Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. by + staropolski spójnik przeciwstawny le 'ale, jednak, tylko'.
1. Byle zdążyć!
Definicja
Noty o użyciu
komentarz przyzdaniowy
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik życzenia
Cytaty
|
– Ma pani pracę? – Pracę? Jaką? – Jakąkolwiek – oświadczył, pokryty zimnym potem. – Byle szybko! Byle była wyczerpująca! źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Cukier w normie z ekstrabonusem, 2005 |
|
|
I na pewno nie „dzieci”. Jeżeli już, to dziecko. Byle nie zdarzyły się bliźniaki. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006 |
|
|
Kamienna posadzka peronu chwiała się dziwnie pod stopami. Byle do ławki – pomyślała. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2007 |
|
|
Brała każde zlecenie, każdy kontrakt. Byle wyjechać z Paryża. Byle dalej. źródło: NKJP: Remigiusz Grzela: Bądź moim Bogiem, 2007 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator zdaniowy
Składnia
| Byle _ Zd. z Cz. cz. przesz., nieosob. |
|||
| aglutynacja: w Zd. z Cz. cz. przesz. obligatoryjna: bylem , byleś , byleśmy , byleście | |||
|
ograniczenia zakresu użycia:
nie: z Cz. t. rozk.
nie: z Cz. cz. teraźn. |
|||
| szyk: stały: antepozycja | |||
2. Pracował ciężko, byle zarobić dużo.
Definicja
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik celu
Cytaty
|
Ismatullah nie chciał ani pieniędzy, ani córki, którą stary, byle zachować syna, gotów był mu oddać za żonę. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
|
|
Czego to faceci nie zrobią, byle się baby pozbyć. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005 |
|
|
– Tak. Ale skąd wiesz? Zapraszam do „Harendy”, zaproszenie przyjęte; do Łodzi na piechotę poszłaby ze mną, byle się dowiedzieć. źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 2003 |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: niewłaściwy
Składnia
| _ : Zd.Nadrz., byle _: Zd.Podrz. Zd.Nadrz.: odniesienie osobowe Zd.Podrz.: Zd. z Cz. cz. przesz., bezok. - stan rzeczy odnoszący się do przyszłości |
||
| aglutynacja: w Zd. z Cz. cz. przesz. obligatoryjna: bylem , byleś , byleśmy , byleście | ||
| szyk: zmienny: pozycja centralna lub początkowa względem obu członów; stała pozycja względem wprowadzanego członu |
3. Możesz zostać, byleś nie przeszkadzał.
Definicja
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik warunku
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | aby |
Cytaty
|
Pamiętaj, że wojownikiem może być każdy, byle miał celne oko i mocne mięśnie, a do pracy w wywiadzie potrzeba dużo wyższych kwalifikacji. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005 |
|
|
Byle poważnie - a wszystko skończy się radośnie i biznesowo... znośnie. źródło: NKJP: Astrologus: Dziennik Polski, 2000-01-31 |
|
|
U nas wszystko jest dozwolone, byle szczerze, z uczuciem [...]. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007 |
|
|
[...] wystarczy „trochę słońca i deszczu trochę, byle mieć gdzie przyłożyć głowę i byleśmy tylko zdrowi byli - żeby szczęśliwym być. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: niewłaściwy
Składnia
| _, byle _ | ||
| aglutynacja: w Zd. z Cz. cz. przesz. obligatoryjna: bylem , byleś , byleśmy , byleście | ||
| szyk: zmienny: pozycja centralna lub początkowa względem obu członów; stała pozycja względem wprowadzanego członu |
4. Gada, byle gadać.
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik celu
Cytaty
|
Jakbyś pomyślała trochę, tobyś głupio nie mówiła, a tak to gadasz, byle ino gadać. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Cukier w normie z ekstrabonusem, 2005 |
|
|
Jeszcze wczoraj podejrzewałam, że Wiesioń jak zwykle odwalił robotę, byle odwalić, bo nóż był bardziej tępy niż przed ostrzeniem. źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Nie zabijać pająków, 2007 |
|
|
Jestem bardzo zmęczony, przepraszam – powiedział, byle coś powiedzieć. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Uwikłanie, 2007 |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: właściwy
Składnia
| _ byle _ w obu pozycjach ten sam Cz.; w Pozycji II Cz. bezok. |
||
| szyk: stały: interpozycja |
5. byle głupstwo
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik oceny
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | lada II |
Cytaty
|
Asiu, tylu komandosów to my już nie mamy, bo akurat 41 z nich złożyło broń, gdyż dostawali za małą kasę, raptem tyle, co byle generał. źródło: NKJP: W. Giełżyński: Asia główkuje, Tygodnik Ciechanowski, 2003-03-06 |
|
|
Złościsz się z byle powodu lub masz zły humor. źródło: NKJP: Barbara Jakubowska: Jak mądrze kochać dzieci, 2001 |
|
|
Letnisko postawił z własnej kieszeni, a byle darmozjad urzędas, stojący o wiele niżej w hierarchii, miał daczę i to często przydziałową. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007 |
|
|
Znam wielu twórców, którzy jak oryginalne, kolorowe tropikalne kwiaty zamykają się, kurczą, zwijają, marzną i więdną przy byle podmuchu chłodnego powietrza. źródło: NKJP: Krystyna Janda: Małpa, 2004 |
Odmiana
część mowy: operator metapredykatywny
Składnia
| byle _: Rz. | |||
|
ograniczenia zakresu użycia:
nazwa własna użyta jako nazwa indywiduowa
|
|||
| szyk: stały: antepozycja względem Rz. | |||
6. byle gdzie
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik oceny jakościowej
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | bądź |
Cytaty
|
Amnestyjka kładła się byle gdzie i pozwalała się krzątać wokół swego ciała byle komu, jakby jej głowa nie miała z tym nic wspólnego. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979 |
|
|
A czy pan uważa mnie za idiotę, który da się zbyć byle czym? źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997 |
Odmiana
część mowy: operator metapredykatywny
Składnia
| byle _ z Zaimkami pyt. |
||
| szyk: stały: antepozycja |