Chronologizacja
Pochodzenie
łac. mūtātiō 'zmiana'
1. młodzieńcza
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość
Połączenia
- chłopięca, młodzieńcza mutacja
- mutacja głosu; chłopca
- mutacja u chłopców, dziewcząt, dziewczyn
- chłopiec przed mutacją
- chłopiec po mutacji
- przejść/przechodzić; rozpoczynać mutację
- zbliżać się do mutacji
Cytaty
|
Ma tornister na plecach i trampki na nogach. Wygląda na to, że musi chodzić już do szkoły. –Rozkazy, tak, rozkazy! – krzyczy cienkim głosem, przed mutacją. źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Bialo-czerwony, 2007 |
|
|
Strach sprawił, że jego głos łamał się jak u nastolatka przechodzącego mutację. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005 |
|
|
Już jako dziecko związałem się z chórem chłopięcym. Po mutacji próbowałem nucić niżej, ale nie bardzo mi to wychodziło. W końcu postanowiłem śpiewać tak, jak było mi wygodnie. źródło: NKJP: Światło dawnych dźwięków, Dziennik Polski, 2001-03-30 |
|
|
Mutacja głosu u chłopców jest łatwo zauważalna i charakteryzuje się załamywaniem dźwięków podczas mówienia. Mutacja u dziewcząt nie jest tak zauważalna jak u chłopców, jednak jest równie ważna w wokalistyce. źródło: NKJP: Internet |
|
|
– Cześć, tato – starszy zachrypiał niepewnie młodzieńczą mutacją – przyjedziesz na sobotę i niedzielę? – Przecież dałem wam słowo – Jerzy uciął chłodno. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mutacja |
mutacje |
|
| D. | mutacji |
mutacji |
neut |
| mutacyj |
char | ||
| C. | mutacji |
mutacjom |
|
| B. | mutację |
mutacje |
|
| N. | mutacją |
mutacjami |
|
| Ms. | mutacji |
mutacjach |
|
| W. | mutacjo |
mutacje |
2.a proces genetyczny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Połączenia
- przypadkowa; sztuczna; korzystna, szkodliwa mutacja; mutacja dziedziczna; chromosomowa, chromosomalna, genetyczna, genowa, somatyczna
- mutacja genów, komórek
- wywołać mutację
Cytaty
|
Przemiana gruczolaka w raka zachodzi poprzez serię mutacji genetycznych. Proces trwa zwykle około 10 lat. źródło: NKJP: (j.sp): Lepiej w porę poddać się badaniom, Nowiny Raciborskie, 2007-01-02 |
|
|
Facet poddający geny promieniowaniu X, żeby wywołać w nich mutacje, sam narażał swój genom za pomocą twardego, historycznego promieniowania XX wieku. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Europejka, 2004 |
|
|
Ekspert naukowy ITV zwraca uwagę, że mutacje ludzkich genów czynią nas podatnymi na ok. 1500 chorób, takich jak cukrzyca, astma, rak lub zawał. źródło: NKJP: (PAP): Człowiek bez tajemnic, Dziennik Polski, 2001-02-12 |
|
|
Dzięki intensywnym pracom hodowlanym oraz skłonności tulipanów do spontanicznych mutacji, przez te kilka wieków powstało mnóstwo ich odmian. źródło: NKJP: Od września do października, Dziennik Polski, 2002-09-04 |
|
|
Szacunki dotyczące skutków katastrofy czarnobylskiej dla zdrowia wskazują na możliwość niewielkiego wzrostu umieralności z powodu nowotworów złośliwych. Te same szacunki przewidują możliwość niewielkiego wzrostu występowania mutacji dziedzicznych oraz wad rozwojowych, niedorozwoju umysłowego w najbliższych dwóch pokoleniach. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 09.12.1993 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mutacja |
mutacje |
|
| D. | mutacji |
mutacji |
neut |
| mutacyj |
char | ||
| C. | mutacji |
mutacjom |
|
| B. | mutację |
mutacje |
|
| N. | mutacją |
mutacjami |
|
| Ms. | mutacji |
mutacjach |
|
| W. | mutacjo |
mutacje |
2.b rezultat procesu genetycznego
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Połączenia
- mutacja bakterii, genu, wirusa; rośliny, zwierzęcia; jakiejś rasy
Cytaty
|
[...] strach przed grypą nie może wynikać li tylko z możliwości powstania niezwykle zjadliwej mutacji wirusa, ale przede wszystkim z faktu, że pogrypowe powikłania niejedną osobę pociągnęły do granicy śmierci. źródło: NKJP: G. Wawoczny: Sezon na epidemie, Nowiny Raciborskie, 2003-05-28 |
|
|
[...] lata stosowania środków odkażających w ich szpitalach doprowadziło do wystąpienia nowych mutacji bakterii odpornych na wszystko prócz octu i promieniowania UV [...]. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Ponieważ szybko pojawiają się nowe mutacje wirusów grypy, szczepić się trzeba co rok. źródło: NKJP: Jan Stradowski, Małgorzata T. Załoga: Zdrowe kłucie, Gazeta Wyborcza, 1999-09-18 |
|
|
Do czynników ryzyka raka piersi należą: obecność charakterystycznych mutacji genu BRCA-1, rak drugiego sutka, rak sutka u najbliższych krewnych, napromieniowanie okolicy sutka z powodów innych niż rak sutka, wysoki status socjoekonomiczny, pierwszy poród po 30 roku życia [...]. źródło: NKJP: Ilona Dzijak-Muniak: Czas na zdrowie, Nakielski Czas, 2006-10-18 |
|
|
Ozdobą wystawy był kot sfinks o wdzięcznym imieniu Gertruda. Jest to mutacja rasy rex cornish, charakteryzująca się brakiem sierści. źródło: NKJP: (WT): Łysa Gertruda, Dziennik Polski, 2000-04-03 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mutacja |
mutacje |
|
| D. | mutacji |
mutacji |
neut |
| mutacyj |
char | ||
| C. | mutacji |
mutacjom |
|
| B. | mutację |
mutacje |
|
| N. | mutacją |
mutacjami |
|
| Ms. | mutacji |
mutacjach |
|
| W. | mutacjo |
mutacje |
3.a przemiana
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | przemiana |
Połączenia
- kulturowa mutacja
- mutacja zaszła, zachodzi
Cytaty
|
Międzynarodowa brygada rozrastała się, wchłaniała dziesiątki organizacji politycznych, terrorystycznych, religijnych. Przeszła tysiące mutacji. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
|
|
Przypomnę, że w toku prac podkomisji i komisyjnych przepis ten ulegał wielokrotnej mutacji i wyrazy, dokładnie zacytuję: ˝jeżeli pracodawca tworzy ten fundusz˝, są wyrazami pozostałymi jeszcze z poprzednich wersji, zupełnie zbędnymi, wprowadzającymi tylko zamieszanie. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 19.11.1996 |
|
|
Neutralizacja ułatwiłaby jednak — wolno mieć nadzieję — proces owej mutacji z komunizmu w socjalizm demokratyczny. źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997 |
|
|
Droga jest więc bardziej pośrednia - media (między innymi) kształtują pewien typ mentalności czy też amputują sfery wrażliwości, po przekroczeniu pewnego progu pojawia się efekt gatunkowej, a co najmniej kulturowej mutacji. źródło: NKJP: Andrzej Werner: Dekada filmu, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mutacja |
mutacje |
|
| D. | mutacji |
mutacji |
neut |
| mutacyj |
char | ||
| C. | mutacji |
mutacjom |
|
| B. | mutację |
mutacje |
|
| N. | mutacją |
mutacjami |
|
| Ms. | mutacji |
mutacjach |
|
| W. | mutacjo |
mutacje |
3.b rezultat
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | odmiana |
Połączenia
- współczesna; lokalna, regionalna mutacja
- mutacja literatury, muzyki; projektu
Cytaty
|
Postaci tej prozy istnieją w opowieści, plotce i prowizorycznej sadze domowej, której centrum jest sypialnia, współczesna mutacja buduaru, łóżko kobiet rodzących, miejsce Erosa i Tanatosa, ale też spiżarnia i kredens, z butelkami domowych nalewek, lekarstwem na smutki. źródło: NKJP: Inga Iwasiów: Gender dla średnio zaawansowanych. Wykłady szczecińskie, 2004 |
|
|
[...] wreszcie projekt rządowy w tej sprawie ujrzał światło dzienne, wydostał się poza gremia rządowe, bo tam funkcjonował w wielu mutacjach już od dłuższego czasu. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.06.1995 |
|
|
Z doświadczeń thrashmetalowych wyrosły z kolei dalsze nurty ekstremalizujące heavy metal w różne strony - death metal, grindcore, doom metal, black metal, a także niektóre mutacje funk metalu (Living Coloi.ir). źródło: NKJP: Grzegorz Brzozowicz, Filip Łobodziński: Sto płyt, które wstrząsnęły światem: kronnika czasów popkultury, 2000 |
|
|
Rosja dziewiętnastego wieku nie może być uważana za integralną część tej cywilizacji, ale rosyjska literatura, dzieło warstwy wykształconej, była mutacją literatury zachodniej. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Ziemia Ulro, 1977 |
|
|
Impreza, będąca regionalną mutacją znanych od kilku lat ogólnopolskich „Twoich Pieniędzy”, jest organizowana z inicjatywy Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, Polskiej Izby Ubezpieczeń, Izby Domów Maklerskich oraz Związku Banków Polskich, pod patronatem m.in. „Dziennika Polskiego”. źródło: NKJP: (R): „Twoje Pieniądze”, Dziennik Polski, 2002-01-07 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mutacja |
mutacje |
|
| D. | mutacji |
mutacji |
neut |
| mutacyj |
char | ||
| C. | mutacji |
mutacjom |
|
| B. | mutację |
mutacje |
|
| N. | mutacją |
mutacjami |
|
| Ms. | mutacji |
mutacjach |
|
| W. | mutacjo |
mutacje |
Składnia
|
+ | mutacja | + |
(CZEGO)
|
4. gazety
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu prasa
Połączenia
- amerykańska, niemiecka, polska, włoska...; lokalna, regionalna mutacja
- mutacja czasopisma, gazety, tygodnika, pisma
Cytaty
|
„TD” to powiatowa mutacja „Tygodnika Ciechanowskiego” wprowadzona na rynek w czerwcu tego roku. źródło: NKJP: Słowo jest silniejsze od kuli,Tygodnik Ciechanowski, 2005-01-08 |
|
|
Chcę powiedzieć, że niektóre polskojęzyczne mutacje pism zachodnich adresowanych do młodzieży zostały wycofane i zakazano ich rozpowszechniania np. w Stanach Zjednoczonych. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 19.05.1999 |
|
|
Najdłużej redaktorem naczelnym „Zgody”, przez 36 lat, był Karol Piątkiewicz, który równocześnie kierował gazetą „Dziennik Związkowy”, utworzoną w 1908 r. Za jego rządów „Zgoda” stała się właściwie cotygodniową mutacją krajową materiałów z „Dziennika Związkowego”. źródło: NKJP: (KOS): Głos tradycji, Dziennik Polski, 2001-12-04 |
|
|
Nie znanemu mi czytelnikowi naszego tygodnika (dziękuję!) zawdzięczam wycinek z „Gazety Zachodniej”, będącej mutacją „Gazety Wyborczej” w Gorzowie i Zielonej Górze, zatytułowany Świnia nie wytrzymała. źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998 |
|
|
Największe powodzenie zdobyła sobie „Gazeta Grudziądzka”, założona [...] w 1894 r. Doszła ona przed I wojną do 134 tys. nakładu i miała kilka mutacji lokalnych. źródło: NKJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mutacja |
mutacje |
|
| D. | mutacji |
mutacji |
neut |
| mutacyj |
char | ||
| C. | mutacji |
mutacjom |
|
| B. | mutację |
mutacje |
|
| N. | mutacją |
mutacjami |
|
| Ms. | mutacji |
mutacjach |
|
| W. | mutacjo |
mutacje |