Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | jabłko |
jabłka |
|
| D. | jabłka |
jabłek |
|
| C. | jabłku |
jabłkom |
|
| B. | jabłko |
jabłka |
|
| N. | jabłkiem |
jabłkami |
|
| Ms. | jabłku |
jabłkach |
|
| W. | jabłko |
jabłka |
1. owoc
Definicja
Wymowa
[japłko] lub [jabłko], lub pot. [japko]
Pochodzenie
psł. *ablъko
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin owoce i warzywa
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | owoc |
Połączenia
- czerwone, zielone; dojrzałe; kwaśne, słodkie; pieczone; robaczywe, zgniłe jabłko; jabłka importowane
- jabłko z ogrodu
- eksport; hodowla jabłek
- skórka z jabłka; kompot, sok z jabłek
- sezon na jabłka
- ciasto, kisiel, naleśniki, placki, ryż, surówka z jabłkiem; kaczka; kosz, skrzynia, worki; sad z jabłkami
- ogryzki; skrzynka po jabłkach; pestka w jabłku
- obierać; utrzeć jabłko
Cytaty
|
Wtedy z kieszeni wypadło mi czerwone jabłko i potoczyło się prosto pod nogi Antoniego. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005 |
|
|
Zjadłabyś naleśniki z jabłkiem. A w szkole obiad jadłaś? źródło: NKJP: Barbara Jakubowska: Jak mądrze kochać dzieci, 2001 |
|
|
Po upieczeniu kaczkę podzielić na połowę. Podawać z pieczonym jabłkiem i śliwkami z octu. źródło: NKJP: (RD): Pejzaż - Kaczka pieczona z owocami i sosem cumberland, Dziennik Polski, 2000-07-22 |
|
|
Nie pomogły ciasta, kaczki z jabłkami czy litewskie kołduny, bo u schyłku życia znalazł dużo młodszą. źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007 |
|
|
Matka widziała, jak syn wchodzi na stojącą na balkonie skrzynkę z jabłkami, jak przekłada nogę przez barierkę... źródło: NKJP: Lidia Kozłowska: Kiedy rodzice i nauczyciele opuszczają ręce, zbiera się Szkolny Trybunał Uczniowski. Ale i on jest ..., Gazeta Wyborcza nr 39, 1995-02-15 |
Informacja normatywna
Uznawane za niepoprawne w znaczeniu zbiorowym, np. handlować jabłkiem, lepiej: handlować jabłkami.
2. insygnia
Definicja
Wymowa
[japłko] lub [jabłko], lub pot. [japko]
Pochodzenie
internac.
czes. (královské) jablko
niem. (Reichs)apfel
węg. (ország)alma
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa
Połączenia
- złote jabłko; jabłko królewskie
- jabłko z krzyżem
- korona, berło i jabłko
- krzyż na jabłku
Cytaty
|
W Budapeszcie można przy tej okazji zadumać się u podnóża jego pomnika na Wzgórzu Zamkowym. Albo oglądając słynną koronę św. Stefana, berło i jabłko królewskie. źródło: NKJP: Danuta Jakubiec: Świat - Spotkania ze świętym Stefanem, Dziennik Polski, 2001-08-20 |
|
|
50 złotych - Kazimierz Wielki (pani prezes pociągnęła jak widać „grubą kreskę” pomiędzy nim a Esterką), na rewersie zaś, jak przystało na demokratyczną republikę, berło, jabłko królewskie, miasto Kazimierz z kościołami i korona nad królewskim Krakowem. źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998 |