UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

lizać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *lьzati

1. lizaka

Definicja

przesuwać językiem po powierzchni czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

kot, pies liże kogoś/coś
lizać lizaka, loda, łapy, miskę, swoje młode, czyjąś rękę, twarz, znaczek
lizać językiem
lizać kogoś po policzku, po rękach, po twarzy
lizać kogoś w nos, w szyję
lizać czule, delikatnie
zacząć lizać
lizać i machać ogonem, lizać i skomleć; mruczeć i lizać

Cytaty

	Ulica była prawie pusta. Jedynie kilku chińskich chłopców siedziało na krawężniku i lizało zapamiętale cukierki na długich patykach. źródło: KWSJP: Stanisław Głąbiński: Rok Płonącego Konia, 1976
	Był to dwumiesięczny maltańczyk Chico, [...] czarne żywe oczy i cudownie miękki ozorek, którym lizał Ankę. źródło: NKJP: Anna Glińska: Powrót do Santa Cruz, 1972
	Obudził go pies, trącając nosem i liżąc jego twarz. źródło: KWSJP: Olga Tokarczuk: Podróż ludzi księgi, 1993
	Ranne makaki są czyszczone i lizane przez różnych członków stada. źródło: KWSJP: Marcin Ryszkiewicz: Przepis na człowieka, 1996
	Kota nie kąpiemy - myje się sam, poświęcając tej czynności kilka godzin na dobę. Polega to na lizaniu języczkiem lub pocieraniu łapką, którą najpierw zwilża śliną, różnych okolic ciała. źródło: KWSJP: Hanna Jurczak-Gucwińska: Zwierzęta w moim domu, 1975

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	liżę	liżemy
2 os.	liżesz	liżecie
3 os.	liże	liżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lizałem +(e)m lizał	lizałam +(e)m lizała	lizałom +(e)m lizało	lizaliśmy +(e)śmy lizali	lizałyśmy +(e)śmy lizały
2 os.	lizałeś +(e)ś lizał	lizałaś +(e)ś lizała	lizałoś +(e)ś lizało	lizaliście +(e)ście lizali	lizałyście +(e)ście lizały
3 os.	lizał	lizała	lizało	lizali	lizały

bezosobnik: lizano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę lizał będę lizać	będę lizała będę lizać	będę lizało będę lizać	będziemy lizali będziemy lizać	będziemy lizały będziemy lizać
2 os.	będziesz lizał będziesz lizać	będziesz lizała będziesz lizać	będziesz lizało będziesz lizać	będziecie lizali będziecie lizać	będziecie lizały będziecie lizać
3 os.	będzie lizał będzie lizać	będzie lizała będzie lizać	będzie lizało będzie lizać	będą lizali będą lizać	będą lizały będą lizać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		liżmy
2 os.	liż	liżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lizałbym bym lizał	lizałabym bym lizała	lizałobym bym lizało	lizalibyśmy byśmy lizali	lizałybyśmy byśmy lizały
2 os.	lizałbyś byś lizał	lizałabyś byś lizała	lizałobyś byś lizało	lizalibyście byście lizali	lizałybyście byście lizały
3 os.	lizałby by lizał	lizałaby by lizała	lizałoby by lizało	lizaliby by lizali	lizałyby by lizały

bezosobnik: lizano by

bezokolicznik: lizać

imiesłów przysłówkowy współczesny: liżąc

gerundium: lizanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	lizanie	lizania
D.	lizania	lizań
C.	lizaniu	lizaniom
B.	lizanie	lizania
N.	lizaniem	lizaniami
Ms.	lizaniu	lizaniach
W.	lizanie	lizania

imiesłów przymiotnikowy czynny: liżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	liżący	liżący	liżący	liżące	liżąca
D.	liżącego	liżącego	liżącego	liżącego	liżącej
C.	liżącemu	liżącemu	liżącemu	liżącemu	liżącej
B.	liżącego	liżącego	liżący	liżące	liżącą
N.	liżącym	liżącym	liżącym	liżącym	liżącą
Ms.	liżącym	liżącym	liżącym	liżącym	liżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	liżący	liżący	liżące	liżące
D.	liżących	liżących	liżących	liżących
C.	liżącym	liżącym	liżącym	liżącym
B.	liżących	liżących	liżących	liżące
N.	liżącymi	liżącymi	liżącymi	liżącymi
Ms.	liżących	liżących	liżących	liżących

imiesłów przymiotnikowy bierny: lizany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lizany	lizany	lizany	lizane	lizana
D.	lizanego	lizanego	lizanego	lizanego	lizanej
C.	lizanemu	lizanemu	lizanemu	lizanemu	lizanej
B.	lizanego	lizanego	lizany	lizane	lizaną
N.	lizanym	lizanym	lizanym	lizanym	lizaną
Ms.	lizanym	lizanym	lizanym	lizanym	lizanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lizani	lizani	lizane	lizane
D.	lizanych	lizanych	lizanych	lizanych
C.	lizanym	lizanym	lizanym	lizanym
B.	lizanych	lizanych	lizanych	lizane
N.	lizanymi	lizanymi	lizanymi	lizanymi
Ms.	lizanych	lizanych	lizanych	lizanych

odpowiedniki aspektowe: liznąć , polizać

Składnia

Rz_żywotny

lizać

KOGO/CO + (CZYM)

2. o ogniu

Definicja

lekko dotykać lub stopniowo obejmować swoim zasięgiem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

dotykać

Połączenia

mróz, ogień, pożar lizał; słońce lizało; fale, płomienie lizały kogoś/coś
zaczynać lizać

Cytaty

	Słońce lśni na szybach, liże czerwone dachy. źródło: KWSJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1976
	A pod skarpą ciągnęła się plaża i fale spokojnie lizały bielutki piasek. źródło: KWSJP: Anna Glińska: Powrót do Santa Cruz, 1972
	Przysiągłby, że pożar zaczyna lizać dachy Poznania. źródło: KWSJP: Franciszek Fenikowski: Długie morze, 1963
	Czuł lodowaty powiew bijący od ziemi. Mróz lizał go po plecach. źródło: KWSJP: Rudolf Jasik: Martwi nie śpiewają, 1961
	Trzęsąc się niby trawa lizana przez ogień, czułem, że i we mnie rośnie palące pragnienie snu będącego niepamięcią! źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Listy Nikodema, 1951

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	liżę	liżemy
2 os.	liżesz	liżecie
3 os.	liże	liżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lizałem +(e)m lizał	lizałam +(e)m lizała	lizałom +(e)m lizało	lizaliśmy +(e)śmy lizali	lizałyśmy +(e)śmy lizały
2 os.	lizałeś +(e)ś lizał	lizałaś +(e)ś lizała	lizałoś +(e)ś lizało	lizaliście +(e)ście lizali	lizałyście +(e)ście lizały
3 os.	lizał	lizała	lizało	lizali	lizały

bezosobnik: lizano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę lizał będę lizać	będę lizała będę lizać	będę lizało będę lizać	będziemy lizali będziemy lizać	będziemy lizały będziemy lizać
2 os.	będziesz lizał będziesz lizać	będziesz lizała będziesz lizać	będziesz lizało będziesz lizać	będziecie lizali będziecie lizać	będziecie lizały będziecie lizać
3 os.	będzie lizał będzie lizać	będzie lizała będzie lizać	będzie lizało będzie lizać	będą lizali będą lizać	będą lizały będą lizać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		liżmy
2 os.	liż	liżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lizałbym bym lizał	lizałabym bym lizała	lizałobym bym lizało	lizalibyśmy byśmy lizali	lizałybyśmy byśmy lizały
2 os.	lizałbyś byś lizał	lizałabyś byś lizała	lizałobyś byś lizało	lizalibyście byście lizali	lizałybyście byście lizały
3 os.	lizałby by lizał	lizałaby by lizała	lizałoby by lizało	lizaliby by lizali	lizałyby by lizały

bezosobnik: lizano by

bezokolicznik: lizać

imiesłów przysłówkowy współczesny: liżąc

gerundium: lizanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	lizanie	lizania
D.	lizania	lizań
C.	lizaniu	lizaniom
B.	lizanie	lizania
N.	lizaniem	lizaniami
Ms.	lizaniu	lizaniach
W.	lizanie	lizania

imiesłów przymiotnikowy czynny: liżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	liżący	liżący	liżący	liżące	liżąca
D.	liżącego	liżącego	liżącego	liżącego	liżącej
C.	liżącemu	liżącemu	liżącemu	liżącemu	liżącej
B.	liżącego	liżącego	liżący	liżące	liżącą
N.	liżącym	liżącym	liżącym	liżącym	liżącą
Ms.	liżącym	liżącym	liżącym	liżącym	liżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	liżący	liżący	liżące	liżące
D.	liżących	liżących	liżących	liżących
C.	liżącym	liżącym	liżącym	liżącym
B.	liżących	liżących	liżących	liżące
N.	liżącymi	liżącymi	liżącymi	liżącymi
Ms.	liżących	liżących	liżących	liżących

imiesłów przymiotnikowy bierny: lizany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lizany	lizany	lizany	lizane	lizana
D.	lizanego	lizanego	lizanego	lizanego	lizanej
C.	lizanemu	lizanemu	lizanemu	lizanemu	lizanej
B.	lizanego	lizanego	lizany	lizane	lizaną
N.	lizanym	lizanym	lizanym	lizanym	lizaną
Ms.	lizanym	lizanym	lizanym	lizanym	lizanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lizani	lizani	lizane	lizane
D.	lizanych	lizanych	lizanych	lizanych
C.	lizanym	lizanym	lizanym	lizanym
B.	lizanych	lizanych	lizanych	lizane
N.	lizanymi	lizanymi	lizanymi	lizanymi
Ms.	lizanych	lizanych	lizanych	lizanych

odpowiednik aspektowy: liznąć

Składnia

Rz_nieżywotny

lizać

KOGO/CO

Frazeologizmy

ktoś liże komuś tyłek
ktoś liże rany
ktoś liże się z ran
ktoś liże szafę
palce lizać
paluszki lizać
że palce lizać
pies trącał kogoś/coś
pies mordę lizał komuś

Data ostatniej modyfikacji: 22.01.2014