UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żywiołowy

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob. żywioł

1. związany z żywiołem - siłą natury

Definicja

spowodowany przez żywioł - niebezpieczną dla człowieka siłę natury

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda

Połączenia

  • katastrofy, klęski żywiołowe
  • żywiołowy lub ekologiczny

Cytaty

Fenomen Stalina podobny jest do katastrofy żywiołowej, najbardziej być może do pożaru. Ogień, unicestwiający wszelkie żywe stworzenie [...].

źródło: NKJP: Anatolij Najman: Geniusz i poeta, Gazeta Wyborcza, 1997-03-22

Historie kolejnych klęsk żywiołowych, pożarów, powodzi, tajfunów usypiały Marysię do snu.

źródło: NKJP: Krystyna Janda, Bożena Janicka: Gwiazdy mają czerwone pazury, 1998

Lasy ochronne są to lasy pełniące [...] funkcje [...] związane z ochroną gruntów, wód, infrastruktury oraz terenów zamieszkanych przez człowieka i zagrożonych skutkami zjawisk żywiołowych, np. powodzią.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. żywiołowy
żywiołowy
żywiołowy
żywiołowe
żywiołowa
D. żywiołowego
żywiołowego
żywiołowego
żywiołowego
żywiołowej
C. żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowej
B. żywiołowego
żywiołowego
żywiołowy
żywiołowe
żywiołową
N. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołową
Ms. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowej
W. żywiołowy
żywiołowy
żywiołowy
żywiołowe
żywiołowa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. żywiołowi
żywiołowi
żywiołowe
żywiołowe
D. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
C. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
B. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowe
N. żywiołowymi
żywiołowymi
żywiołowymi
żywiołowymi
Ms. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
W. żywiołowi
żywiołowi
żywiołowe
żywiołowe

2.a żywo reagujący

Definicja

taki, który reaguje gwałtownie i emocjonalnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  gwałtowny

Połączenia

  • żywiołowy zespół; żywiołowa publiczność, widownia
  • spontaniczny i żywiołowy
  • bardzo, niezwykle żywiołowy

Cytaty

Z nowym, grającym trenerem i przy dopingu żywiołowej publiczności przystąpili do meczu z Włocławkiem siatkarze Czarnych.

źródło: NKJP: (TR): Czarni Nakło- WTS Włocławek 1:3 (22, 28, - 20, 18), Nakielski Czas, 2003-11-12

Przeszli na ty minutę po tym, jak się poznali. Była spontaniczna i żywiołowa, a jednocześnie senno-marzycielska.

źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006

[...] podróżował po Włoszech z rodzicami. Ciągnie go do słońca i żywiołowych ludzi.

źródło: NKJP: Piotr Maciejewski: Erazm by się nie pogniewał, Polityka, 2007-12-08

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. żywiołowy
żywiołowy
żywiołowy
żywiołowe
żywiołowa
D. żywiołowego
żywiołowego
żywiołowego
żywiołowego
żywiołowej
C. żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowej
B. żywiołowego
żywiołowego
żywiołowy
żywiołowe
żywiołową
N. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołową
Ms. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowej
W. żywiołowy
żywiołowy
żywiołowy
żywiołowe
żywiołowa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. żywiołowi
żywiołowi
żywiołowe
żywiołowe
D. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
C. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
B. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowe
N. żywiołowymi
żywiołowymi
żywiołowymi
żywiołowymi
Ms. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
W. żywiołowi
żywiołowi
żywiołowe
żywiołowe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. żywiołowszy
żywiołowszy
żywiołowszy
żywiołowsze
żywiołowsza
D. żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszej
C. żywiołowszemu
żywiołowszemu
żywiołowszemu
żywiołowszemu
żywiołowszej
B. żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszy
żywiołowsze
żywiołowszą
N. żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszą
Ms. żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. żywiołowsi
żywiołowsi
żywiołowsze
żywiołowsze
D. żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
C. żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
B. żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowsze
N. żywiołowszymi
żywiołowszymi
żywiołowszymi
żywiołowszymi
Ms. żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

2.b właściwy komuś żywo reagującemu

Definicja

właściwy komuś, kto reaguje gwałtownie i emocjonalnie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  gwałtowny

Połączenia

  • żywiołowy temperament; żywiołowa niechęć, nienawiść, radość, wesołość; żywiołowe zachowanie
  • bardzo, niezwykle żywiołowy

Cytaty

W 42. min sędzia nakazał trenerowi gości Dickowi Advokaatowi opuścić ławkę rezerwowych za zbyt żywiołowe zachowanie przy linii bocznej.

źródło: NKJP: Wojciech Staszewski: Piłka nożna. 5. kolejka Ligi Mistrzów, Gazeta Wyborcza, 1997-11-28

[...] trafił Brzeski do Krakowa, bo ze swoim żywiołowym temperamentem twórczym gdzież miał trafić, jak nie do największego w Polsce prasowego koncernu...?

źródło: NKJP: Czarodziej z Wielopola, Dziennik Polski, 2000-11-03

Reporter „Tygodnika” dowiedział się, że wypicie jednej butelki zawierającej nową substancję wywołuje żywiołową wesołość, otwartość, chęć kontaktu z innymi ludźmi.

źródło: NKJP: Wiesław Hagedorny: Ukrywana rewelacja: Czy „Gambruś” okaże się światowym przebojem?, Tygodnik Ciechanowski, 2003-04-01

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. żywiołowy
żywiołowy
żywiołowy
żywiołowe
żywiołowa
D. żywiołowego
żywiołowego
żywiołowego
żywiołowego
żywiołowej
C. żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowej
B. żywiołowego
żywiołowego
żywiołowy
żywiołowe
żywiołową
N. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołową
Ms. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowej
W. żywiołowy
żywiołowy
żywiołowy
żywiołowe
żywiołowa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. żywiołowi
żywiołowi
żywiołowe
żywiołowe
D. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
C. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
B. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowe
N. żywiołowymi
żywiołowymi
żywiołowymi
żywiołowymi
Ms. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
W. żywiołowi
żywiołowi
żywiołowe
żywiołowe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. żywiołowszy
żywiołowszy
żywiołowszy
żywiołowsze
żywiołowsza
D. żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszej
C. żywiołowszemu
żywiołowszemu
żywiołowszemu
żywiołowszemu
żywiołowszej
B. żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszy
żywiołowsze
żywiołowszą
N. żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszą
Ms. żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. żywiołowsi
żywiołowsi
żywiołowsze
żywiołowsze
D. żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
C. żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
B. żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowsze
N. żywiołowszymi
żywiołowszymi
żywiołowszymi
żywiołowszymi
Ms. żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

3. samoistny

Definicja

taki, nad którego gwałtownym charakterem lub przebiegiem trudno zapanować

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  gwałtowny

Połączenia

  • żywiołowy aplauz, doping; bunt, protest, strajk; koncert, taniec, występ; proces, przebieg czegoś, rozwój, ruch, wybuch czegoś, wzrost czegoś; żywiołowa dyskusja, narracja; akcja, gra, manifestacja, owacja, reakcja, zabawa; prywatyzacja; żywiołowe ataki, działania
  • żywiołowy i chaotyczny
  • bardzo żywiołowy

Cytaty

Żywiołowy przebieg transformacji gospodarczej, a także brak jednoznacznych i terminowo wprowadzonych rozwiązań prawnych, doprowadził do powstania w tym okresie tysięcy afer w różnych dziedzinach naszej gospodarki [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 13.03.1996

W Warszawie, Łodzi i Zagłębiu wybuchały żywiołowe strajki i rozruchy głodowe, tłumione przez policję niemiecką.

źródło: NKJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1996

Dziennik „USA Today” zwraca uwagę na żywiołowy wzrost turystyki religijnej, to jest podróży tak ułożonych, by głównym tematem było umocnienie wiary [...].

źródło: NKJP: Wakacje z Panem Bogiem, Polityka, 2006-02-18

Skutkiem opóźnień uregulowań prawnych odbywa się dzika i żywiołowa prywatyzacja i komercjalizacja medycyny.

źródło: NKJP: Elżbieta Cichocka: Kontynuujcie i uzupełniajcie to, co my robimy, Gazeta Wyborcza, 1994-12-20

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. żywiołowy
żywiołowy
żywiołowy
żywiołowe
żywiołowa
D. żywiołowego
żywiołowego
żywiołowego
żywiołowego
żywiołowej
C. żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowemu
żywiołowej
B. żywiołowego
żywiołowego
żywiołowy
żywiołowe
żywiołową
N. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołową
Ms. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowej
W. żywiołowy
żywiołowy
żywiołowy
żywiołowe
żywiołowa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. żywiołowi
żywiołowi
żywiołowe
żywiołowe
D. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
C. żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
żywiołowym
B. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowe
N. żywiołowymi
żywiołowymi
żywiołowymi
żywiołowymi
Ms. żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
żywiołowych
W. żywiołowi
żywiołowi
żywiołowe
żywiołowe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. żywiołowszy
żywiołowszy
żywiołowszy
żywiołowsze
żywiołowsza
D. żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszej
C. żywiołowszemu
żywiołowszemu
żywiołowszemu
żywiołowszemu
żywiołowszej
B. żywiołowszego
żywiołowszego
żywiołowszy
żywiołowsze
żywiołowszą
N. żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszą
Ms. żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. żywiołowsi
żywiołowsi
żywiołowsze
żywiołowsze
D. żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
C. żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
żywiołowszym
B. żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowsze
N. żywiołowszymi
żywiołowszymi
żywiołowszymi
żywiołowszymi
Ms. żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych
żywiołowszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

Data ostatniej modyfikacji: 21.10.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj