UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tama

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

śr.-w.-niem. tam

1. na rzece

Definicja

wał przegradzający dolinę rzeki, zbudowany z piasku, kamieni lub betonu, służący spiętrzeniu wody

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zapora
hiperonimy:  wał

Połączenia

  • betonowa, naturalna; duża, olbrzymia, szeroka, wielka; rzeczna, wodna; prowizoryczna tama
  • tama na rzece
  • awaria, lokalizacja, otwarcie, pożar, projekt, remont tamy
  • budować, wybudować, zbudować; zniszczyć tamę

Cytaty

Przypomnijmy, że projekty gromadzenia tutaj wody w celach przeciwpowodziowych powstały jeszcze w czasach ck Austrii i gdyby nie I wojna światowa, być może tama w Świnnej Porębie już by istniała.

źródło: NKJP: (MOL): Kraków do zalania..., Dziennik Polski, 1998-07-07

Aby zbudować tamę na rzece Orla budowniczowie zmienili jej bieg.

źródło: NKJP: (ST): Węgorze zatrzymane na tamie, Nakielski Czas, 2002-07-31

Teren jest podmokły, bo wokół tamy powstało rozlewisko - naturalna ochrona bobrzych włości.

źródło: NKJP: (waw): Bobrze sprawki, Nowiny Raciborskie, 2004-08-24

Budowa tamy wymaga zalania ogromnego obszaru, władze Chin podkreślają jednak, że zapora ułatwi walkę z wylewami Jangcy.

źródło: NKJP: Niepokój w Chinach, Kurier Szczeciński, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tama
tamy
D. tamy
tam
C. tamie
tamom
B. tamę
tamy
N. tamą
tamami
Ms. tamie
tamach
W. tamo
tamy

2. przeciwpożarowa

Definicja

techn. 
konstrukcja zabezpieczająca przed zniszczeniem terenu przez pożar, wybuch lub przed rozprzestrzenianiem się substancji trujących

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ochrona i zanieczyszczenie środowiska

Połączenia

  • tama izolacyjna, pożarowa, przeciwpożarowa, przeciwwybuchowa
  • postawić, zbudować tamę
  • odgrodzić coś tamą

Cytaty

Aby doprowadzić do wygaśnięcia pożaru, trzeba będzie na kilka tygodni odgrodzić rejon pożaru tamami przeciwwybuchowymi.

źródło: NKJP: Chłodzenie wyrobiska, Dziennik Polski, 2003-04-07

Uznałem, że stężenia metanu za tamą izolacyjną nie zagrażają pracującym w ścianie pracownikom.

źródło: Internet

W kopalni „Brzeszcze”, gdzie w ubiegły wtorek zapalił się metan, ratownicy zbudowali dwie betonowe tamy izolacyjne.

źródło: NKJP: Krótko, Dziennik Polski, 2003-04-08

Tamy pożarowe w rejonach zagrożonych tąpaniami powinny być budowane w miejscach, gdzie prawdopodobieństwo ich uszkodzenia jest najmniejsze.

źródło: NKJP: Rozporządzenie w sprawie ratownictwa górniczego z dnia 12 czerwca 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tama
tamy
D. tamy
tam
C. tamie
tamom
B. tamę
tamy
N. tamą
tamami
Ms. tamie
tamach
W. tamo
tamy

Składnia

bez ograniczeń + tama +
JAKA

3. utrudnienie

Definicja

przeszkoda utrudniająca upowszechnianie się jakichś działań, zachowań, postaw, poglądów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przeszkoda

Połączenia

  • kłaść, położyć, postawić tamę (badaniom, korupcji, kradzieżom, podwyżkom, pornografii, rozwojowi...)

Cytaty

Rosja też chce postawić tamę islamowi, tyle że interwencja wojskowa w Tadżykistanie może zakończyć się równie smutno jak krucjata ZSRR w Afganistanie.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Tadżykistan, Gazeta Wyborcza, 1992-09-08

Najwyższy czas położyć tamę dalszej pauperyzacji pracowników sfery budżetowej.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 17.02.1995

Oczywiście nie stawia to żadnej tamy przedsiębiorczości, osobom, które chcą założyć własną firmę i w ramach działalności gospodarczej czy Kodeksu spółek handlowych dokonają rejestracji własnej firmy.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 04.04.2002

Konserwatyści twierdzili, że: Stawiając tamę marksizmowi w Chile uchronił swój naród i całą Amerykę Południową przed leninowską degrengoladą.

źródło: NKJP: (TZ): Dyktator czy zbawca?, Dziennik Polski, 1999-03-15

Ustawa ta miała stanowić istotną tamę, jeśli chodzi o walkę z korupcją; później ci, którzy ją zawetowali, byli pierwsi w głoszeniu apoteozy walki z korupcją.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 24.05.2001

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tama
tamy
D. tamy
tam
C. tamie
tamom
B. tamę
tamy
N. tamą
tamami
Ms. tamie
tamach
W. tamo
tamy

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

ktoś/coś postawił/postawiło tamę czemuś
ktoś/coś położył/położyło tamę czemuś
ktoś/coś stawia tamę czemuś
ktoś/coś kładzie tamę czemuś
Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj