Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | przegub |
przeguby |
|
| D. | przegubu |
przegubów |
|
| C. | przegubowi |
przegubom |
|
| B. | przegub |
przeguby |
|
| N. | przegubem |
przegubami |
|
| Ms. | przegubie |
przegubach |
|
| W. | przegubie |
przeguby |
Pochodzenie
Od psł. *guba / *gubъ 'zgięcie, wygięcie, zakrzywienie' (od psł. *gybati 'ginąć') z przedrostkiem prze- (z psł. *per 'przez')
1. nadgarstek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | nadgarstek, napięstek |
Połączenia
- lewy, prawy przegub
- przegub dłoni, ręki
- puls; bransoleta, zegarek na przegubie; dłoń, ręka; puls w przegubie
- trzymać, ująć przegub
- chwycić, trzymać, ująć kogoś za przegub
- nosić coś na przegubie
- gruby jak przegub ręki; grubszy niż przegub dłoni
Cytaty
|
A więc pacjent wkracza do gabinetu. Półgłosem opowiada o swych dolegliwościach profesorowi, który [...] ujmuje go za przegub, bada puls i głośno dyktuje asystentce diagnozę i zalecenia. źródło: NKJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1996 |
|
|
Codziennie robiono jej transfuzję. Pielęgniarka wbijała grubą igłę w przegub kościstej ręki, ciemna krew spływała kropla po kropli w bladoniebieskie, widoczne poprzez skórę żyły. źródło: NKJP: Halina Poświatowska: Opowieść dla przyjaciela, 1990 |
|
|
Wyprostowała się, odgarnąwszy włosy z czoła przegubem mokrej dłoni [...]. źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z celulozy, 1952 |
|
|
Lubow obejmowała szklankę długimi, szczupłymi palcami, długie, na każdym trzy, cztery pierścionki, na przegubie złota bransoletka. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997 |
|
|
Zuzanna przy pozorach wiotkości - miała bowiem delikatne i smukłe przeguby dłoni i kostki stóp - była ładnie zaokrąglona w biodrach [...]. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008 |
2. staw
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | staw |
Połączenia
- przeguby nóg
Cytaty
|
Ręce splotła tak kurczowo, że na przegubach palców widać było białą bezkrwistą skórę. źródło: NKJP: Kornel Makuszyński: Szaleństwa panny Ewy, 1985 |
|
|
[...] najmłodsze dzieci od razu widzą różnicę. Nawet gdy lalce zginają się w przegubach nogi i ręce, jeśli nie jest z właściwego tworzywa, lekceważą sobie taki prezent. źródło: NKJP: Fenomen Barbie, Dziennik Polski, 1999-03-12 |
|
|
Przy porównywaniu wartości standaryzowanych dla gatunku astrachańskiego uwidacznia się, że samiec ma dużą wysokość (zl), duży obwód klatki (z2) i duży obwód nogi w przegubie (z3). źródło: NKJP: Roman Gondko, Alojzy Zgirski, Maria Adamska: Biostatystyka w zadaniach, 2001 |
|
|
U młodego zająca na przednim skoku jest zgrubienie kości za pierwszym przegubem przy palcach, od spodu. źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1996 |
Składnia
|
+ | przegub | + |
CZEGO
|
3. w urządzeniach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Połączenia
- główny przegub; przegub krzyżakowy, kulisty, kulowy
- dwa przeguby
- przegub Birfielda, Cardana/Kardana
- łożyska, przeguby i sworznie
- oś przegubu
- człony połączone przegubami
Cytaty
|
Rzemienie wykazują znaczą wytrzymałość mechaniczną i dawniej były szeroko stosowane w wielu sprzętach i urządzeniach domowego użytku (sandały, przegub cepa, uprząż końska, element łączeniowy pasa w przekładni pasowej, itp.). źródło: NKJP: Polimerek: Rzemień, Wikipedia.pl, 2007-07-11 |
|
|
[...] obiektyw połączony jest z korpusem aparatu przegubem. źródło: NKJP: Doskonale wyposażony oryginał, Enter, 2003 |
|
|
W ostatniej chwili dobiegł do autobusu, wsiadł, znalazł wolne miejsce koło przegubu, gdzie mógł postawić trąbę [...]. źródło: NKJP: Marek Kochan: Ballada o dobrym dresiarzu, 2005 |
|
|
Tramwaje Warszawskie zakupiły 60 niskopodłogowych pojazdów jednowagonowych z przegubem. źródło: NKJP: Metropol, 2001 |
|
|
Wagon bombardiera ma 26 m długości. Tworzą go trzy człony, połączone przegubami zabudowanymi harmoniami z tworzywa sztucznego. źródło: NKJP: Mistrzowie pod pantografem, Dziennik Polski, 2003-05-23 |
4. pojazd
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | przegubowiec | |
| hiperonimy: | pojazd |
Cytaty
|
Przeguby na trasie 87! Od poniedziałku 1 grudnia linia 87 w godzinach największych przewozów będzie obsługiwana wyłącznie przez autobusy przegubowe. źródło: Internet: wszczecinie.pl |
|
|
623 jeździ co kilka minut i prawdopodobnie będą jeździć przeguby. źródło: Internet: wpk.katowice.pl/126.html |