UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pierwowzór

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Złożenie, którego pierwszy człon pochodzi od st.pol. pierwy 'pierwszy', a drugi od wzór; być może kalka niem. Urbild (Bańk)

1. wzór

Definicja

coś, co stało się wzorem do stworzenia czegoś innego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

prawzór, prototyp

Połączenia

swój; obcy; książkowy, literacki, malarski, muzyczny, powieściowy; autentyczny pierwowzór
pierwowzór bohatera, bohaterki, postaci; pieśni, projektu, czołgu
pierwowzór dla opowiadania, dla rozwiązań...; pierwowzór czegoś z XVIII wieku...
autor pierwowzoru czegoś
odstępstwo od pierwowzoru
wierny pierwowzorowi
gorszy, lepszy od pierwowzoru
odpowiadać pierwowzorowi
mieć, przypominać, stanowić; stworzyć pierwowzór; porównać pierwowzór z czymś
być pierwowzorem czegoś/dla czegoś
nawiązywać do pierwowzoru; odbiegać, różnić się od pierwowzoru; zbliżony do pierwowzoru
posłużyć; uznać coś za pierwowzór; uważany za pierwowzór

Cytaty

	Dzięki filmowi widz sięgał po jego literacki pierwowzór. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004
	Pierwowzorem postaci głównego bohatera, emerytowanego górnika, który nie chce przeprowadzić się do mieszkania w mrówkowcu, był ojciec reżysera. źródło: NKJP: Cezary Polak: Tu byłem, 2005
	Prawo rzymskie, będące pierwowzorem dla wielu późniejszych rozwiązań europejskich, wprowadziło dwa odmienne mechanizmy prawa publicznego i prywatnego (dualizm prawny). źródło: NKJP: (JR): Własność - dziejowy konflikt interesów, Dziennik Polski, 2004-03-10
	Czy to prawda, że Al istnieje w rzeczywistości? Na ile postać wykreowana w książce odpowiada pierwowzorowi? źródło: NKJP: Katarzyna Masłowska: Także lubię pisać. Rozmowa z Williamem du Aime, najmłodszym synem pisarza Williama Whartona, Puls Studenta, 1999-06
	Marzyło mi się kiedyś, że na podstawie filmów zaczną powstawać gry nie różniące się wizualnie od pierwowzorów, ale pozwalające mi na czynny udział i zmienianie biegu wydarzeń. źródło: NKJP: Jan Stradowski: Trespasser i A Bug's Life, Gazeta Wyborcza, 1999-01-19

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pierwowzór	pierwowzory
D.	pierwowzoru	pierwowzorów
C.	pierwowzorowi	pierwowzorom
B.	pierwowzór	pierwowzory
N.	pierwowzorem	pierwowzorami
Ms.	pierwowzorze	pierwowzorach
W.	pierwowzorze	pierwowzory

Składnia

	+	pierwowzór	+	CZEGO
	+	pierwowzór	+	dla + CZEGO

2. oryginał

Definicja

książk.

rzecz niebędąca kopią

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka prądy, kierunki i kategorie artystyczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	oryginał
	antonimy:	duplikat, kopia, naśladownictwo, wtórnik
	hiperonimy:	autentyk I

Połączenia

angielski, łaciński, rosyjski...; domniemany pierwowzór
pierwowzór pieśni, tekstu
kopia pierwowzoru czegoś
sięgnąć po pierwowzór

Cytaty

Z pracowni Felczyńskich przyjechał i zawisł na wieży nowiutki dzwon - dokładna kopia pierwowzoru rękoma i piersiami mieszczanek obronionego przed rekwizycją i przetopieniem w latach I wojny [...].

źródło: NKJP: Metodą di stacco, Dziennik Polski, 2003-10-01

Zachowując w pamięci udręki związane z lekturą szkolną, udręki tak dotkliwe, że zmuszające do sięgnięcia po pierwowzór angielski, wybieram nowy przekład Michała Kłobukowskiego [...].

źródło: NKJP: Michał Komar: Bestiariusz codzienny, 2003

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pierwowzór	pierwowzory
D.	pierwowzoru	pierwowzorów
C.	pierwowzorowi	pierwowzorom
B.	pierwowzór	pierwowzory
N.	pierwowzorem	pierwowzorami
Ms.	pierwowzorze	pierwowzorach
W.	pierwowzorze	pierwowzory

Składnia

pierwowzór

CZEGO

Data ostatniej modyfikacji: 28.02.2014