UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

strzelić

Chronologizacja

1420, SStp

Pochodzenie

psł. *strěliti 'wypuścić strzałę z łuku, z kuszy'

Czasownik odrzeczownikowy od psł. *strěla (zob. strzała ).
Pierwotne znaczenie odnosiło się wyłącznie do wypuszczania strzał. Z biegiem czasu i rozwojem myśli technicznej pojawiły się znaczenia wtórne odnoszące się do wystrzeliwania pocisków z broni palnej, wydawania odgłosu przypominającego strzelanie z broni palnej oraz metaforyczne - określające każde uderzenie, któremu towarzyszy trzask, wybuch, wyrzut, wzrost (ruch ku górze) i inne.

1.a z karabinu

Definicja

spowodować wyrzucenie pocisku z broni palnej lub miotającej

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wystrzelić

Połączenia

policjant, żołnierz strzelił
strzelić do chłopca, do człowieka, do faceta, do kobiety, do mężczyzny, do napastnika, do policjanta; do psa
strzelić z armaty, z dubeltówki, z karabinu, z kuszy, z łuku, z pistoletu, rewolweru
strzelić w głowę, w nogi, w plecy, w powietrze
przymierzyć i strzelić, strzelić i chybić

Cytaty

	Klaus powrócił i strzelił do psa ze swojego pistoletu, bo nie chciał, aby go Kasia zobaczyła. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967
	Najprawdopodobniej Bałucki dwa razy strzelił w powietrze, zaś dopiero za trzecim razem w skroń. źródło: NKJP: Strzały na Błoniach, Dziennik Polski, 2001-10-20
	Jaki drugi dowód będzie? Może kocica? Dobrze by było, spikniemy parkę, rozmnożymy, żaden gryzoń do spichlerza na pół strzelenia z łuku nie podejdzie. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia,1996
	Wachter strzelił, chybił i ruszył biegiem w tamtym kierunku. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971
	Powoli zbliżał się, celując w nas z pistoletu [...]. Byliśmy na otwartym polu, mógł nam strzelić w plecy. źródło: NKJP: Współpracownik: Uczniowie obezwładnili bandytę, Tygodnik Ciechanowski, 2004-04-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

strzelić

z CZEGO + (do KOGO/CZEGO)

1.b karabin

Definicja

wyrzucić pocisk

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wystrzelić

Połączenia

pistolet, rewolwer strzelił; strzelba strzeliła; działo strzeliło

Cytaty

	[...] i raz po raz strzelił karabin, zrobił dziurę w czerwieni i w bieli. źródło: NKJP: Konstanty Ildefons Gałczyński: Poezje, 1994
	Nagle nienabita strzelba strzeliła. źródło: Internet
	Jedno działo strzeliło w drugie, które spadło na przemyślnie umieszczony pod nim skład amunicji. źródło: Agnieszka Szady: Polcon 2009: Jedenaście razy Misiek, Esensja, 2009-10-12
	W trakcie prób jeden z pistoletów strzelił serią. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

odpowiednik aspektowy: strzelać

2. dzika

Definicja

zabić dzikie zwierzę z broni palnej

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

upolować, zabić

Połączenia

strzelić jelenia
strzelony zwierz

Cytaty

	Przed kilkoma dniami jeden z myśliwych strzelił jelenia, również w okolicach Wetliny. źródło: NKJP: (BH): Dewizowe rykowisko, Dziennik Polski, 2000-09-23
	Sprawca otrzymał zezwolenie na strzelenie jelenia, a strzelił łosia. źródło: NKJP: Wojciech Radecki: Wykroczenia przeciwko środowisku: przewodnik po przepisach, 1995
	Kolega Antoś Downarowicz pozazdrościł chyba dzika odyńca, jaki pozyskał jego prezes i sam strzelił dzika słusznej postury. źródło: NKJP: (a.c.): Wyprawa na byka, NTN Powiśle, 1998-09-04
	Po strzeleniu lisa nie należy go podnosić, ale dłuższy czas odczekać, bo może przyjść następny. źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1996
	Doświadczenie uczyło, że z pogonią za strzelonym zwierzem nigdy nie należało się spieszyć. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: strzelony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	strzelony	strzelony	strzelony	strzelone	strzelona
D.	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonej
C.	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonej
B.	strzelonego	strzelonego	strzelony	strzelone	strzeloną
N.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzeloną
Ms.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	strzeleni	strzeleni	strzelone	strzelone
D.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych
C.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym
B.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelone
N.	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi
Ms.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

strzelić

3. z bata

Definicja

spowodować powstanie odgłosu podobnego do dźwięku towarzyszącego wyrzuceniu pocisku z broni palnej

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

strzelić batem, drzwiami, palcami
strzelić z bata

Cytaty

	Niespodziewanie strzelił palcami. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948
	Woźnica strzelił z bata i furmanka powoli ruszyła przed siebie. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006
	Zrzucił woźnicę, strzelił batem. źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003
	Przebudziłam się, bo ktoś zbiegał szybko po schodach z góry, a później strzelił drzwiami. źródło: NKJP: (MIGA): Zamordował rodziców, Dziennik Polski, 2001-12-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

	+	strzelić	+	(CZYM)
	+	strzelić	+	(Z CZEGO)

4. piorun

Definicja

wydać odgłos podobny do dźwięku towarzyszącego wyrzuceniu pocisku z broni palnej

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wystrzelić

Połączenia

piorun strzelił; korki, szampany strzeliły

Cytaty

Podciągnął na ramiona szelki, strzeliły głośno.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: czyściec, 1993

Kiedy zegar na ratuszu wybił północ, strzeliły korki i petardy.

źródło: NKJP: Sylwester w regionie, Życie Podkarpackie, 2005

Czasem coś strzeliło w podłodze albo w ścianach, jak to bywa w starych drewnianych dworach.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

odpowiednik aspektowy: strzelać

5. w kościach

Definicja

pot.

wydać odgłos cichego trzasku w czasie wykonywania jakiegoś ruchu

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

chrupnąć

Połączenia

strzelić w karku, w kolanie, w kościach, w kręgosłupie, w stawach

Cytaty

Lenda szarpnęła tak, że Debrenowi aż strzeliło w łokciach.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003

Jedną strzyknęło w uchu, drugiej strzeliło w kolanie, ale nie wiedziały, której w czym strzeliło, którą w czym strzyknęło.

źródło: NKJP: Plac Na Groblach Wieczności, Dziennik Polski, 2003-05-09

Dżabie strzeliło w krzyżu.

źródło: NKJP: Krzysztof Varga: Chłopaki nie płaczą, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

strzelić

KOMU + GDZIE

6. guma

Definicja

pot.

pęknąć

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pęknąć

Połączenia

guma strzeliła, opony, struny strzeliły

Cytaty

Na początku finałowego seta Samprasowi strzeliły struny w rakiecie i był to dla niego zły znak.

źródło: NKJP: Tomasz Surdel: Tenis. US Open, Gazeta Wyborcza, 1997-09-03

Tylne opony strzeliły już następnego dnia po wyjechaniu z komisu.

źródło: NKJP: (MPA): Samochodowe mataczenie, Dziennik Polski, 2003-07-07

- Aha, mogła jeszcze strzelić guma.
- Gumy były całe - wtrącił kapitan.

źródło: NKJP: Janusz Płoński: Góralskie tango, 1978

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

odpowiednik aspektowy: strzelać

7. do bramki

Definicja

mocnym uderzeniem skierować krążek lub piłkę do bramki w czasie niektórych rozgrywek sportowych

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

strzelić głową; przewrotką
strzelić do bramki, do siatki
strzelić z dystansu, z iluś metrów, z ostrego kąta; z karnego, z woleja, z wolnego
strzelić na bramkę
strzelić w poprzeczkę, w róg bramki, w słupek, w światło bramki
strzelić z bliska; celnie, niecelnie, precyzyjnie; fantastycznie, groźnie, lekko, potężnie, silnie, sprytnie
próbować strzelić

Cytaty

	W 65 min. po centrze Chroboka Kwiek przyjął piłkę na pierś i strzelił w długi róg. źródło: NKJP: (sem): Przestali połówkę, Nowiny Raciborskie, 2002-06-05
	Lipa powiedział, że jak stanie na bramce, to nie strzeli. I tak już raz zepsuł, strzelił w poprzeczkę nad głową Pękalskiego, ale potem trafił. źródło: NKJP: Marek Kochan: Plac zabaw, 2007
	Sam Jancker próbował w 65. minucie strzelić z przewrotki. Piłka minęła bramkę minimalnie. źródło: NKJP: Piłka nożna. Półfinały Ligi Mistrzów, Gazeta Wyborcza, 1999-04-22
	Najlepszą okazję [...] miał Powroźnik, który w 27 min strzelił z wolnego, z bardzo ostrego kąta. źródło: NKJP: Bez bramek, bez emocji, Dziennik Polski , 2001-08-02
	Z blisko 35 m potężnie strzelił Lebioda, jednak futbolówka w niewielkiej odległości minęła bramkę. źródło: NKJP: /PISZ/: Przerwana passa, Echo Dnia, 2004-10-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

	+	strzelić	+	do CZEGO
	+	strzelić	+	na CO

8. bramkę

Definicja

uzyskać punkt w niektórych rozgrywkach sportowych przez umieszczenie piłki lub krążka w bramce

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zaaplikować
	hiperonimy:	zdobyć

Połączenia

bramkarz, napastnik, obrońca, pomocnik; Citko, Dembiński, Ronaldo... strzelił; Legia, strzeliła; piłkarze, goście, przeciwnicy, rywale strzelili
strzelić bramkę, gola, karnego, samobója
strzelić w dogrywce, w końcówce
strzelić szybko
potrafić, zdołać strzelić

Cytaty

	Teraz jedziemy strzelić im decydującego gola. źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002
	W 69. min zwycięskiego gola strzelił Simone, który, po podaniu Chorwata Bobana, wykorzystał sytuację sam na sam z bramkarzem Juventusu. źródło: NKJP: Agata Nowakowska: Liga włoska, Gazeta Wyborcza, 1992-11-30
	Przyznaje, że był zaniepokojony, gdy Ekiert tak szybko strzelił na 1:0, a w przewadze jego zespół przegrywał 1:2 i 1:3. źródło: NKJP: (ma.w): Pełny zestaw emocji, Nowiny Raciborskie, 2006-10-31
	Mks Ciechanów po 1 połowie przegrywał dopiero 1:0, lecz nie potrafił strzelić bramki. źródło: NKJP: B.Matusiak: Blogomania, Tygodnik Ciechanowski, 2004-10-01
	Bramkę na wagę awansu czeskiej drużyny strzelił w dogrywce rezerwowy Marcel Liczka. źródło: NKJP: Niezastąpiony Warzycha, Dziennik Polski, 2002-10-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: strzelony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	strzelony	strzelony	strzelony	strzelone	strzelona
D.	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonej
C.	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonej
B.	strzelonego	strzelonego	strzelony	strzelone	strzeloną
N.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzeloną
Ms.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	strzeleni	strzeleni	strzelone	strzelone
D.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych
C.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym
B.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelone
N.	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi
Ms.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

strzelić

9. iskry

Definicja

książk.

gwałtownie przemieścić się w górę

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wystrzelić
	hiperonimy:	przemieścić się

Połączenia

ogień, płomień strzelił; iskry strzeliły
strzelić w górę, w niebo

Cytaty

	Płomień strzelił w górę. Blady, przezroczysty, nie miał już tej nocnej gęstości. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1996
	Spojrzał na karton papierów, z którego strzeliły iskry. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996
	Za oknem strzeliły w górę kolorowe race. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002
	Strzeliły w górę automatyczne drabinki, po których jak małpy zaczęli wdrapywać się piraci. źródło: NKJP: Henryk Mąka: Piraci znów atakują, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

strzelić

DOKĄD

10. urosnąć

Definicja

urosnąć do góry znacznie i w szybkim tempie

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

synonimy:

śmignąć, wystrzelić

Połączenia

strzelić w górę

Cytaty

W maju trzcina powinna strzelić w górę. Na wiosnę 1996 r. osiągnie wysokość 2-3 metrów i wtedy zaczną się żniwa.

źródło: NKJP: Cezary Łazarewicz: Plantatorzy opału, Gazeta Wyborcza, 1993-12-16

Strzeliła w górę i wzrostem równa się z dziećmi chodzącymi do szkoły.

źródło: Internet

Nie wiem, czy to skutek uboczny obfitych deszczy, ale trawy strzeliły w górę o dobre 20-30cm przez te 3 tygodnie.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

odpowiednik aspektowy: strzelać

11. w twarz

Definicja

pot.

mocno uderzyć osobę, przez którą zostało się zdenerwowanym

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ciapnąć, gwizdnąć
	hiperonimy:	uderzyć

Połączenia

strzelić w mordę, w pysk, w twarz
strzelić po mordzie, po pysku

Cytaty

	Basik, chcesz, żebym strzelił w mordę tego oficera? - pokazał oczami stolik w kącie sali. źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957
	Adaś strzelił Maksa w pysk. - Odszczekaj, coś powiedział. źródło: NKJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1998
	Gdybym miał okazję im strzelić po mordzie, to bym się popłakał ze wzruszenia. źródło: NKJP: Internet
	[...] jak Cię strzelę, to się tylko nogami nakryjesz i to Tobie będzie potrzebna pierwsza pomoc. źródło: Internet, https://www.facebook.com...

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: strzelony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	strzelony	strzelony	strzelony	strzelone	strzelona
D.	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonej
C.	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonej
B.	strzelonego	strzelonego	strzelony	strzelone	strzeloną
N.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzeloną
Ms.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	strzeleni	strzeleni	strzelone	strzelone
D.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych
C.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym
B.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelone
N.	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi
Ms.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych

Składnia

	+	strzelić	+	KOGO + (w CO)
	+	strzelić	+	KOGO + (po CZYM)

12. kielicha

Definicja

pot.

wypić szybko porcję napoju alkoholowego

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

chlapnąć, ciapnąć, dziabnąć, golnąć, kropnąć, palnąć, trzasnąć, walnąć

Połączenia

strzelić piwko, wódkę; jednego, kielicha, setkę

Cytaty

Pijany może nie był, ale solidnie wstawiony. Biorąc pod uwagę jego masę, żeby osiągnąć ten stan, musiał strzelić ze trzy setki.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997

Dziś mógł sobie strzelić kielicha, zresztą dobrze mu to zrobi przed rozmową z naczelnym.

źródło: NKJP: Janusz Płoński: Góralskie tango, 1978

Trzeba było strzelić sobie jednego na śmiałość.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: strzelony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	strzelony	strzelony	strzelony	strzelone	strzelona
D.	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonej
C.	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonej
B.	strzelonego	strzelonego	strzelony	strzelone	strzeloną
N.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzeloną
Ms.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	strzeleni	strzeleni	strzelone	strzelone
D.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych
C.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym
B.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelone
N.	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi
Ms.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

strzelić

13. głupstwo

Definicja

powiedzieć coś nagle i szybko

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

strzelić gafę, głupotę, głupstwo
strzelić dowcipem, żartem

Cytaty

	Spojrzenie, jakim wielki mistrz neotemplariuszy zmierzył skonfundowanego nagle hrabiego, świadczyło, że strzelił on jakąś gafę. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001
	Nic łatwiejszego jak strzelić jakieś głupstwo, ciężkie później do odrobienia. źródło: NKJP: Tomasz Domaniewski: Niedaleko od prawdy, 1975
	- Od ciebie nigdy nie będę uciekał - strzelił żartem i umilkł na widok jej spojrzenia. źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957
	Naprowadzam rozmowę na temat stosunków sąsiedzkich. Mam nadzieję, że strzeli jakimś dowcipem á propos. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Miejsce dla kpiarza: satyry i humoreski, 1966
	Wiesz co? - powiedział cicho ten Michalewicz czy też Michalewski, nadal drapiąc się w ten swój kikut nieco poniżej zgięcia w kolanie. - Idi ty k jebionoj matieri! („Też Polak!” - pomyślałem z żalem. Nie wiedziałem jeszcze, że gdyby był Polakiem, pewnie nie strzeliłby tak ordynarnie i po chamsku, pewnie złagodziłby to z polska: W kibini mater!). źródło: NKJP: Andrzej Mandalian: Czerwona orkiestra, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: strzelony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	strzelony	strzelony	strzelony	strzelone	strzelona
D.	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonej
C.	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonej
B.	strzelonego	strzelonego	strzelony	strzelone	strzeloną
N.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzeloną
Ms.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	strzeleni	strzeleni	strzelone	strzelone
D.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych
C.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym
B.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelone
N.	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi
Ms.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

	+	strzelić	+	CO
	+	strzelić	+	CZYM

14. w ciemno

Definicja

wypowiedzieć się w jakiejś sprawie bez wystarczającej wiedzy lub bez refleksji

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

strzelić bez zastanowienia, na chybił, trafił, w ciemno

Cytaty

- A ty pewnie nie wiesz, ile powinno być karabinów.
- Tyle co esdeesowców? - strzeliłem.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

Tytułując go porucznikiem, strzeliłem w ciemno.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997

Strzeliłem bez zastanowienia:
- Powiedział, że chce się z tobą spotkać. Wtedy odpowie.

źródło: NKJP: Aleksander Minkowski: Szaleństwa Majki Skowron, 1972

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

	+	strzelić	+	(że ZDANIE)
	+	strzelić	+	(MOWA WPROST)

15. fotkę

Definicja

pot.

używany jako ekspresywny zastępnik czasownika @zrobić@ i innych czasowników

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka fotografia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bachnąć, trzasnąć, walnąć

Połączenia

strzelić drzemkę, film, fotkę, mapę, zdjęcie;

Cytaty

	Stwierdził, że nie przewróci mu się w głowie, bo zaraz zadzwoni kumpel redaktor i poprosi, żeby mu strzelił mapę Nigerii do jakiejś informacji. źródło: NKJP: (JA): Subiektywny, czyli dobry, Słowo Polskie - Gazeta Wrocławska, 2004-06-23
	W każdej chwili jakiś lokalny paparazzo mógłby mi strzelić kompromitującą fotkę. źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Hermańce, 2008
	Zawodowy parlamentarzysta nie pożałował diet i strzelił sobie wizytówkę ze zdjęciem. źródło: NKJP: Ryszard Marek Groński: Nauka pływania dla topielców: wypisy z histerii najnowszej 1989-1998, 1999
	Trafił i tym razem, a potem można było sobie już strzelić drzemkę na całego, bo nawet gdy piłka spadła na poprzeczkę bramki Słoweńców, to była to sytuacja całkowicie przypadkowa. źródło: NKJP: Janusz Kozioł: Się przespali i pograli, Gazeta Krakowska, 2002-10-04
	W mianowniku również Stanisław Wojtyra, a nie Wojtera. Całkiem możliwe, że dziennikarz strzelił literówkę […]. źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: strzelony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	strzelony	strzelony	strzelony	strzelone	strzelona
D.	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonego	strzelonej
C.	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonemu	strzelonej
B.	strzelonego	strzelonego	strzelony	strzelone	strzeloną
N.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzeloną
Ms.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	strzeleni	strzeleni	strzelone	strzelone
D.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych
C.	strzelonym	strzelonym	strzelonym	strzelonym
B.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelone
N.	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi	strzelonymi
Ms.	strzelonych	strzelonych	strzelonych	strzelonych

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

strzelić

(KOMU) + CO

Frazeologizmy

chuj strzelił coś
chuj strzelił kogoś
coś strzeliło do głowy komuś
coś strzeliło do łba komuś
jak w pysk strzelił
jak w mordę strzelił
jak z bicza strzelił
jak z bata strzelił
jakby piorun strzelił
ktoś kopnął w kalendarz
ktoś strzelił w kalendarz
ktoś strzelił focha
ktoś strzelił gola komuś
ktoś strzelił sobie w stopę
ktoś strzelił sobie samobója
ktoś strzelił sobie w kolano
ktoś strzelił z dupy
ktoś trafił w dziesiątkę
ktoś strzelił w dziesiątkę
ktoś trzasnął obcasami
ktoś strzelił obcasami
niech chuj strzeli kogoś/coś
chuj by to strzelił
niech piorun trzaśnie kogoś/coś
niech piorun strzeli kogoś/coś
niech jasny piorun strzeli kogoś/coś

Data ostatniej modyfikacji: 07.06.2024