UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dożyć

Chronologizacja

SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. żyć

1. do emerytury

Definicja

żyć tak długo, aż się doczeka jakiegoś momentu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	doczekać
	hiperonimy:	dotrwać

Połączenia

dożyć czterdziestki, pięćdziesięciu lat; (dorosłego, sędziwego, słusznego, średniego...) wieku; wieku (emerytalnego, przekwitania...); długich lat; piątych, dziesiątych, dziewiętnastych... urodzin; roku 1970; XX wieku; emerytury; uroczystości; niepodległości, wolności, wolnej Polski; końca epoki; (naszych, obecnych...) czasów; starości; jakiegoś momentu, jakiejś chwili; dnia, jesieni, jutra, świtu, wiosny
dożyć do pełnoletności, do czterdziestki, do pięćdziesięciu lat; do emerytury, do jubileuszu; do (dorosłego, sędziwego, słusznego, średniego...) wieku; do wieku (emerytalnego, przekwitania...); do starości; do rana;
dożyć w dobrej kondycji, w zdrowiu; w spokoju, w samotności; w ubóstwie

Cytaty

	Nieopodal [...] urzekający pozorną skromnością budynek 23 Wall Street - kwatera główna najpotężniejszego człowieka w Mieście, Johna Pierponta Morgana. Magnat finansowy nie dożył jego ukończenia. źródło: NKJP: Kamila Sławińska: Nowy Jork. Przewodnik niepraktyczny, 2008
	Mam nadzieję, że dożyję czasów, kiedy dobre jedzenie nie będzie luksusem i ludzie nie będą musieli się zapychać czymś, żeby przeżyć. źródło: NKJP: Katarzyna Surmiak-Domańska: Beznadziejna ucieczka przed Basią. Reportaże seksualne, 2007
	Obowiązkiem nas, żyjących dzisiaj w spokojniejszych czasach, jest w najlepszy możliwy sposób pomóc tym, którzy przeżyli tę straszną okupację i dożyli XXI w. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 17.09.2003
	Bulik został uratowany, tylko on jeden spośród kilkudziesięciu psów. Kilka z nich nie dożyje jutrzejszego dnia. źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008
	Obie siostry wyglądają na pogodne i wydaje się nam, że to także jest jeden ze sposobów na dożycie sędziwego wieku... źródło: NKJP: R.Nadaj: Z wizytą u najstarszej mieszkanki gminy Sochocin, Tygodnik Ciechanowski, 2003-11-09

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dożyję	dożyjemy
2 os.	dożyjesz	dożyjecie
3 os.	dożyje	dożyją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dożyłem +(e)m dożył	dożyłam +(e)m dożyła	dożyłom +(e)m dożyło	dożyliśmy +(e)śmy dożyli	dożyłyśmy +(e)śmy dożyły
2 os.	dożyłeś +(e)ś dożył	dożyłaś +(e)ś dożyła	dożyłoś +(e)ś dożyło	dożyliście +(e)ście dożyli	dożyłyście +(e)ście dożyły
3 os.	dożył	dożyła	dożyło	dożyli	dożyły

bezosobnik: dożyto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dożyjmy
2 os.	dożyj	dożyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dożyłbym bym dożył	dożyłabym bym dożyła	dożyłobym bym dożyło	dożylibyśmy byśmy dożyli	dożyłybyśmy byśmy dożyły
2 os.	dożyłbyś byś dożył	dożyłabyś byś dożyła	dożyłobyś byś dożyło	dożylibyście byście dożyli	dożyłybyście byście dożyły
3 os.	dożyłby by dożył	dożyłaby by dożyła	dożyłoby by dożyło	dożyliby by dożyli	dożyłyby by dożyły

bezosobnik: dożyto by

bezokolicznik: dożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dożywszy

gerundium: dożycie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dożycie	dożycia
D.	dożycia	dożyć
C.	dożyciu	dożyciom
B.	dożycie	dożycia
N.	dożyciem	dożyciami
Ms.	dożyciu	dożyciach
W.	dożycie	dożycia

imiesłów przymiotnikowy bierny: dożyty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dożyty	dożyty	dożyty	dożyte	dożyta
D.	dożytego	dożytego	dożytego	dożytego	dożytej
C.	dożytemu	dożytemu	dożytemu	dożytemu	dożytej
B.	dożytego	dożytego	dożyty	dożyte	dożytą
N.	dożytym	dożytym	dożytym	dożytym	dożytą
Ms.	dożytym	dożytym	dożytym	dożytym	dożytej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dożyci	dożyci	dożyte	dożyte
D.	dożytych	dożytych	dożytych	dożytych
C.	dożytym	dożytym	dożytym	dożytym
B.	dożytych	dożytych	dożytych	dożyte
N.	dożytymi	dożytymi	dożytymi	dożytymi
Ms.	dożytych	dożytych	dożytych	dożytych

odpowiednik aspektowy: dożywać

Składnia

Rz _żywotne	+	dożyć	+	CZEGO
Rz _żywotny	+	dożyć	+	do CZEGO

2. w domu starości

Definicja

dotrwać w pewnym miejscu lub w określonych warunkach do momentu śmierci

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia starzenie się

Połączenia

dożyć w domu, w domu starości, w przytułku, w schronisku; w dobrej kondycji, w zdrowiu; w spokoju, w samotności; w ubóstwie
godne dożycie

Cytaty

Wybudowali dom, urządzili się. I chyba tu już dożyją.

źródło: NKJP: S.Żagiel: A bocian się nie zagnieździł..., Tygodnik Ciechanowski, 2007-06-08

Należy dać tym ludziom, jak to pan poseł Adamski mówił, spokojnie dożyć, nie nękać ich i nie męczyć.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.09.1995

Nie odbiorą psa, bo jest stary (ok. 12 lat) i nikt go nie zechce, więc w schronisku prawdopodobnie zostałby uśpiony. [...] Gdybym mogła, sama zabrałabym psa na „godne dożycie”, ale nie ma to sensu - małe mieszkanko z trzema kotami i ludźmi spędzającymi codziennie kilkanaście godzin w pracy.

źródło: NKJP: Internet