Chronologizacja
Inne znaczenie: 'koniec, kraniec, granica czegoś'
Pochodzenie
Zob. koniec (pierwotne znaczenie: 'to, co znajduje się na końcu')
1. u człowieka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Połączenia
- dolna, górna; lewa, prawa; każda, własna; sztuczna kończyna, długie, krótkie; chude; masywne, mocne, potężne, silne kończyny
- jedna kończyna; dwie, obie kończyny
- kończyny pacjenta
- głowa i kończyny, szyja i kończyny, tułów i kończyny
- anatomia, budowa, długość; części, kości, mięśnie, obręcz, stawy, szkielet, tętnice, żyły; uraz, uszkodzenie, utrata; proteza; amputacja, odjęcie, przeszczep, replantacja, transplantacja; ból; brak, ruch kończyny; para; kostki, naczynia, palce, skóra, ukrwienie, zawiązki; asymetria, deformacje, dysfunkcja, obrażenia, schorzenia, wady; miażdżyca, niedowład, obrzęki, odmrożenia, paraliż, porażenie, rumień, skurcze, zmiażdżenia, żylaki; wydłużanie kończyn
- ruchy kończynami
- czucie, krążenie w kończynach
- kończyny wystają
- drżenie kończyn
- stracić kończyny
- odcięte, zgięte, złamane, zranione kończyny
- machać, poruszać, ruszać, wymachiwać kończynami
Cytaty
| Operacja wszczepienia protezy w miejsce zaatakowanej przez złośliwy nowotwór kości jest alternatywą dla amputacji kończyny. źródło: NKJP: Implant zamiast amputacji, Dziennik Polski, 1998-09-10 | |
| Niedomoga lutealna przejawia się głównie zespołem napięcia przedmiesiączkowego. Zespół ten objawia się niepokojem, niekiedy bólami głowy, obrzękami kończyn dolnych, napięciem i bolesnością gruczołów sutkowych, rzadziej bólami przy oddawaniu jasnego moczu. źródło: NKJP: Marek Pawlikowski: Leczenie hormonami i pochodnymi hormonów, 1988 | |
| Metoda wydłużania kończyn, opracowana w latach 50. w Rosji przez prof. Ilizarowa, do dziś z powodzeniem stosowana jest w wielu krajach na całym świecie. źródło: NKJP: (E): Uczniowie prof. Ilizarowa, Dziennik Polski, 1999-09-25 | |
| Konsekwencją deformacji czaszki był też prawdopodobnie niedowład kończyn górnych. źródło: NKJP: Joanna Bujakiewicz: Historia i medycyna, Gazeta Wyborcza, 1996-01-19 | |
| Leczy się tu choroby serca i układu krążenia oraz zaburzenia krążenia w kończynach dolnych. źródło: NKJP: W raju ciepłych wód, Dziennik Polski, 2003-06-21 | 
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kończyna | kończyny | |
| D. | kończyny | kończyn | |
| C. | kończynie | kończynom | |
| B. | kończynę | kończyny | |
| N. | kończyną | kończynami | |
| Ms. | kończynie | kończynach | |
| W. | kończyno | kończyny | 
2. zwierzęcia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- przednia, tylna; lewa, prawa; każda kończyna; długie, krótkie/krótsze; chude, cienkie; masywne, mocne, potężne, silne; rozwinięte, zredukowane kończyny; kończyny wyposażone, zaopatrzone w pazury, w pięć palców; zakończone kopytami, palcami, pazurami, szponami
- cztery kończyny
- kończyna zwierzęcia
- głowa i kończyny, szyja i kończyny, tułów i kończyny; kończyny i ogon
- kończyny odrastają
Cytaty
| Zwierzęta, gdy np. skaleczą jedną kończynę, potrafią zmodyfikować swoje ruchy i nadal iść, a nawet biec. źródło: NKJP: Sprytny robot, Polityka, 2006-11-25 | |
| Naukowcy pracujący nad hodowlą organów badają traszki. Płazy te potrafią zregenerować odciętą kończynę lub ogon w ciągu kilku tygodni. źródło: NKJP: Medycyna jutra, Wprost, 1999 | |
| Z kształtów odcisków, ich głębokości, długości kroków i tysiąca drobnych cech [...] można odtworzyć budowę kończyny, która je zostawiła. Potem zaś poszukać szkieletu dinozaura, do którego kończyna pasuje. źródło: NKJP: Marzenna Nowakowska: Dyzio z Gór Świętokrzyskich, Gazeta Wyborcza - Dodatek, 1997-10-10 | |
| Uczony dokładnie zbadał kończyny płaza, sądząc, że to w nich właśnie tkwi tajemnica fenomenalnej przyczepności do gładkich nawierzchni. źródło: NKJP: Artur Włodarski: Jak rzekotka wielka zainspirowała Dunlopa, Gazeta Wyborcza - Dodatek, 1999-01-14 | |
| Można jedynie zgadywać, że przodkowie nietoperzy musieli mieć błonę lotną rozpiętą między kończynami i palcami dłoni. źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na ziemi: wprowadzenie do paleobiologii, 2003 | 
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kończyna | kończyny | |
| D. | kończyny | kończyn | |
| C. | kończynie | kończynom | |
| B. | kończynę | kończyny | |
| N. | kończyną | kończynami | |
| Ms. | kończynie | kończynach | |
| W. | kończyno | kończyny |