploatować	będzie eksploatowała będzie eksploatować	będzie eksploatowało będzie eksploatować	będą eksploatowali będą eksploatować	będą eksploatowały będą eksploatować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		eksploatujmy
2 os.	eksploatuj	eksploatujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	eksploatowałbym bym eksploatował	eksploatowałabym bym eksploatowała	eksploatowałobym bym eksploatowało	eksploatowalibyśmy byśmy eksploatowali	eksploatowałybyśmy byśmy eksploatowały
2 os.	eksploatowałbyś byś eksploatował	eksploatowałabyś byś eksploatowała	eksploatowałobyś byś eksploatowało	eksploatowalibyście byście eksploatowali	eksploatowałybyście byście eksploatowały
3 os.	eksploatowałby by eksploatował	eksploatowałaby by eksploatowała	eksploatowałoby by eksploatowało	eksploatowaliby by eksploatowali	eksploatowałyby by eksploatowały

bezosobnik: eksploatowano by

bezokolicznik: eksploatować

imiesłów przysłówkowy współczesny: eksploatując

gerundium: eksploatowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	eksploatowanie	eksploatowania
D.	eksploatowania	eksploatowań
C.	eksploatowaniu	eksploatowaniom
B.	eksploatowanie	eksploatowania
N.	eksploatowaniem	eksploatowaniami
Ms.	eksploatowaniu	eksploatowaniach
W.	eksploatowanie	eksploatowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: eksploatujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujące	eksploatująca
D.	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującej
C.	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującej
B.	eksploatującego	eksploatującego	eksploatujący	eksploatujące	eksploatującą
N.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującą
Ms.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujące	eksploatujące
D.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących
C.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym
B.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujące
N.	eksploatującymi	eksploatującymi	eksploatującymi	eksploatującymi
Ms.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: eksploatowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	eksploatowany	eksploatowany	eksploatowany	eksploatowane	eksploatowana
D.	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanej
C.	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanej
B.	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowany	eksploatowane	eksploatowaną
N.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowaną
Ms.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	eksploatowani	eksploatowani	eksploatowane	eksploatowane
D.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych
C.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym
B.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowane
N.	eksploatowanymi	eksploatowanymi	eksploatowanymi	eksploatowanymi
Ms.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych

odpowiednik aspektowy: wyeksploatować

Składnia

Rz_osobowy

eksploatować

KOGO/CO

4. schematy

Definicja

wykorzystywać zbyt często te same wzory lub konwencje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

wykorzystywać

Połączenia

kino, literatura eksploatuje; artysta, pisarz eksploatuje
eksploatować konwencje, jakiś pomysł, temat, schemat, wzorce
eksploatować w kampanii, w prasie, w propagandzie, w reklamie, w telewizji

Cytaty

	Autobiografizm wprowadza nowy stosunek do własnej tożsamości, czyli centralnego problemu, jaki nasza młoda literatura eksploatowała, konstruując bohatera nieuwiązanego i niezakorzenionego źródło: NKJP: Przemysław Czapliński: Absolutna menażeria, Gazeta Wyborcza, 1997-07-15
	W wymiarze inspiracji artystycznej kopizm eksploatuje skansenową formę narodowego dziedzictwa kulturowego. źródło: NKJP: Kazimierz, kopizm, komercja, Dziennik Polski, 2003-10-03
	Temat ulubiony, powracający, ustawicznie eksploatowany to śmierć, rozkład śmiertelny, umieranie, niepojęta, nagła nieobecność pulsującego przed chwilą życia, które nigdy już nie wróci. źródło: KWSJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000
	Te doświadczenia przekonują mnie o tym, że tak często eksploatowane w prasie czy telewizji bezrobocie to czysta fikcja! A zasiłki dla bezrobotnych to najzwyczajniejsze marnowanie naszych podatków. źródło: KWSJP:Janusz Czapski: Gorzała i bezrobocie, Nasze Czuby, 1997, nr 58

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	eksploatuję	eksploatujemy
2 os.	eksploatujesz	eksploatujecie
3 os.	eksploatuje	eksploatują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	eksploatowałem +(e)m eksploatował	eksploatowałam +(e)m eksploatowała	eksploatowałom +(e)m eksploatowało	eksploatowaliśmy +(e)śmy eksploatowali	eksploatowałyśmy +(e)śmy eksploatowały
2 os.	eksploatowałeś +(e)ś eksploatował	eksploatowałaś +(e)ś eksploatowała	eksploatowałoś +(e)ś eksploatowało	eksploatowaliście +(e)ście eksploatowali	eksploatowałyście +(e)ście eksploatowały
3 os.	eksploatował	eksploatowała	eksploatowało	eksploatowali	eksploatowały

bezosobnik: eksploatowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę eksploatował będę eksploatować	będę eksploatowała będę eksploatować	będę eksploatowało będę eksploatować	będziemy eksploatowali będziemy eksploatować	będziemy eksploatowały będziemy eksploatować
2 os.	będziesz eksploatował będziesz eksploatować	będziesz eksploatowała będziesz eksploatować	będziesz eksploatowało będziesz eksploatować	będziecie eksploatowali będziecie eksploatować	będziecie eksploatowały będziecie eksploatować
3 os.	będzie eksploatował będzie eksploatować	będzie eksploatowała będzie eksploatować	będzie eksploatowało będzie eksploatować	będą eksploatowali będą eksploatować	będą eksploatowały będą eksploatować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		eksploatujmy
2 os.	eksploatuj	eksploatujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	eksploatowałbym bym eksploatował	eksploatowałabym bym eksploatowała	eksploatowałobym bym eksploatowało	eksploatowalibyśmy byśmy eksploatowali	eksploatowałybyśmy byśmy eksploatowały
2 os.	eksploatowałbyś byś eksploatował	eksploatowałabyś byś eksploatowała	eksploatowałobyś byś eksploatowało	eksploatowalibyście byście eksploatowali	eksploatowałybyście byście eksploatowały
3 os.	eksploatowałby by eksploatował	eksploatowałaby by eksploatowała	eksploatowałoby by eksploatowało	eksploatowaliby by eksploatowali	eksploatowałyby by eksploatowały

bezosobnik: eksploatowano by

bezokolicznik: eksploatować

imiesłów przysłówkowy współczesny: eksploatując

gerundium: eksploatowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	eksploatowanie	eksploatowania
D.	eksploatowania	eksploatowań
C.	eksploatowaniu	eksploatowaniom
B.	eksploatowanie	eksploatowania
N.	eksploatowaniem	eksploatowaniami
Ms.	eksploatowaniu	eksploatowaniach
W.	eksploatowanie	eksploatowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: eksploatujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujące	eksploatująca
D.	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującego	eksploatującej
C.	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującemu	eksploatującej
B.	eksploatującego	eksploatującego	eksploatujący	eksploatujące	eksploatującą
N.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującą
Ms.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	eksploatujący	eksploatujący	eksploatujące	eksploatujące
D.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących
C.	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym	eksploatującym
B.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujące
N.	eksploatującymi	eksploatującymi	eksploatującymi	eksploatującymi
Ms.	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących	eksploatujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: eksploatowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	eksploatowany	eksploatowany	eksploatowany	eksploatowane	eksploatowana
D.	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowanej
C.	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanemu	eksploatowanej
B.	eksploatowanego	eksploatowanego	eksploatowany	eksploatowane	eksploatowaną
N.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowaną
Ms.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	eksploatowani	eksploatowani	eksploatowane	eksploatowane
D.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych
C.	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym	eksploatowanym
B.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowane
N.	eksploatowanymi	eksploatowanymi	eksploatowanymi	eksploatowanymi
Ms.	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych	eksploatowanych

odpowiednik aspektowy: wyeksploatować

Składnia

Rz_osobowy

eksploatować

Data ostatniej modyfikacji: 17.10.2010