UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nacisk

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Rzeczownik odczasownikowy od przedrostkowego naciskać; zob. ciskać. Może pod wpływem niem. druck, nachdruck, fr. pression (Bańk.).

1. na oś

Definicja

działanie jednego ciała na drugie z pewną siłą

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Połączenia

duży, niewielki, znaczny nacisk
nacisk kół; długopisu, kredki
nacisk na oś
siła nacisku

Cytaty

Osiągnięto [...] niewielki nacisk na oś - wynosił on jedynie 4 t. Było to ważne na liniach o słabym torowisku.

źródło: NKJP: Andrzej Tajchert: Koleje wąskotorowe Zwierzyniec – Biłograj, 2007

Przyglądając się bardziej szczegółowo pracy dziecka zwróćmy uwagę na: [...] wielkość rysowanych osób, przedmiotów i innych elementów oraz siłę nacisku kredki na papier.

źródło: NKJP: (MAH): Rysują tak, jak czują, Trybuna Śląska, 2003-07-02

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nacisk	naciski
D.	nacisku	nacisków
C.	naciskowi	naciskom
B.	nacisk	naciski
N.	naciskiem	naciskami
Ms.	nacisku	naciskach
W.	nacisku	naciski

Składnia

nacisk

CZEGO + na CO

2. na sędziów

Definicja

oddziaływanie na kogoś w celu skłonienia go do czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ciśnienie, parcie, presja
	hiperonimy:	wpływ

Połączenia

duży, wzmożony nacisk
nacisk jakiegoś lobby, opinii publicznej
nacisk na sędziów, na świadków
pod wpływem nacisków
ulegać naciskom
wywrzeć/wywierać nacisk

Cytaty

Autor krytykuje sędziów Trybunału za wywieranie nacisku na negocjatorów porozumień pokojowych.

źródło: NKJP: (DAWAR): Pokój czy sprawiedliwość?, Gazeta Wyborcza, 1996-06-22

Rząd ulega naciskom lobbystów, unika trudnych decyzji i dopuszcza do marnowania pieniędzy.

źródło: NKJP: Paweł Tarnowski: Złe idzie, Polityka, 2000-11-04

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nacisk	naciski
D.	nacisku	nacisków
C.	naciskowi	naciskom
B.	nacisk	naciski
N.	naciskiem	naciskami
Ms.	nacisku	naciskach
W.	nacisku	naciski

Składnia

nacisk

KOGO + na KOGO

3. napór wojsk

Definicja

działania ofensywne wojska

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Cytaty

Stwierdzając, że Polska stoi w obliczu ekspansji Niemiec, autor studium proponuje kanalizowanie jej na południowy wschód, aby osłabić nacisk na własne granice. Sugeruje poświęcenie Czech i Austrii, a organizowanie oporu na linii Budapeszt Belgrad i to przy pomocy Włoch.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nacisk	naciski
D.	nacisku	nacisków
C.	naciskowi	naciskom
B.	nacisk	naciski
N.	naciskiem	naciskami
Ms.	nacisku	naciskach
W.	nacisku	naciski

Inne uwagi

Zwykle lp

4. na ostatnią sylabę

Definicja

zaakcentowanie głoski, wyrazu, zdania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

nacisk na którąś sylabę
wymawiać z naciskiem

Cytaty

Synek trajkotał dziarsko, ale wymowę miał niepewną, we dnie -naśladował matkę (pochodziła znad Wołgi i ze szczególnym naciskiem wymawiała samogłoskę „o”), wieczorem zaś ojca [...].

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Krąg Pierwszy. Tom 2, 1996

„Ostry sopel lodu. Nie próbuje go wyrwać, bo i w końcu po co?” – powtarzał, nie próbując zrozumieć słów, dla czystej przyjemności brzmienia, nawet jego różnych wariantów, powstałych przez nacisk na nieakcentowane sylaby.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk. Opowiadania starej daty, 2003

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nacisk	naciski
D.	nacisku	nacisków
C.	naciskowi	naciskom
B.	nacisk	naciski
N.	naciskiem	naciskami
Ms.	nacisku	naciskach
W.	nacisku	naciski

Składnia

nacisk

na CO

Frazeologizmy

grupa nacisku
ktoś/coś kładzie nacisk na coś
ktoś/coś położył nacisk na coś
z naciskiem

Data ostatniej modyfikacji: 23.08.2012