UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

chłodno

Chronologizacja

1603, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy chłodno
stopień wyższy chłodniej

Pochodzenie

Zob. chłód

1. komuś

Definicja

tak, że dana osoba w danym miejscu odczuwa wrażenie, jakby jej było trochę zimno

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Relacje znaczeniowe

antonimy:  ciepło II
hiperonimy:  zimno II

Połączenia

  • jest, zrobiło się chłodno komuś

Cytaty

Jest cudownie, tylko trochę mi chłodno. Zapnę skafander.

źródło: NKJP: Jacek Głębski: Kuracja, 1998

Mężczyzna, który spał w samochodzie, to 42-letni wędkarz z Warszawy. Nad ranem zrobiło mu się chłodno, więc postanowił zdrzemnąć się i nagrzać w samochodzie.

źródło: NKJP: Narażał życie, by ratować człowieka, Tygodnik Siedlecki, 2007-06-12

Składnia

Cz + chłodno +
KOMU

2. za oknem

Definicja

tak, że temperatura powietrza jest niższa od normalnej, ale nie bardzo niska

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda warunki atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

antonimy:  ciepło II
hiperonimy:  zimno II

Połączenia

  • chłodno i ciemno, chłodno i deszczowo, chłodno i pochmurno, chłodno i ponuro, chłodno i wilgotno; cicho i chłodno
  • przyjemnie chłodno
  • bardzo chłodno

Cytaty

Z roku na rok sezon grzewczy trwa coraz dłużej. Co prawda nie ma ostatnio ostrych zim, ale chłodno robi się bardzo szybko.

źródło: NKJP: Grzeją miesiąc wcześniej, Dziennik Polski, 2001-09-20

Na Suchaninie i na terenie Spółdzielni Mieszkaniowej „Zaspa” nie podjęto decyzji: grzać, czy nie, bo nikt o to nie prosił. Na Chełmie, jeśli nadal będzie chłodno, ogrzewanie włączą pod koniec tego tygodnia lub na początku przyszłego.

źródło: NKJP: (AT): Kaloryfery już ciepłe, Dziennik Bałtycki, 2000-09-21

Słońce chyli się ku zachodowi i jest już chłodniej.

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem: (Francja 1940-1944), 1957

Najchłodniej było w wysokich partiach górskich, gdzie przez cały miesiąc utrzymywała się pokrywa śnieżna.

źródło: NKJP: Marianna Sasim: Przegląd hydrometeorologiczny półrocza letniego 1987 (V–X), Gazeta Obserwatora IMGW nr 5-6, 1987

3. pożegnać

Definicja

w sposób świadczący o tym, że ktoś nie cieszy się z obecności innych osób lub ich pomysłów i dostrzega te ich cechy, które uważa za złe i niekorzystne dla innych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

antonimy:  ciepło II

Połączenia

  • chłodno potraktować kogoś, pożegnać kogoś; patrzeć na coś, spojrzeć na coś; przyjąć coś

Cytaty

Odwiozłam go po kilku tygodniach na Dworzec Gdański [...], chłodno się pożegnaliśmy i miałam nadzieję, że się więcej nie zobaczymy.

źródło: NKJP: Rene Śliwowski, Wiktoria Śliwowska: Rosja-nasza miłość, 2008

Kiedy mały się urodził, zadzwoniłam do niego, żeby mu o tym powiedzieć. Potraktował mnie chłodno i powiedział, że go to nie interesuje i nie chce nawet zobaczyć tego dziecka.

źródło: NKJP: Zofia Milska-Wrzosińska: Para z dzieckiem czyli niezupełnie poprawne politycznie uwagi o rodzicielstwie, 2005

Gdy Ukraina proklamowała [...] w grudniu 1991 r. niepodległość, Francja odniosła się do tego chłodno - Mitterrand jasno zdawał sobie bowiem sprawę, że bez Ukrainy ZSRR przestanie być mocarstwem.

źródło: NKJP: Andrzej R.J. Szeptycki: Czynnik niemiecki w polityce wschodniej V Republiki 1958-1991, 2000

Projekt [...] posłowie przyjęli jeszcze chłodniej, zarzucając mu, że jest jedynie zbiorem pustych i niemożliwych do spełnienia deklaracji.

źródło: NKJP: Agata Nowakowska: Atuty Karty Praw, Gazeta Wyborcza, 1993-01-22

4. oceniać

Definicja

w sposób pozbawiony emocji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zimno II

Połączenia

  • chłodno mówić, odpowiedzieć/odpowiadać, odrzec, oświadczyć, oznajmić, poinformować, powiedzieć, rzec, spytać, stwierdzić, wyjaśnić, zapytać, zauważyć; kalkulować, myśleć, ocenić/oceniać coś, pomyśleć, rozważać; podchodzić do czegoś
  • chłodno i oficjalnie, chłodno i rzeczowo, chłodno i spokojnie

Cytaty

Zwolnienie z pracy przyjęła chłodno, bez emocji. Może była na to przygotowana...

źródło: NKJP: Anna Malinowska: Poleciała za tablice, Trybuna Śląska, 2003-09-19

Doświadczona, odwołująca się do precyzyjnego programu Clinton pozyskuje wyborców, którzy chłodno kalkulują, a nie kierują się emocjami.

źródło: NKJP: Marek Zając: Serce a rozum, Dziennik Zachodni, 2008-02-05

Zagrożenie terrorystyczne można oceniać chłodno i beznamiętnie. Można je dramatyzować [...]. Można też bagatelizować terroryzm, prezentować swe poglądy pół żartem, pół serio [...].

źródło: NKJP: Wojciech Giełżyński: Inne światy, inne drogi, 2006

Motorem wszystkiego, co się ze mną dzieje, jest mój zawód, który wciąga mnie z taką siłą, że daję z siebie wszystko. Ściślej - tak było kiedyś. Teraz chłodniej oceniam propozycje i ludzi, angażuję się na miarę sytuacji.

źródło: NKJP: Krystyna Janda, Bożena Janicka: Gwiazdy mają czerwone pazury, 1998

Przysłowia

Głodno, chłodno i do domu daleko
Chłodno, głodno i do domu daleko
Data ostatniej modyfikacji: 24.09.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj