UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

chrupać

Chronologizacja

SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *chrupati

1. orzeszki

Definicja

gryźć coś twardego lub kruchego, wydając przy tym charakterystyczne dźwięki

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

gryźć

Połączenia

gryzonie, konie chrupały coś
chrupać chipsy, ciasteczka, grzankę, herbatniki, jabłko, kapustę, kukurydzę, marchewkę, migdały, ogórka, orzeszki, paluszki, pierniki, popcorn, rzodkiewki, sałatę, suchary; obrok, owies
chrupać zębami
chrupać apetycznie, chętnie, głośno, hałaśliwie, miarowo; bez słowa, z apetytem, ze smakiem
móc, przestać, zacząć chrupać
chrupać i ciamkać, chrupać i mlaskać, chrupać i popijać czymś, chrupać i rozmawiać, chrupać i siorbać; obierać i chrupać, siedzieć i chrupać, skrobać i chrupać

Cytaty

	Siedzę sobie u przyjaciółki, chrupiemy orzeszki, wymieniamy babskie sekrety. źródło: KWSJP: Agnieszka Graff: Pod prąd, Cosmopolitan, 2001, 02
	Konie umieszczono w środku. Chrupały hałaśliwie trawę i parskały. źródło: KWSJP: Tadeusz Kwiatkowski: Bohater do wynajęcia, 1956
	Siedzący przy tym samym stoliku starszy pan [...] przestał na moment chrupać apetyczne pieczywo. źródło: KWSJP: Jerzy Bronisławski: Zanim przyjdą o świcie, 1969
	- Starzy poszli do kina - oświadczył, chrupiąc niegodnie landrynkę. źródło: KWSJP: Małgorzata Musierowicz: Szósta klepka, 1977
	[...] wynalazkiem Anglików są tosty, chętnie chrupane z dżemem i u nas, i w innych krajach. źródło: KWSJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je: savoir-vivre przy stole, 1994

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	chrupię	chrupiemy
2 os.	chrupiesz	chrupiecie
3 os.	chrupie	chrupią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	chrupałem +(e)m chrupał	chrupałam +(e)m chrupała	chrupałom +(e)m chrupało	chrupaliśmy +(e)śmy chrupali	chrupałyśmy +(e)śmy chrupały
2 os.	chrupałeś +(e)ś chrupał	chrupałaś +(e)ś chrupała	chrupałoś +(e)ś chrupało	chrupaliście +(e)ście chrupali	chrupałyście +(e)ście chrupały
3 os.	chrupał	chrupała	chrupało	chrupali	chrupały

bezosobnik: chrupano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę chrupał będę chrupać	będę chrupała będę chrupać	będę chrupało będę chrupać	będziemy chrupali będziemy chrupać	będziemy chrupały będziemy chrupać
2 os.	będziesz chrupał będziesz chrupać	będziesz chrupała będziesz chrupać	będziesz chrupało będziesz chrupać	będziecie chrupali będziecie chrupać	będziecie chrupały będziecie chrupać
3 os.	będzie chrupał będzie chrupać	będzie chrupała będzie chrupać	będzie chrupało będzie chrupać	będą chrupali będą chrupać	będą chrupały będą chrupać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		chrupmy
2 os.	chrup	chrupcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	chrupałbym bym chrupał	chrupałabym bym chrupała	chrupałobym bym chrupało	chrupalibyśmy byśmy chrupali	chrupałybyśmy byśmy chrupały
2 os.	chrupałbyś byś chrupał	chrupałabyś byś chrupała	chrupałobyś byś chrupało	chrupalibyście byście chrupali	chrupałybyście byście chrupały
3 os.	chrupałby by chrupał	chrupałaby by chrupała	chrupałoby by chrupało	chrupaliby by chrupali	chrupałyby by chrupały

bezosobnik: chrupano by

bezokolicznik: chrupać

imiesłów przysłówkowy współczesny: chrupiąc

gerundium: chrupanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	chrupanie	chrupania
D.	chrupania	chrupań
C.	chrupaniu	chrupaniom
B.	chrupanie	chrupania
N.	chrupaniem	chrupaniami
Ms.	chrupaniu	chrupaniach
W.	chrupanie	chrupania

imiesłów przymiotnikowy czynny: chrupiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chrupiący	chrupiący	chrupiący	chrupiące	chrupiąca
D.	chrupiącego	chrupiącego	chrupiącego	chrupiącego	chrupiącej
C.	chrupiącemu	chrupiącemu	chrupiącemu	chrupiącemu	chrupiącej
B.	chrupiącego	chrupiącego	chrupiący	chrupiące	chrupiącą
N.	chrupiącym	chrupiącym	chrupiącym	chrupiącym	chrupiącą
Ms.	chrupiącym	chrupiącym	chrupiącym	chrupiącym	chrupiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chrupiący	chrupiący	chrupiące	chrupiące
D.	chrupiących	chrupiących	chrupiących	chrupiących
C.	chrupiącym	chrupiącym	chrupiącym	chrupiącym
B.	chrupiących	chrupiących	chrupiących	chrupiące
N.	chrupiącymi	chrupiącymi	chrupiącymi	chrupiącymi
Ms.	chrupiących	chrupiących	chrupiących	chrupiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: chrupany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chrupany	chrupany	chrupany	chrupane	chrupana
D.	chrupanego	chrupanego	chrupanego	chrupanego	chrupanej
C.	chrupanemu	chrupanemu	chrupanemu	chrupanemu	chrupanej
B.	chrupanego	chrupanego	chrupany	chrupane	chrupaną
N.	chrupanym	chrupanym	chrupanym	chrupanym	chrupaną
Ms.	chrupanym	chrupanym	chrupanym	chrupanym	chrupanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chrupani	chrupani	chrupane	chrupane
D.	chrupanych	chrupanych	chrupanych	chrupanych
C.	chrupanym	chrupanym	chrupanym	chrupanym
B.	chrupanych	chrupanych	chrupanych	chrupane
N.	chrupanymi	chrupanymi	chrupanymi	chrupanymi
Ms.	chrupanych	chrupanych	chrupanych	chrupanych

odpowiednik aspektowy: schrupać

Składnia

Rz_żywotny